TY  - JOUR
T1  - Studies on the bioecology of Sphaerolecanium prunastri (Boyer de Fonscolombe, 1834) (Hemiptera: Coccomorpha: Coccidae) on apricotorchards in Elazığ (Türkiye)
TT  - Elazığ ili (Türkiye) kayısı bahçelerinde Sphaerolecanium prunastri (Boyer de Fonscolombe, 1834) (Hemiptera: Coccomorpha: Coccidae)’nin biyoekolojisi üzerine araştırmaları
AU  - Gülmez, Murat
AU  - Ulusoy, Mehmet Rifat
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.21597/jist.1646035
JF  - Journal of the Institute of Science and Technology
JO  - J. Inst. Sci. and Tech.
PB  - Igdir University
WT  - DergiPark
SN  - 2536-4618
SP  - 778
EP  - 790
VL  - 15
IS  - 3
LA  - en
AB  - Sphaerolecanium prunastri (Boyer de Fonscolombe, 1834) (Hemiptera: Coccomorpha: Coccidae) is a destructive pest species on Rosaceae family. This study was carried out in order to determine population fluctuation and some biological parameters of S. prunastri on apricot, Prunus armeniaca L. (Rosales: Rosaceae) in Elazığ (Türkiye) in 2019-2021. As a result, it was determined that the female individuals of the pest completed their life cycles in 4 different biological stages and the male individuals in 5 different biological stages. The place of each biological period of S. prunastri on the plant, the dates of their occurrence in nature, and the population changes during these dates were determined. It has been founded that S. prunastri produced one generation in a year, spent the winter as the second instar nymph, and it's the sex ratio (male/female) was 1: 1.23 in favor of the female. Moreover, the minimum, maximum and average number of eggs of a mature female individual was determined as 813, 2.224 and 1.368.8, respectively.
KW  - Apricot
KW  - Bioecology
KW  - Population change
KW  - Soft scale insect
KW  - Sphaerolecanium prunastri
N2  - Sphaerolecanium prunastri (Boyer de Fonscolombe, 1834) (Hemiptera: Coccomorpha: Coccidae) Rosaceae familyasındaki bitkilerde zarara neden olan tahripkâr bir zararlı türdür. Bu çalışma, S. prunastri’nin kayısıdaki, Prunus armeniaca L. (Rosales: Rosaceae) popülasyon gelişiminin ve bazı biyolojik parametrelerinin belirlenmesi amacıyla Elazığ ilinde (Türkiye)  bahçelerinde 2019-2021 yılları arasında yürütülmüştür. Sonuç olarak, zararlının dişi bireylerinin 4 farklı biyolojik dönemde, erkek bireylerinin ise 5 farklı biyolojik dönemde yaşam döngülerini tamamladıkları belirlenmiştir. S. prunastri’ye ait her bir biyolojik dönemin bitkideki yerleşimi, doğada bulunma tarihleri ve bu tarihlerdeki popülasyon değişimleri belirlenmiştir. Ayrıca, S. prunastri’nin yılda bir döl verdiği, kışı II. nimf döneminde geçirdiği, cinsiyet oranın (erkek/dişi) 1: 1.23 oranında dişi lehine olduğu, olgun bir dişi bireyin minimum yumurta sayısının 813, maksimum yumurta sayısının 2224 ve ortalama yumurta sayısının 1368.8 olduğu belirlenmiştir
CR  - Akşit, T. & Apak F. K. (2013). Erik üzerinde Sphaerolecanium prunastri (Fonscolombe, 1834) (Hemiptera: Coccidae)’nin biyolojik özellikleri, bulaşma oranı ve bazı insektisitlerin etkileri. Türkiye Entomoloji Dergisi, 37 (1): 133-144.
CR  - Argyriou, L. C. & Paloukis, S. S. (1976). Some data on biology and parasitisation of Sphaerolecanium prunastri Fonscolombe (Homoptera: Coccidae) in Greece. Annales de l'Institut Phytopathologique Benaki, 11 (3): 230-240.
CR  - Ayaz, T., Ülgentürk, S. & Özgen, İ. (2015). Elazığ ve Diyarbakır illeri meyve bahçelerindeki Coccoidea (Hemiptera) üstfamilyası türleri ve yayılış alanları. In: GAP VII. Tarım Kongresi, E. Çıkman & G. Özmen Özbakır (Ed.), GAP VII. Tarım Kongresi (S. 347-357), Şanlıurfa, Türkiye. Erişim adresi:  https://www.researchgate.net/publication/330214963.
CR  - Bakoyannis, A. E. (1984). Observations on the biology and parasitism of plum scale Sphaerolecanium prunastri (Fonscolombe) (Homoptera: Coccidae) in prefecture of Magnesia. Georgike Ereuna, 8 (1): 67-74.
CR  - Ben-Dov, Y. (1968). Occurence of Sphaerolecanium prunastri (Fonscolombe) in Israel and description of its hitherto unknown third larva instar. Annales des Epiphyties Epiphyties, 19 (4): 615- 621.
CR  - Borchsenius, N. S. (1957). Fauna of USSR, Homoptera, Coccidae. Zoologicheskii Institut Akademii Nauk, SSSR, 66 (9): 1-493.
CR  - Çiftçi, Ü. & Bolu, H.  (2021). First Records of Coccomorpha (Hemiptera) Species in Diyarbakır, Turkey. Journal of Entomological Science, 56 (2): 235-245.
CR  - Develioğlu, U., Muştu, M. & Kaydan, M. B. (2018). Investigation on scale insects (Hemiptera: Coccomorpha) on ornamental plants in Kayseri province. Türkiye Entomoloji Bülteni, 8 (2): 3-13.
CR  - Durovıc, G. & Ülgentürk, S. (2021). Description of plum cale immatures stages (Sphaerolecanium prunastri (Boyer de Fonscolombe) (Hemiptera: Coccidae). Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 31 (4): 982-994.
CR  - FAO, 2022. Crops and livestock products. Erişim adresi: https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL.
CR  - García Morales, M., Denno, B. D.  Miller, D. R. Miller, G. L., Ben-Dov, Y. & Hardy, N. B. (2016). ScaleNet: A literature-based model of scale insect biology and systematics. Access adress: http://scalenet.info.
CR  - Gülmez, M., Gençer, L. & Ulusoy, M. R. (2023a). Parasitoid and predator species of Coccidae (Hemiptera: Coccoidea) species in fruit orchards of Diyarbakır and Elazığ Provinces, Türkiye. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 14 (1): 30-42.
CR  - Gülmez, M.,. Ulusoy, M. R & Ülgentürk, S.  (2023b). Soft scale (Hemiptera: Coccomorpha: Coccidae) species on fruit orchards of Diyarbakır and Elazığ provinces in Türkiye. Turkish Journal of Entomology, 47 (2): 199-213.
CR  - Hodgson, C. J. & Henderson, R. C.  (2004). Coccidae (Insecta: Hemiptera: Coccoidea): adult males, pupae and prepupae of indigenous species. Fauna of New Zealand, 51 (2004): 1-228.
CR  - Japoshvili, G. O. (1999). The parasitoid complex and population dynamics of the plum scale, Sphaerolecanium prunastri Fonscolombe, in Georgia. Entomologica, 33 (1999): 403-406.
CR  - Japoshvili, G. O., Ay, R., Karaca, İ., Gabroshvili, N., Barjadze, S. & Chaladze, G. (2008). Studies on the parasitoid complex attacking the globose scale Sphaerolecanium prunastri (Fonscolombe) (Hemiptera: Coccoidea) on prunus Species in Turkey. Journal of the Kansas Entomological Society, 81 (4): 339-344.
CR  - Karaca, İ., Japoshvili, G. & Demirözer, O. (2003). The chalcid parasitoid complex (Hymenoptera: Chalcidoidea) associated with the globose scale (Sphaerolecanium prunastri Fonscolombe) (Hemiptera: Coccoidea) in Isparta Province, Turkey and some east European countries. Journal of Plant Diseases and Protection, 110 (5): 505-511.
CR  - Kılıç, M. & Aykaç, M. K. (1989). Karadeniz Bölgesi Şeftali Bahçelerindeki Zararlılarla Mücadelenin Yönetimi Üzerinde Araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 29 (3-4): 211-241.
CR  - Kosztarab, M. & Kozár, F. (1988). Scale insects of Central Europe. Budapest, Springer Dordrecht.
CR  - Öncüer, C. (1991). Türkiye Bitki Zararlısı Böceklerinin Parazit ve Predatör Kataloğu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 505, İzmir, Türkiye, 316 s.
CR  - Özgen, İ. & Bolu, H.  (2009). Malatya ili kayısı alanlarında zararlı Sphaerolecanium prunastri (Boyer de Fonscolombe, 1834) (Hemiptera: Coccidae) (Erik koşnili)’nin yayılış alanları, bulaşma oranları ve doğal düşmanlarının belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 33 (2): 83-91.
CR  - Rezwani, A. & Radjabi, G., 1983. Biology of Sphaerolecanium prunastri Boyer de Fonscolombe in Iran. Entomologie et Phytopathologie Appliquées, 51 (1/2): 17-22.
CR  - Soydanbay, M. (1976). Türkiye’de bitki zararlısı bazı böceklerin doğal düşman listesi-Kısım I. Bitki Koruma Bülteni, 16 (1): 32-46.
CR  - TEPGE, 2023. Ürün raporu-kayısı. Erişim adresi: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Menu/37/Urun-Raporlari.
CR  - Ülgentürk, S. & Çanakçıoğlu, H. 2004. Scale insects pests on ornamental plants in urban habitats in Turkey. Journal Pest Science, 77 (2): 79-84.
CR  - Ülgentürk, S. (2001). Parasitoids and predators of Coccidae (Homoptera: Coccoidea) species on ornamental plants in Ankara, Türkiye. Acta Phytopathologica et Entomologica Hungarica, 36 (3-4): 369-375.
CR  - Ülgentürk, S., Ercan, C., Yaşar, B. & Kaydan, M. B. (2022). Checklist of Turkish Coccoidea (Hemiptera: Sternorryncha) Species. Trakya University Journal of Natural Sciences, 23 (Special Issue): 113-129.
CR  - Ülgentürk, S., Kaydan, M. B., Zeki, C. & Toros, S. (2001). Sphaerolecanium prunastri Boyer De Fonscolombe (Hemiptera: Coccidae), distribution, host plant and natural enemies in the Turkish Lake District. Bulletin Zoologia Agricola Bachic.Ser. II, 33 (3): 357-363.
CR  - Yiğit, T. (2013). Malatya İlinde Kayısı Ağaçlarında Zarar Yapan Coccidae ve Diaspididae (Hemiptera: Coccoidea) Familyalarına Ait Türlerin Saptanması, Yaygınlık Durumları ile Parazitoit ve Predatörlerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Öğretim Başkanlığı Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Erişim No. 338778) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Malatya, Türkiye.
UR  - https://doi.org/10.21597/jist.1646035
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4637081
ER  -