TY  - JOUR
T1  - Kentsel Güvenlik Yaklaşımı: Birleşmiş Milletler (BM) Belgeleri Üzerinden Bir Değerlendirme
TT  - Urban Security Approach: An Evaluation Based on United Nations (UN) Documents
AU  - Özsoy, Hulusi Nusret
AU  - Pektaş, Ethem Kadri
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.35674/kent.1646899
JF  - Kent Akademisi
JO  - Urban Academy
PB  - Ahmet FİDAN
WT  - DergiPark
SN  - 2146-9229
SP  - 2785
EP  - 2812
VL  - 18
IS  - 5
LA  - tr
AB  - Kentsel güvenlik, yalnızca suçun önlenmesi ya da fiziksel güvenlikle sınırlı olmayıp; aynı zamanda ekonomi, konut, altyapı, ulaşım, afet, sağlık, gıda ve çevre gibi alanları da kapsayan çok boyutlu ve bütüncül bir yaklaşımdır. Uluslararası düzeyde kabul edilen birçok hukuki ve politik belge, doğrudan ya da dolaylı biçimde bu yaklaşımı destekleyen kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır. Bu bağlamda, özellikle Birleşmiş Milletler (BM) önemli bir referans kaynağı olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, BM belgelerinin kentsel güvenlik yaklaşımına sunduğu normatif çerçeveyi analiz ederek kentsel güvenlik bileşenleri temelinde sınıflandırma yapmaktır. Araştırma, BM’nin ana organları tarafından ve uluslararası konferanslarda kabul edilen BM belgelerini kapsamaktadır. Veri toplama sürecinde nitel belge analizi, analiz aşamasında ise yönlendirilmiş içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Her ne kadar bu belgeler doğrudan kentsel güvenlik odaklı olmasa da; içerdiği insan hakları, barış, sosyal adalet ve eşitlik, kamu güvenliği, sosyal refah ve sürdürülebilirlik gibi unsurlar aracılığıyla güvenli kentlerin inşasına katkı sağlamaktadır. Sonuç olarak, BM belgelerinin bireysel güvenlikten çevre güvenliğine kadar geniş bir alanda birçok kentsel güvenlik bileşeni için meşru ve normatif bir temel oluşturduğu tespit edilmiştir.
KW  - Kent
KW  - Güvenlik
KW  - Kentsel Güvenlik
KW  - Birleşmiş Milletler (BM)
KW  - BM Belgeleri
N2  - Urban security is not limited to preventing crime or ensuring physical security; it is a multi-dimensional and holistic approach that also covers areas such as economy, housing, infrastructure, transportation, disaster preparedness, health, food, and environment. Many legal and political documents accepted at the international level provide a comprehensive framework that directly or indirectly supports this approach. In this context, the United Nations (UN) in particular is considered an important reference source. The aim of this study is to analyze the normative framework provided by UN documents for the urban security approach and to classify it based on urban security components. The research covers UN documents adopted by the main UN bodies and at international conferences. Qualitative document analysis was used for data collection, and directed content analysis was applied during the analysis phase. Although these documents do not directly focus on urban security, they contribute to the development of safe cities through elements such as human rights, peace, social justice and equality, public safety, social welfare, and sustainability. In conclusion, it has been determined that UN documents provide a legitimate and normative basis for many urban security components, ranging from individual security to environmental security.
CR  - Albrechtsen, E. (2003). Security vs. Safety. NTNU-Norwegian University of Science and Technology. https://www.scribd.com/document/340966394/Safety-v-Security
CR  - Aliağaoğlu, A. & Uğur, A. (2021). Şehir Coğrafyası. Ankara: Nobel Yayıncılık.
CR  - Alver, K. (2012). Kent İmgesi. Kent Sosyolojisi. (Ed. K. Alver). Ankara: Hece Yayınları.
CR  - Armağan, S. (1980). Temel Haklar ve Ödevler. İstanbul: İÜHF Yayınları.
CR  - Aslan Yaşar, G. (2011). Ortaçağdan Günümüze ‘‘Modernite’’: Doğuşu ve Doğası. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 11-26.
CR  - Ataç, E. (2007). Suçun Kent Mekânındaki Algısı “Güvensizlik Hissi”. Kent ve Suç. Dosya 06, Bülten 55, 16-23.
CR  - Ataç, E. (2008). Kent, Güvenlik ve Güvenli Kent Planlaması; Bursa Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
CR  - Ataç, E. & Gürbüz, D. (2009). Kentsel Mekânda Gelişen Suça Müdahale Etmede Disiplinlerarası Güvenlik Politikaları. Polis Bilimleri Dergisi, 11(1), 25-46.
CR  - Avrupa Konseyi (1992). European Urban Charter. https://rm.coe.int/168071923d
CR  - Avrupa Konseyi (2008). Avrupa Kentsel Şartı II: Yeni Bir Kentlilik İçin Manifesto. https://www.marmara.gov.tr/uploads/mbb-avrupa-kentsel-sarti-2.pdf
CR  - Avrupa Konseyi (2023). Avrupa Kentsel Şartı III: Dönüşüm Çağında Kentsel Yaşam. https://mbbkulturyayinlari.com/yenilenen-avrupa-kentsel-sarti-ve-belediyeler
CR  - Balcı, A. (2023). Birleşmiş Milletler: Yapısı, İşlevleri ve Etkisi. Uluslararası Örgütler: Tarih, Kuramlar ve Örnekler. (Ed. F. Cicioğlu & H. M. Boyraz). Konya: NEU Press Yayınevi.
CR  - Baransel, A. (t.y.). Toplumsal ve Kültürel Değişme Olarak Modernleşme. https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/2057/makaleler/3/2/arastirmax-toplumsal-kulturel-degisme-olarak-modernlesme.pdf
CR  - Başak, S. (2024). Güvenli Kent Yönetişimi ve Toplum Destekli Polislik: Türkiye Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
CR  - Bayram, Y. (2020). Suç ve Kent Nedenselliğinin Problemli Temsili Olarak Adana Kenti ve Adana İmgesi. Şehir ve Güvenlik. (Der. O. İmga & E. Osmanoğlu). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
CR  - Birleşmiş Milletler (t.y.) UN Dag Hammarskjöld Library. https://www.un.org/en/library
CR  - Birleşmiş Milletler (1945). United Nations Charter. https://www.un.org/en/about-us/un-charter/full-text
CR  - Birleşmiş Milletler (1948). İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi. https://www.ohchr.org/en/human-rights/universal-declaration/translations/turkish-turkce
CR  - Birleşmiş Milletler (1965). Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına Dair Uluslararası Sözleşme. https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/2312020093651bm_09.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1966a). Kişisel ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme. https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/2312020093321bm_05.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1966b). Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme. https://unmik.unmissions.org/sites/default/files/regulations/06turkish/TIntCovEcSocCulRights.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1972). Report of the United Nations Conference on the Human Environment. https://documents.un.org/doc/undoc/gen/nl7/300/05/pdf/nl730005.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1976). Report of Habitat: United Nations Conference on Human Settlements. https://digitallibrary.un.org/record/793768?v=pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1979). Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi. https://www.aile.gov.tr/media/35256/kadinlara-karsi-her-turlu-ayrimciligin-onlenmesi-sozlesmesi-ve-ihtiyari-protokolu.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1987). Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1989). Çocuk Hakları Sözleşmesi. https://www.unicef.org/turkiye/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme
CR  - Birleşmiş Milletler (1990). Human Development Report 1990. https://hdr.undp.org/system/files/documents/hdr1990encompletenostats.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1992a). Report of the United Nations Conference on Environment and Development. https://www.un.org/esa/dsd/agenda21/Agenda%2021.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1992b). United Nations Conference on Environment & Development. Agenda 21. https://sdgs.un.org/sites/default/files/publications/Agenda21.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1993). Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması Bildirgesi. https://dspace.ceid.org.tr/server/api/core/bitstreams/7ff8f026-0407-464e-a7e1-f95f9d48e0d0/content
CR  - Birleşmiş Milletler (1994). Human Development Report 1994. https://hdr.undp.org/system/files/documents/hdr1994encompletenostats.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (1996). Report of the United Nations Conference on Human Settlements (HABITAT II). https://www.un.org/ruleoflaw/wp-content/uploads/2015/10/istanbul-declaration.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (2000a). United Nations Millennium Declaration. https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n00/559/51/pdf/n0055951.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (2000b). Millennium Development Goals. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/memo_15_5712
CR  - Birleşmiş Milletler (2002). Report of the World Summit on Sustainable Development. https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n02/636/93/pdf/n0263693.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (2006). Convention on the Rights of Persons with Disabilities. https://www.un.org/disabilities/documents/convention/convoptprot-e.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (2007). Enhancing Urban Safety and Security: Global Report on Human Settlements. https://unhabitat.org/enhancing-urban-safety-and-security-global-report-on-human-settlements-2007
CR  - Birleşmiş Milletler (2015). Transforming Our World: the 2030 Agenda for Sustainable Development. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/21252030%20Agenda%20for%20Sustainable%20Development%20web.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (2017). New Urban Agenda. https://habitat3.org/wp-content/uploads/NUA-English.pdf
CR  - Birleşmiş Milletler (2018). Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration. https://data.unhcr.org/en/documents/details/66956
CR  - Bowen, G. A. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
CR  - Bulut Y. & Kara M. (2011). Mahalle Muhtarlarının Kent ve Mahalle Güvenliğine İlişkin Yaklaşımları: Antakya Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 1-28.
CR  - Buzan, B. (2008). People, States and Fear: An Agenda For International Security Studies in the Post-Cold War Era. ECPR Press.
CR  - Çakmak, C. (2014). Birleşmiş Milletler Genel Kurulu: Anarşi, Küresel Yönetişim ve BM Genel Kurulu’nun Rolü. BM Sistemi ve BM’de Reform Tartışmaları. (Der. N. Doğan, C. Çakmak & K. Aslan). Ankara: Siyasal Kitabevi.
CR  - Çelik F. (2018). Kentsel Açık-Yeşil Alanlarda Güvenlik. İdeal Kent, Kent Araştırmaları Dergisi, 9(23), 58-94.
CR  - Ekici, B. (2020). Güvenli Şehir ve Belediyeler. Şehir ve Güvenlik. (Der. O. İmga & E. Osmanoğlu). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
CR  - Erdoğan, M. (2012). İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku. Ankara: Orion Kitabevi.
CR  - Erkan R. (2010). Kentleşme ve Sosyal Değişme. Ankara: Bilimadamı Yayınları.
CR  - Feakin, T. (2011). UK Perspectives on Security in an Age of ‘Shock and Aftershock’. European Perspectives on Security Research. (Ed. Klaus Thoma). Acatech - Deutsche Akademie der Technikwissenschaften, 45-54. http://ndl.ethernet.edu.et/bitstream/123456789/72909/1/591.pdf
CR  - Geray, C. (2007). Güvenli Kent ve Kente Karşı Suçlar Üzerine. Kent ve Suç. Dosya 06, Bülten 55, 50-55.
CR  - Göbel, R. (2017). Kentsel Güvenlik Bağlamında Çocuk Suçluluğu: Samsun Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
CR  - Gülcü, U. (2023). Kentsel Güvenlik ve Vatandaş Güvenlik Algısı: Antalya Örneği (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
CR  - Gündüz, E. (2020). Limanlarda Karantina Uygulamalarının Kent Güvenliği Açısından Analizi: İzmir Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
CR  - Gören, Z. (1997). Anayasa Hukukuna Giriş. İzmir: Barış Yayınları.
CR  - Gündüzöz, T. (2016). Türkiye ve Dünyada Güvenli Kent Yaklaşımı: Kentsel Güvenlik mi? Güvenli Kent mi? Türk İdare Dergisi, 88(483), 335-370.
CR  - Gürsoy, M. (2019). Göç ve Kentleşme Bağlamında Suç. Ankara: Gece Akademi.
CR  - Hsieh, H.-F. & Shannon, S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288. https://doi.org/10.1177/1049732305276687
CR  - Huot J. L., Thalman, J. P. & Valbelle, D. (2000). Kentlerin Doğuşu. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
CR  - İstanbul Bilgi Üniversitesi (2024). Birleşmiş Milletler-Genel Bilgi. https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/tr/content/25-birlesmis-milletler-genel-bilgi/
CR  - Kaboğlu, İ.Ö. (1996). Çevre Hakkı. Ankara: İmge Yayınları.
CR  - Kapani, M. (2011). İnsan Haklarının Uluslararası Boyutları. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
CR  - Karasu, M. A. (2012). Kent ve Suç Üzerine Kavramsal Bir Çerçeve. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(2), 175-192.
CR  - Kaya, E. (2008). Kent Güvenliğinin Sağlanması. Yerel Siyaset Dergisi, 28, 19-22.
CR  - Kaya E. (2017). Kentleşme ve Kentlileşme. İstanbul: İşaret Yayınları.
CR  - Kaypak, Ş. (2012). Güvenlikte Yeni Bir Boyut; Çevresel Güvenlik. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(8), 1-22.
CR  - Keleş R. (2013). Kentleşme Politikası. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
CR  - Kıray, M. (1998). Örgütleşemeyen Kent: İzmir. Ankara: Bağlam Yayınları.
CR  - Koyuncu, A. (2011). Sosyoloji Kuramlarında Kent. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25, 31-56.
CR  - Line, M. B., Nordland, O., Rostad, L. ve Tondel, I. A. (2006). Safety vs. Security? https://www.researchgate.net/profile/Maria-Bartnes/publication/289470660_Safety_vs_security/links/568d02eb08aefb48d4bf256c/Safety-vs-security.pdf
CR  - Merriam-Webster (t.y.) Sözlük. https://www.merriam-webster.com/
CR  - Mutlu, A., H. Reyhan & H. H. Doğan. (2019). Kentleşme. Ankara: Palme Yayınları.
CR  - Mutlu, A. (2020). Kenti Anlamak. Kent Kültürü Sorunu ve Politikası. Ankara: Palme Yayınları.
CR  - Özden, P. P. (2018). Kentleşme Politikası ve Hukuku. https://yokdersleri.yok.gov.tr/#ders
CR  - Öztürk, M. (2024). Kentsel Güvenlik Hakkının Sunumunda Bekçilerin Rolü ve Bekçilik Statüsü için Yeni İsim Önerileri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Parlak, B. (2011). Kamu Yönetimi Sözlüğü. Bursa: MKM Yayınları.
CR  - Payam, M. M. (2024). Kent Güvenliği ve Emniyeti Konusunda Türkiye’de Yazılan Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 535–561.
CR  - Sinay, J. (2011). Security Research and Safety Aspects in Slovakia. European Perspectives on Security Research. (Ed. Klaus Thoma). Acatech - Deutsche Akademie der Technikwissenschaften, 81-89. http://ndl.ethernet.edu.et/bitstream/123456789/72909/1/591.pdf
CR  - Şahin, D. (2016). Kent Güvenliği Algısı ve Suç Korkusu. 4. Uluslararası Kentsel ve Çevresel Sorunlar ve Politikalar Kongresi, İstanbul, 107-111. https://www.aksaray.edu.tr/files/bilgi_belge/2017/kongre_v2.pdf
CR  - Şahin, E. (2022). Fiziksel ve İşlevsel Çekim Noktalarının Kentsel Güvenlik Algısına Etkisi: İstanbul-Balat Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Tarlow, P. E. (2014). Tourism Security: Strategies for Effectively Managing Travel Risk and Safety. Butterworth-Heinemann. https://dl.acm.org/doi/pdf/10.5555/2843510
CR  - T.C. Dışişleri Bakanlığı (2002). Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi. https://www.mfa.gov.tr/dunya-surdurulebilir-kalkinma-zirvesi_johannesburg_-26-agustos---4-eylul-2002_.tr.mfa
CR  - T.C. Dışişleri Bakanlığı (2024a). Çevre, İklim Değişikliği ve Suya Dair Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. www.mfa.gov.tr/surdurulebilir-kalkinma.tr.mfa
CR  - T.C. Dışişleri Bakanlığı (2024b). BM İnsan Yerleşimleri Programı. https://www.mfa.gov.tr/bm-insan-yerlesimleri-programi.tr.mfa
CR  - T.C. İçişleri Bakanlığı (2017). Güvenlik Terimleri Sözlüğü. Ankara: Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı Yayınları.
CR  - Tekeli, İ. (2011). Kent, Kentli Hakları, Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
CR  - Tekeli, İ. (2014). Modernizm, Modernite ve Türkiye’nin Kent Planlama Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
CR  - Tenik, B. (2021). Üretilen Mekândan Savunulan Mekâna: Bir Hak Olarak Güvenli Kent (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Lisansüstü Programlar Enstitüsü, İstanbul.
CR  - The Economist Intelligence Unit (2021). Safe Cities Index 2021. https://impact.economist.com/projects/safe-cities/safe-cities-2021-whitepaper/
CR  - Topalakcı, M. S. (2019). Suriye'den Sığınmacılara Yönelik Kent Güvenliğine Ait Risk Algılarının İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
CR  - Toprak Karaman, Z. (2020). Kent Güvenliği ve Disiplinlerarası-Disiplinlerötesi Çalışmalar ile Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları İlişkileri. Şehir ve Güvenlik. (Der. O. İmga & E. Osmanoğlu). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
CR  - UN-Habitat (2025). UN-Habitat. https://unhabitat.org/
CR  - Wirth, L. (2002). Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentlileşme. 20. Yüzyıl Kenti. (Der. B. Duru & A. Alkan). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
CR  - Yavaş, İ. (2021). Kentsel Güvenlik Açısından Çarşı ve Mahalle Bekçiliği Üzerine Nitel Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
CR  - Yılmaz, R. (2023). Değişen Güvenlik Algısı Çerçevesinde Türkiye'de Özel Güvenlik Hizmetlerinin Kent Güvenliğine Etkileri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
CR  - YÖK Tez Merkezi (2025). Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
CR  - Zedner, L. (2009). Security. Taylor & Francis e-Library. https://www.google.com.tr/books/edition/Security/X2eNAgAAQBAJ?hl=tr&gbpv=1
UR  - https://doi.org/10.35674/kent.1646899
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4641092
ER  -