TY  - JOUR
T1  - Türkiye’de 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş Merkezli Depremlerin Girişimcilere Psikolojik Etkileri
TT  - The Psychological Effects of the February 6, 2023 Kahramanmaraş-Centered Earthquakes on Entrepreneurs in Türkiye
AU  - İzci, Çağrı
AU  - Marangoz, Mehmet
AU  - Özkoç, Hatice
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.25204/iktisad.1655483
JF  - İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi
JO  - İKTİSAD
PB  - H. Mustafa PAKSOY
WT  - DergiPark
SN  - 2564-7466
SP  - 475
EP  - 490
VL  - 10
IS  - 27
LA  - tr
AB  - Bu çalışmanın amacı, 6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye’de meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin girişimciler üzerindeki psikolojik etkilerini ortaya koymaktır. Zaman ve maliyet unsurları sebebiyle çalışma, depremden en çok etkilenen Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Gaziantep ve Hatay illerinde gerçekleştirilmiştir. Veri toplama yöntemi olarak yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır. Toplam beş ildeki Ticaret ve Sanayi Odası, Ticaret Odası, Sanayi Odası ve Ticaret Borsası yetkilileri ile randevu alınarak derinlemesine görüşme yapılmıştır. Yapılan nitel analizler sonucunda depremin psikolojik etkilerinin boyutları; ölüm ve yaralanmalar, ruh sağlığı, kendine güven/güvensizlik, strese karşı dayanıklılık ve motivasyon olarak belirlenmiştir. Araştırma ile ulaşılan bulgulara bakıldığında en önemli psikolojik etkinin girişimcilerin ve çalışanlarının yaşamını yitirmesi ya da ağır yaralanması nedeniyle iş yerlerinin kapanması veya yeniden açılamamasıdır. Ruh sağlığı sorunlarının uzun vadeli etkiler yarattığı, iş kurma motivasyonunu ve dayanıklılığı ciddi ölçüde zayıflattığı gözlemlenmiştir. Özellikle ekonomik belirsizlik, mülk ve ağ kaybı gibi etkenler, girişimcilerde özgüven kaybına yol açmış; bazıları tekrar başlama gücünü kendilerinde bulamamıştır. Buna karşın bazı girişimcilerin toparlanma eğilimi gösterdiği, dayanıklılık ve toplumsal sorumluluk bilinciyle yeniden ayağa kalkma çabasında olduğu tespit edilmiştir.
KW  - Girişimci
KW  - Psikolojik
KW  - Deprem
KW  - Etki
N2  - The aim of this study is to examine the psychological effects of the Kahramanmaraş-centered earthquakes that occurred in Türkiye on February 6, 2023, on entrepreneurs. Due to time and cost constraints, the study was conducted in the provinces most affected by the earthquake: Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Gaziantep, and Hatay. A semi-structured interview technique was employed as the data collection method. In-depth interviews were conducted with representatives from the Chambers of Commerce and Industry, Chambers of Commerce, Chambers of Industry, and Commodity Exchanges across these five provinces, following scheduled appointments. As a result of the qualitative analyses, the psychological effects of the earthquake were categorized into five dimensions: fatalities and injuries, mental health, self-confidence/insecurity, resilience to stress, and motivation. The findings indicate that the most significant psychological impact was the closure or inability to reopen businesses due to the death or severe injury of entrepreneurs and their employees. It was observed that mental health problems had long-term effects and significantly weakened entrepreneurial motivation and resilience. Factors such as economic uncertainty and the loss of property and networks caused a decline in self-confidence; some entrepreneurs were unable to find the strength to start again. On the other hand, some entrepreneurs demonstrated a tendency to recover, showing efforts to rise again with resilience and a sense of social responsibility.
CR  - Ademola, A., Adebukolan, D., Adeola, C-S., Cajetan, A. ve Christiana, U. (2016). Effects of natural disasters on social and economic well being: A study in Nigeria. International Journal of Disaster Risk Reduction, 17, 1–12. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2016.03.006
CR  - Ando, S., Kuwabara, H., Araki, T., Kanehara, A., Tanaka, S., Morishima, R., Kondo, S. ve Kasai, K. (2017). Mental health problems in a community after the Great East Japan Earthquake in 2011: A systematic review. Harvard Review of Psychiatry, 25(1), 15-28. https://doi.org/10.1097/HRP.0000000000000124
CR  - Altun, F. (2018). Afetlerin ekonomik ve sosyal etkileri: Türkiye örneği üzerinden bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 2(1), 1-15. https://dergipark.org.tr/tr/pub/scd/issue/37934/414035
CR  - Aydınbaş, G. (2023). Sosyoekonomik boyutuyla Türkiye’de depremler üzerine bir inceleme: Kahramanmaraş depremi örneği. K. Giray Alp, Y. Fatih ve D. Şimşek (Ed.), Sosyal bilimlere çok yönlü yaklaşımlar: Tarih, turizm, eğitim, ekonomi, siyaset ve iletişim içinde (s. 177-212). Özgür Yayınları, Gaziantep.
CR  - Bastak, S. N. ve Tekin, B. (2021). Girişimci adaylarının psikolojik sermayelerinin girişimcilik eğilimleri üzerindeki etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, 5(10), 96-123. https://dergipark.org.tr/en/pub/tje/issue/66614/993842
CR  - Bıçakçı, A. B. ve Ergüney Okumuş, E. (2023). Depremin psikolojik etkileri ve yardım çalışanları. Avrasya Dosyası Dergisi, 14(1), 218-248. https://dergipark.org.tr/tr/pub/avrasyadosyasi/issue/78803/1308731
CR  - Bradshaw, S. (2004). Socio-economic impacts of natural disasters: A gender analysis. Sustainable Development and Human Settlements División Women and Development Unit, United Nations Publications, Santiago, Chile.
CR  - Cochrane H.C. (1992). Overview of economic research on earthquake consequences. The Economic Consequences of a Catastrophic Earthquake: Proceedings of a Forum içinde (s. 100-111). Washington, DC: National Academy Press.
CR  - Corey, C. M. ve Deitc, E. A. (2011). Factors affecting business recovery immediately after Hurricane Katrina. Journal of Contingencies and Crisis Management, 19(3). 169-181. https://doi.org/10.1111/j.1468-5973.2011.00642.x
CR  - Dewan, A. ve Dewan, A. M. (2013). Hazards, risk, and vulnerability. Springer Netherlands.
CR  - Dilmaç, O. (2022). Determining the levels of anxiety, depression and self-confidence through drawings of children affected by the earthquake. European Journal of Special Education Research, 8(4), 202-223. https://doi.org/10.46827/ejse.v8i4.4528
CR  - Fabeil, N. F., Marzuki, K. M., Razli, I. A., Majid, M. R. A. ve Pawan, M. T. A. (2019). The impact of earthquake on small business performance: Evidence from small accommodation services in Ranau, Sabah. International Academic Journal of Business Management, 6(1), 301-313. https://iaiest.com/iaj/index.php/IAJBM/article/view/IAJBM1910031
CR  - Gegez, E. A. (2015). Pazarlama araştırmaları. (5. Basım), İstanbul. Beta Yayınları.
CR  - Gur, F. A., Bendickson, J. S., Madden, L. ve McDowell, W. C. (2020). Entrepreneurial opportunity recognition in the face of disasters. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 26(4), 671-693. https://doi.org/10.1108/IJEBR-09-2019-0537
CR  - Güven, S. (2010). İlköğretim birinci kademede vatandaşlık eğitimi üzerine bir durum çalışması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
CR  - Jogia, J., Kulatunga, U., Yates, G. P. ve Wedawatta, G. (2014). Culture and the psychological impacts of natural disasters: Implications for disaster management and disaster mental health. Built and Human Environment Review, 7(1), 1-10. https://publications.aston.ac.uk/id/eprint/24422/
CR  - Kaya, V., Erçelik, H. C., Çamlıca, T., Uysal, B. A., Taşcıoğlu, E., Bülbül, F., Eker, D., Ercan, S. ve Yazkan, R. (2023). 2023 Kahramanmaraş depremi sonrası Süleyman Demirel Üniversitesi Hastanesine başvuran depremzede hastaların analizi: Retrospektif bir çalışma. Medical Journal Of Süleyman Demirel University, 30(3), 444-453. https://doi.org/10.17343/sdutfd.1327117
CR  - Khan, M. A. U. ve Sayem, M. A. (2013). Understanding recovery of small enterprises from natural disaster. Environmental Hazards, 12(3-4), 218-239. https://doi.org/10.1080/17477891.2012.761593
CR  - Krug, E. G., Kresnow, M. J., Peddicord, J. P., Dahlberg, L. L., Powell, K. E., Crosby, A. E. ve Annest, J. L. (1998). Suicide after natural disasters. New England Journal of Medicine, 338(6), 373-378. https://doi.org/10.1056/NEJM199802053380607
CR  - Mahto, R. V., Llanos-Contreras, O. ve Hebles, M. (2022). Post-disaster recovery for family firms: The role of owner motivations, firm resources, and dynamic capabilities. Journal of Business Research, 145, 117-129. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2022.02.089
CR  - Marangoz, M. (2008). Girişimcilik (1. Basım). Çanakkale, Pozitif Matbaacılık.
CR  - Marangoz, M. (2020). Girişimcilik (6. Basım). İstanbul, Beta Yayıncılık.
CR  - Punch, K. (2005). Introduction to social research: Quantitative and qualitative approaches (2nd Edition). Sage, London.
CR  - Reyhanoğlu, M. ve Habiboğlu, M. (2023). Kahramanmaraş merkezli depremin Antakya’daki KOBİ'lerin toparlanmaları ve yeni olanaklar sağlamalarına etkisi. Eren V. (Ed.), İnterdisipliner yaklaşımla Hatay’da afet deneyimi: 6 Şubat 2023 depremini tarihe not düşmek içinde (s. 243-270). Nobel Akademik Yayıncılık.
CR  - Saeed, S. A. ve Gargano, S. P. (2022). Natural disasters and mental health. International Review of Psychiatry, 34(1), 16-25. https://doi.org/10.1080/09540261.2022.2037524
CR  - Salvato C., Sargiacomo M., Amore M.D. ve Minichilli A. (2020). Natural disasters as a source of entrepreneurial opportunity: Family business resilience after an earthquake. Strategic Entrepreneurship Journal. 14(4), 594–615. https://doi.org/10.1002/sej.1368
CR  - Samantha, G. (2018). The impact of natural disasters on micro, small and medium enterprises (MSMEs): A case study on 2016 flood event in Western Sri Lanka. Procedia Engineering, 212, 744–751. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2018.01.096
CR  - Seplaki, C. L., Goldman, N., Weinstein, M. ve Lin, Y. H. (2006). Before and after the 1999 Chi-Chi earthquake: Traumatic events and depressive symptoms in an older population. Social Science & Medicine, 62(12), 3121-3132. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2005.11.059
CR  - Shen, G., Zhou, L., Wu, Y. ve Cai, Z. (2018). A global expected risk analysis of fatalities, injuries, and damages by natural disasters. Sustainability, 10(7), 2573. https://doi.org/10.3390/su10072573
CR  - Shapira, S., Novack, L., Bar-Dayan, Y. ve Aharonson-Daniel, L. (2016). An integrated and interdisciplinary model for predicting the risk of injury and death in future earthquakes. PLoS One, 11(3), e0151111. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0151111
CR  - Stevenson, J. R., Becker, J., Cradock-Henry, N., Johal, S., Johnston, D., Orchiston, C. ve Seville, E. (2017). Economic and social reconnaissance: Kaıkōura Earthquake 2016. Bulletin of the New Zealand Society for Earthquake Engineering, 50(2), 343-351. https://doi.org/10.5459/bnzsee.50.2.343-351
CR  - Sydnor, S., Niehm, L., Lee, Y., Marshall, M. ve Schrank, H. (2017). Analysis of post-disaster damage and disruptive impacts on the operating status of small businesses after Hurricane Katrina. Natural Hazards, 85, 1637-1663. https://doi.org/10.1007/s11069-016-2652-y
CR  - Şanlıer Yüksel, İ. (2008). Türkiye’den Amerika Birleşik Devletleri’ne göç eden birinci kuşak göçmenlerin yararlandığı kitle iletişim ortamlarının ulusaşırı kimlik dönüşümüne etkileri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
CR  - Tagliazucchi, G., De Canio, F. ve Martinelli, E. (2023). Exploring perceived post-disaster performance in micro-businesses: How does entrepreneur psychological resilience matter?. Entrepreneurship & Regional Development, 35(5-6), 445-459. https://doi.org/10.1080/08985626.2023.2185687
CR  - Türk Mühendis ve Mimarlar Odası (TMMOB). (2025, 3 Ocak). 6 Şubat Depremleri 8. Ay Değerlendirme Raporu. https://tinyurl.com/ry4ee8h4
CR  - Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023, 28 Nisan). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. https://tinyurl.com/mvkeuufd
CR  - Türkı̇ye Earthquakes Recovery And Reconstruction Assessment (TERRA). (2023, 28 Nisan),  https://tinyurl.com/3c6w58r9
CR  - Williams, T. A. ve Shepherd, D. A. (2016). Victim entrepreneurs doing well by doing good: Venture creation and well-being in the aftermath of a resource shock. Journal of Business Venturing, 31(4), 365-387. https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2016.04.002
CR  - Yang, Y. S. ve Bae, S. M. (2022). Association between resilience, social support, and institutional trust and post-traumatic stress disorder after natural disasters. Archives of psychiatric nursing, 37, 39-44. https://doi.org/10.1016/j.apnu.2022.01.001
CR  - Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Gözden Geçirilmiş 2. Basım). Seçkin Yayınları.
CR  - Zhang, R., Zhang, Y. ve Dai, Z. (2022). Impact of natural disasters on mental health: A cross-sectional study based on the 2014 China Family Panel Survey. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(5), 1-17. https://doi.org/10.3390/ijerph19052511
UR  - https://doi.org/10.25204/iktisad.1655483
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4680263
ER  -