@article{article_1662411, title={Selçuklu-İlhanlı Devrine Ait Bilinmeyen Bir Ferman}, journal={Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi}, volume={12}, pages={289–326}, year={2025}, DOI={10.16985/mtad.1662411}, author={Özgüdenli, Osman}, keywords={Anatolian Seljuks, Ilkhanate, Al-Tamgha, Decree (Mithāl), Seljuk Diplomatics, Vizier Fahr al-Dīn Sāhib Ata, Amīr Qalāghāy}, abstract={Ortaçağ Türk-İslȃm devletlerine ait ancak sınırlı sayıdaki belge zamanın yok edici tahribatından kurtularak günümüze ulaşma imkȃnı bulabilmiştir. Bu çalışmada da ilk defa tanıtılarak, neşir, tercüme ve değerlendirmesi yapılacak olan Selçuklu-İlhanlı devrine ait Farsça bir ferman (misȃl) da bu cümledendir. 687/1288 yılında kaleme alınan ve bugün Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi’nde muhafaza edilmekte olan bu belge, Selçuklu dîvȃnından çıkan ve günümüze ulaşan yegȃne orijinal ferman durumundadır. 10 Receb 687/10 Ağustos 1288 tarihinde kaleme alınan ferman, dîvȃnî yazı ile yazılmıştır. Üst kısmı eksik olan fermanın ancak son yirmi dört satırı günümüze ulaşmıştır. Ferman 8,3 x 8,7 cm ebadında bir al-tamga ile mühürlenmiştir. Bu durum İlhanlı hȃkimiyeti döneminde, Türkiye Selçuklu Devleti’nde yayınlanan fermanların İlhanlı hükümdarları tarafından verildiği anlaşılan al-tamga ile mühürlendiğini göstermektedir. Yine Türkiye Selçuklu Devleti diplomatik geleneklerinin, İlhanlı diplomatik gelenekleri ile bazı ortak noktalara sahip olduğunu da ortaya koymaktadır. Bununla birlikte ferman, kendine özgü karakteristik özellikleri bulunan Türkiye Selçuklu Devleti diplomatik geleneklerinin gerçekte Büyük Selçuklu diplomatik geleneklerinin devamı niteliğinde olduğunu da göstermektedir. Yine fermanda eski Türk devlet gelenekleri yansıtan Türkçe ünvan ve lakapların kullanılması, Türk kültürünün Selçuklu devlet teşkilȃtı ve diplomatikasındaki izlerini ortaya koymaktadır. Aynı zamanda bu ferman, Selçuklu-İlhanlı devrine ait orijinal belgelerin sayısının artabileceği göstermekte ve elimizde bulunan resmî vesikalara yenilerinin eklenebileceğine dair umutlarımızı taze tutmaktadır.}, number={1}, publisher={Marmara University}