@article{article_1663841, title={SİGORTA GENEL ŞARTLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE SİGORTA GENEL ŞARTLARINDA DEĞİŞİKLİĞE İLİŞKİN TÜRK TİCARET KANUNU M. 1425/ 3 HÜKMÜNÜN SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ}, journal={Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi}, volume={15}, pages={195–233}, year={2025}, DOI={10.32957/hacettepehdf.1663841}, author={Köroğlu, Emre and Yüce, Aydın Alber}, keywords={Insurance contract, General terms of insurance, Amendment of contract terms, Freedom of contract, Autonomy of will}, abstract={Sigortacılık Kanunu’nun m. 11/1 hükmüne göre, sigorta sözleşmelerinin ana içeriği, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca onaylanan ve sigorta şirketlerince yeknesak şekilde uygulanacak olan sigorta genel şartları doğrultusunda kaleme alınır. Ancak, sigorta sözleşmelerinde riziko ve menfaat arasındaki ilişkinin özelliğine uygun olarak özel şartlar tesis edilebilir. Sigorta poliçesi de sigorta sözleşmesine dair genel ve özel şartları içerir. Sigorta genel şartları, hukuki niteliği itibariyle genel işlem şartıdır. Zira sigorta genel şartları ile tıpkı genel işlem şartlarında olduğu gibi sigorta sözleşmesinin içeriği belirlenmekte, tarafların hak ve yükümlülükleri ile sigorta teminatının içeriği ve kapsamı ortaya konulmaktadır. Yine sigorta genel şartları önceden hazırlanıp, çok sayıda sigorta sözleşmesinde kullanılmakta ve taraf iradeleri sonucunda sözleşmenin içeriği haline gelmektedir. Sigorta poliçesinin içeriğine dair TTK m. 1425/3 hükmüne göre, kanunlarda aksine hüküm yer almadıkça, genel şartlarda sigorta ettirenin, sigortalının ya da lehtarın lehine olan bir değişiklik hemen ve doğrudan uygulanır. Ancak, söz konusu değişiklik ek prim alınmasını gerektiriyorsa, sigortacı değişiklikten itibaren sekiz gün içinde prim farkı talep edebilir. İstenilen prim farkının sekiz gün içinde kabul edilmemesi hâlinde sözleşme eski genel şartlarla devam eder. Sözleşmelerin kurulması ve içeriği ile ilgili temel ilkeler Türk Borçlar Kanunu’nda yer almaktadır. TBK m. 1/I’e göre sözleşme, tarafların iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun şekilde açıklamalarıyla kurulur. Yine TBK m. 26 hükmüne göre taraflar, yapacakları bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler. Sözleşme özgürlüğünün bir yönü de sözleşmenin içeriğini belirleme özgürlüğüdür. TTK m. 1425/3 hükmü, genel şartlar içinde, sigorta ettirenin, sigortalının ya da lehtarın lehine olan bir değişikliği hemen ve doğrudan uygulanarak sözleşmenin bir içeriği haline gelmesi, sözleşme özgürlüğüne açık bir müdahale niteliğindedir. Çünkü, sigorta genel şartları bir idari makam tarafından şekillendirilmekte ve onaylamaktadır. Görüldüğü üzere, sözleşmenin içeriği sözleşme taraflarının iradelerinin etkisi olmaksızın değişmektedir. Böylelikle sigorta sözleşmesindeki menfaatler dengesi bozulmaktadır. Sözleşmelerin kurulması ve içeriği ile ilgili temel ilkeler Türk Borçlar Kanunu’nda yer almaktadır. TBK m. 1/I’e göre sözleşme, tarafların iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun şekilde açıklamalarıyla kurulur. Yine TBK m. 26 hükmüne göre taraflar, yapacakları bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler. Sözleşme özgürlüğünün bir yönü de sözleşmenin içeriğini belirleme özgürlüğüdür. TTK m. 1425/3 hükmü, genel şartlar içinde, sigorta ettirenin, sigortalının ya da lehtarın lehine olan bir değişikliği hemen ve doğrudan uygulanarak sözleşmenin bir içeriği haline gelmesi, sözleşme özgürlüğüne açık bir müdahale niteliğindedir. Çünkü, sigorta genel şartları bir idari makam tarafından şekillendirilmekte ve onaylamaktadır. Görüldüğü üzere, sözleşmenin içeriği sözleşme taraflarının iradelerinin etkisi olmaksızın değişmektedir. Böylelikle sigorta sözleşmesindeki menfaatler dengesi bozulmaktadır.}, number={2}, publisher={Hacettepe University}