@article{article_1666051, title={Dicle Nehri Su Kalitesi Parametrelerinin Trend Analizi}, journal={Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi}, volume={16}, pages={529–541}, year={2025}, DOI={10.24012/dumf.1666051}, author={Ay, Mesut and Bağatur, Tamer}, keywords={Water quality, trend analysis, Tigris River}, abstract={Bu çalışma, Dicle Nehri’nde belirlenen beş farklı istasyondan alınan su kalite parametrelerinin zamansal değişimlerini inceleyerek, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi açısından önemli bulgular ortaya koymayı amaçlamaktadır. 2011-2020 yılları arasında dört farklı dönemde (Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında) alınan su numuneleri değerlendirilmiş, fiziksel, kimyasal ve biyolojik parametreler üzerinde istatistiksel trend analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Mann-Kendall trend analizi, Sen’in Eğim Tahmincisi ve Şen (2012) trend analizi yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, bazı su kalite parametrelerinde belirgin artış veya azalış eğilimleri olduğunu göstermektedir. Elektriksel iletkenlik (EC), toplam çözünmüş madde (TDS), kimyasal oksijen ihtiyacı (COD), nitrik azot (NO₃-N) ve orto fosfat (O-PO₄) gibi parametrelerde anlamlı artışlar tespit edilmiştir. Bu durum, tarımsal gübreleme, evsel ve endüstriyel atıkların su ekosistemine olan etkilerini ortaya koymaktadır. Çözünmüş oksijen (DO) seviyelerinde belirli bölgelerde azalma eğilimi görülmüş olup, bu durum organik kirliliğin artışına bağlı olarak oksijen tüketiminin arttığını göstermektedir. Trend analizleri sonucunda, özellikle tarımsal faaliyetlerin yoğun olduğu bölgelerde azot ve fosfat türevlerinde artış gözlemlenmiş, endüstriyel ve evsel atık deşarjlarının yoğun olduğu alanlarda ise çözünmüş oksijen ve ağır metal seviyelerinde belirgin değişimler tespit edilmiştir. pH seviyelerinde yıllar içinde hafif bir artış gözlemlenmiş olup, bu durum suyun alkalinitesindeki değişimi göstermektedir. Bu çalışma, Dicle Nehri’nin su kalitesinin zamanla değiştiğini ve kirlilik yüklerinin arttığını ortaya koyarak, su kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir yönetimi için önleyici tedbirlerin alınması gerektiğini vurgulamaktadır. Tarımsal gübreleme uygulamalarının kontrol altına alınması, sanayi atık yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi ve su kalitesi izleme sistemlerinin güçlendirilmesi, ekosistem sağlığının korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Elde edilen bulguların, gelecekte yapılacak çalışmalar ve su yönetimi politikalarının oluşturulması açısından rehber niteliğinde olacağı düşünülmektedir.}, number={2}, publisher={Dicle University}