TY  - JOUR
T1  - Hobbes ve Spinoza’nın Eşitlik Düşünceleri Bakımından Karşılaştırılması
TT  - The Comparison of Hobbes and Spinoza in terms of their Ideas of Equality
AU  - Zabunoğlu, Hamdi Gökçe
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.59399/cuhad.1675756
JF  - Çukurova Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi
JO  - ÇÜHAD
PB  - Cukurova University
WT  - DergiPark
SN  - 2822-4809
SP  - 184
EP  - 205
IS  - 7
LA  - tr
AB  - Bu makalede, Spinoza'nın demokrasi teorisinin temel özelliklerine karşılaştırmalı bir yaklaşımla değinilmiştir. Bunu yaparken, Spinoza ve Hobbes arasındaki uyuşmazlığı ele alarak erken modern dönemdeki eşitliğe ilişkin yaklaşımların çeşitlilik gösterdiği ve Spinoza'nın teorisinin modernitenin liberalizmden etkilenen eşitlik anlayışına karşı bir modeli ne ölçüde temsil ettiği ortaya koyma amaçlanmıştır. Makalede, Hobbes ve Spinoza’nın sözleşme kuramlarının benzer yönlerine değinilmiştir. Devamında ise makalenin amacı doğrultusunda,  Hobbes'çu bireycilik ile Spinoza'cı bireylerarasılık arasındaki farklara odaklanılmış ve bu iki erken modern dönem düşünürünün toplumsal sözleşme teorileri ve eşitlik anlayışları ele alınmıştır. Spinozacı ilişkisel öte-bireysellik yaklaşımı, siyaset teorisinde şeylerin, güçlerin ve iktidarların ontolojik karşılıklı bağımlılığını içerdiği, bu nedenle Hobbes'un özerk özne anlayışına kıyasla tamamen farklı bir eşitlik anlayışını barındırdığı çıkarımına ulaşılmıştır. Bu çıkarımla birlikte Spinoza'nın teorisi makale kapsamında tartışılan ve elde edilen sebeplerle Hobbesçu bireyciliğe karşı bir model olarak kabul edilebileceği ve Spinoza'nın birey-ötesi siyaset anlayışında özgürlük, eşitlik ve çeşitlilik birbirini dışlayan kavramlar olmayıp, çokluğun ortak hale geldiği tek ve aynı sürecin yönleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
KW  - Hobbes
KW  - Spinoza
KW  - Doğal Hukuk
KW  - Toplum Sözleşmesi
KW  - Eşitlik
KW  - Çokluk
N2  - In this article, the main features of Spinoza's theory of democracy are analysed through a comparative approach. In doing so, by addressing the disagreement between Spinoza and Hobbes, it is aimed to reveal the diversity of approaches to equality in the early modern period and the extent to which Spinoza's theory represents a model against the liberalism-influenced understanding of equality of modernity. In the article, similar aspects of Hobbes and Spinoza's contract theories are mentioned. Then, in line with the aim of the article, the differences between Hobbesian individualism and Spinoza's interindividualism are focussed on and the social contract theories and conceptions of equality of these two early modern thinkers are discussed. It is concluded that Spinozian relational other-individualism involves the ontological interdependence of things, powers and authorities in political theory, and therefore, it harbours a completely different understanding of equality compared to Hobbes' understanding of the autonomous subject. With this inference, it is concluded that Spinoza's theory can be accepted as a model against Hobbesian individualism for the reasons discussed and obtained within the scope of the article, and that in Spinoza's understanding of transindividual politics, freedom, equality and diversity are not mutually exclusive concepts, but aspects of one and the same process in which multiplicity becomes common.
CR  - BALIBAR, E. (1994). Masses, Classes, Ideas: Studies on Politics and Philosophy before and after Marx (J. SWENSON, Çev.). Routledge.
CR  - ÇELİKATEŞ, R. (2012). Liberalizmin Ötesi: Spinoza ve Demokrasi. Felsefelogos, (47), 93-97.
CR  - ERGÜN, R. (2011). Leviathan, Teolojik-Politik İnceleme ve Politik İnceleme’de Korku Kavramı. C. B. AKAL & R. ERGÜN, Ed.), Kimlik Bedenin Hapishanesidir (s. 79–90). İstanbul Bilgi
Üniversitesi Yayınları.
CR  - GIERKE, O. (1934). Natural Law and the Theory of Society 1500–1800. (E. BARKER, Çev.). Cambridge University Press.
CR  - HOBBES, T. (1993). Leviathan veya Bir Dün ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. (S. LİN, Çev.). YKY Yayınları.
CR  - HOBBES, T. (2007). Elementa Philosophica De Cive - Yurttaşlık Felsefesinin Temelleri. (D. ZARAKOLU, Çev.). Belge Yayınları.
CR  - NUSBAUMM, M. C. (2007). Frontiers of Justice : Disability, Nationality, Species membership. Harvard University Press.
CR  - MACPHERSON, C. B. (1945). Hobbes Today. The Canadian Journal of Economics and Political Science, 11(4), 524-534.
CR  - MACPHERSON, C. B., CUNNİNGHAM, F. (1962). The Political Theory of Possessive Individualism: Hobbes to Locke. Oxford: Clarendon Press.
CR  - RYAN, A. (2017). The Making of Modern Liberalism. Princeton and Oxford: Princeton University Press
CR  - SPINOZA, B. (2008). Tractatus Theologico-Politicus ya da Tannbilimsel Politik İnceleme. (B. ERTUĞRUL, Çev.). Biblos.
CR  - SPINOZA, B. (2011). Etika. (H. Z. Ülken (çev.); 4. baskı). Dost Kitabevi.
CR  - SPINOZA, B. (2012). Politik İnceleme (3. b.). (M. ERŞEN, Çev.). Dost Kitabevi.
CR  - SPINOZA, B. (2014). Mektuplar. (E. AYHAN, Çev.). Dost Kitabevi.
CR  - STRAUSS, L. (1963). The Political Philosophy of Hobbes. Its Basis and Its Genesis. Chicago: University of Chicago Press.
CR  - WOLIN, S. (2016). Politics and Vision. Continuity and Innovation in Western Political Thought. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
UR  - https://doi.org/10.59399/cuhad.1675756
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4771711
ER  -