@article{article_1680859, title={Kur’ân-ı Kerîm’de S-r-y Kökü ve Müfessirlerin İsrâ’nın Vaktine Dair Tespitlerinin Analizi}, journal={Din ve İnsan Dergisi}, volume={5}, pages={116–133}, year={2025}, DOI={10.69515/dinveinsan.1680859}, author={Sancaktar, Esra}, keywords={Basic Islamic Sciences, Qur’ānic Exegesis, Isrā, the Timing of Isrā, s-r-y, the night journey}, abstract={Özet
Kur’ân kelimelerinin anlam çerçevesini tespit etmek, onu doğru anlamak için bir gerekliliktir. Bu sebeple, bu araştırma Kur’ân’da gece yürüyüşü olarak anlatılan isrâ olayıyla bağlantılı olan s-r-y lafzının mahiyeti üzerinedir. Çalışmada ilk olarak s-r-y lafzının kökü, çekimi ve manasıyla ilgili çeşitli görüşler, klasik Kur’ân sözlüklerinden başlanmak üzere son dönemde telif edilen Arapça mu‘cemlere kadar araştırılmıştır. Ardından Kur’ân’da sekiz ayette zikredilen s-r-y kökünün çeşitli tefsir eserlerinde nasıl açıklandığı incelenmiş ve karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuştur. Kur’ân’da s-r-y lafzı Hz. Lût, Hz. Mûsâ ve Hz. Muhammed ile ilgili olan kıssalarda zikredilmektedir. Bu lafız, nüzul sırasına göre Hûd suresi 11/81, el-Hicr suresi 15/65. ayetlerde Hz. Lût ile ilgili, Tâhâ suresi 20/77, eş-Şuarâ suresi 26/52 ve ed-Duhân suresi 44/23. ayetlerde Hz. Mûsâ ile ilgili ve el-İsrâ suresi 17/1. ayette Hz. Muhammed ile ilgili olarak geçmektedir. Bu üç peygamberle ilgili ortak konu yaptıkları isrâ yani gece yürüyüşleridir. Allah, isrâ emriyle peygamberleri ve beraberindeki inananları zalim ve mücrim kavimlerinden kurtarmıştır. Bu gece yürüyüşlerinin mahiyeti, sebepleri ve gecenin hangi bölümlerinde vuku bulduğu gibi hususlar çeşitli klasik ve çağdaş tefsirlerde incelenmiştir. Müfessirlerin ekseriyeti s-r-y lafzının gece yürüyüşü anlamına geldiği hususunda görüş birliği içerisindeyken odaklandıkları temel mesele, isrâ olayının gecenin hangi bölümünde gerçekleştiği olmuştur. Bu noktada s-r-y kökünden türeyen السرى ve أسرى kelimeleri üzerinden yapılan izahlara göre السرى lafzı gecenin sonlarına doğru yürümeye, أسرى lafzı ise gecenin ilk vakitlerinde yürümeye işaret etmektedir. Bu açıklamalara dayanarak Hz. Lût ve Hz. Mûsâ’nın isrâsının gecenin sonlarında, Hz. Muhammed’in isrâsının ise gecenin ilk vakitlerinde gerçekleştiği anlaşılmaktadır.}, number={9}, publisher={Ankara Hacı Bayram Veli University}, organization={This research has not been supported by any institution.}