@article{article_1681117, title={Kur’ân’da “Nüşûz” Lafzının Semantik Katmanları: Tefsir, Lügat ve Türkçe Mealler Bağlamında Anlambilimsel Bir İnceleme}, journal={Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={24}, pages={1742–1760}, year={2025}, DOI={10.21547/jss.1681117}, author={Kavut, Ahmet and Ayengin, Tevhit}, keywords={Tafsir, Semantics, Lexicography, Translation, Nushūz.}, abstract={Bu çalışma, Kur’ân-ı Kerîm’de geçen نُشُوز (nüşûz) kavramının köken itibariyle lügat, şiir, klasik tefsir, fıkıh ve Türkçe mealler bağlamında çok katmanlı semantik yapısını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın temel hedefi ise nüşûzun geleneksel tefsir literatüründe sınırlandığı “itaatsizlik” ve “başkaldırı” kalıplarının ötesine geçerek, kavramın fizyolojik, psikolojik, duygusal ve toplumsal düzlemlerdeki açılımlarını değerlendirmektir. Bu kapsamda, klasik sözlüklerdeki tanımlar, şiirsel ve mecazî kullanımlar ile erken dönem rivayetlerden hareketle oluşturulan anlam haritası; Kur’ân’daki bağlamsal görünümler ve Türkçe mealler karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Çalışmanın önemi, nüşûz kavramının kökeni itibariyle klasik dil ve tefsir geleneği ile çağdaş çeviri pratikleri arasında bütüncül bir yaklaşımla yeniden yorumlama çabasına dayanmaktadır. Bu bağlamda nüşûz, evlilik ilişkisinde yaşanan çok boyutlu çözülmeleri, duygusal kopuşları ve sadakatin zedelenmesini ifade eden, derinlikli bir yapıya sahiptir. Kelimenin klasik lugavî kaynaklardaki anlam çeşitliliği ve erken dönem şiirlerdeki psikolojik göndermeleri, bu çok katmanlı yapının izlerini taşımaktadır. Kur’ân’daki kullanımlarıyla klasik metinlerin arasında kurulan bağlamsal ilişki ise nüşûzun hem metaforik hem de reel düzlemde nasıl anlamlandığını göstermektedir. Bu çerçevede çalışmanın problematiği; el-Bakara 2/259, en-Nisâ 4/34 ve 4/128, el-Mücâdele 58/11 ayetlerinde geçen nüşûz kökenli lafızların bağlamlarına göre ne tür anlamlar taşıdığı, bu anlamların klasik kaynaklarla ne ölçüde örtüştüğü ve çağdaş Türkçe meallerde nasıl yansıtıldığı sorularına odaklanmaktadır. Son olarak, her bağlamda ortak bir anlam birliğiyle çeviri yapılmasının imkânı veya her bir kullanımın özgül anlam katmanlarının korunmasının gerekliliği, nitel içerik analizi yöntemiyle sorgulanmaktadır.}, number={4}, publisher={Gaziantep University}