@article{article_1688276, title={Hanefî İcâzetnâmelerde Şâfiî Fukahâsı: Gedizli Mehmed Efendi’nin İcâzetnâmesi Bağlamında Bir Araştırma}, journal={Tetkik}, pages={371–404}, year={2025}, DOI={10.55709/tetkik.1688276}, author={Erden, Yasin}, keywords={Fiqh, Hanafi Madhab, Shâfi’î Madhab, Ottoman Jurist, Ijâzatnâmah, Mahmad Afandi al-Kadūsī, Akifzāde al-Amāsī}, abstract={İcâzetnâmeler, İslâmî ilimlerin geleneksel aktarımının yapıldığını gösteren belgeleri yansıtmaktadır. Ancak Osmanlı sonrası dönemde uygulanan eğitim politikaları sonucunda bu belgeler, genel olarak unutulmaya başlamıştır. Bu tür belgelerin son örneklerinden biri, 18. Yüzyılın sonları ile 19. Yüzyılın başlarında yaşamış Hanefî fakih Gedizli Mehmed Efendi’ye (1752-1837) aittir. Âkifzâde el-Amâsî’nin (öl. 1223/1808) Gedizli Mehmed Efendi’ye verdiği rivayet ve dirayet ilimlerinde yetkili olunmayı ifade eden umumi icâzetnâme, bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada Gedizli Mehmed Efendi’nin icâzetnâmesinin tahkikli neşri, bilinen tek nüshaya bakarak yapılmıştır. İcâzetnâmede iki rivayet zincirinden bahsedilmektedir: biri fıkıh yoluyla Hz. Muhammed’e kadar uzanan rivayet zinciri, diğeri ise Kütüb-i Sitte yoluyla İmam-ı Buhârî’ye ulaşan rivayet zinciridir. Bu makale, icâzetnâmeler üzerine yapılan çağdaş çalışmalardan farklı olarak, ilk bakışta Hanefî silsilesiyle ilgisiz gibi görünen Şâfiî fakihlerin rivayet zincirindeki varlığını, belge incelemesi yöntemiyle değerlendirmektedir. Böyle bir değerlendirmenin yapılabilmesi için öncelikle silsilede kayıtlı kişilerin tespit edilmesi gerekmektedir. Ancak isimlerin atlanması ya da meşhur isimlerin nakledilmemesinden kaynaklı bir problem olduğu fark edilmiştir. Bu nedenle silsile, detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu bağlamda Gedizli’nin icâzetnâmesi, diğer birçok icâzetnâme ile karşılaştırılmıştır. Hanefilikten Şâfiîliğe geçiş, belli silsileler içerisinde genellikle İmam Şâfiî ile başlar ve yaklaşık altı asır boyunca devam eder. İbn Mübarekşah’tan sonra silsileler çoğu kez Hanefî fakihlerine dönmektedir. Ayrıca Gedizli’nin icâzetnâmesi, birçok Hanefî icâzetnâmenin yanı sıra, çok sayıda Hanefî fakihin Şâfiî fukahâsından hadis naklettiğini ortaya koymaktadır. Örneğin bu metinlerde Hanefî fakîhi Emînuddin Muhammed’in, Şâfiî fakîhi Zekeriyya el-Ensârî’den hadis icâzetnâmesi almış olduğu görülmektedir.}, number={8}, publisher={Oku Okut Derneği}