@article{article_1688371, title={Hüseyin Nihal Atsız’ın Zihniyet Mimarisi: Ziya Gökalp ile Karşılaştırmalı Bir Toplum Tasavvuru}, journal={Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi}, pages={17–30}, year={2025}, author={Kasımoğlu, Alper}, keywords={Hüseyin Nihal Atsız, Ziya Gökalp, Social vision, Nationalism, Comparative analysis}, abstract={Hüseyin Nihal Atsız, yalnızca bir ideolog değil; millî kimlik, ahlak ve disiplin temeli üzerine kurulmuş bütüncül bir toplum tasavvurunun mimarıdır. Bu çalışma, Atsız’ın toplum anlayışını tarihsel dönemler, kültürel birikim ve ideolojik çerçeve içinde kuramsal bir çözümleme yöntemiyle ele almaktadır. Osmanlı’nın yıkılışı ve Cumhuriyet’in kuruluşu gibi köklü dönüşümler, onun idealist ve görev merkezli düşünce yapısını şekillendirmiştir. Dil, tarih ve edebiyat, Atsız’a göre milletin sürekliliğini sağlayan dayanaklardır; ahlak ve ülkü ise toplumsal çözülmeye karşı değerler kalesidir. Aile ve okul, bireyin millî görev bilinciyle yetişmesini sağlayan; devletin kültürel ve ideolojik yapılanmasında merkezi role sahip kurumlardır. Atsız’ın “asker millet” anlayışı, toplumu yalnızca savaşçı bir ruhla değil, disiplin ve fedakârlık temelinde örgütlenmiş bir yapı olarak kurgular. Birey; görev, sadakat ve ülkü kavramlarıyla tanımlanırken, toplum bu değerlere sahip bireylerin oluşturduğu ahlaki birliktelik olarak biçimlenir. Devlet ise sadece yasal bir düzenleyici değil, kültürel ve ahlaki yön verici bir otoritedir. Eğitim, salt bilgi aktarımı değil; karakter ve zihniyet biçimlendirme aracıdır. Bu çerçevede Atsız’ın toplum tasavvuru, nostaljik bir geçmiş özleminden çok, birey-toplum-devlet ilişkisinin kültürel ve ahlaki temellerine ışık tutan sistematik bir toplum projesi olarak değerlendirilir. Ayrıca çalışmada, Atsız’ın milliyetçilik anlayışı Ziya Gökalp’in kültür temelli yaklaşımıyla karşılaştırmalı olarak incelenmekte; iki düşünürün millet, Turan, din ve modernleşme anlayışlarındaki farklılıkları tarihsel bağlam içinde değerlendirilmektedir.}, number={86}, publisher={Kütahya Dumlupinar University}