@article{article_1688777, title={Âmiran Kurtkan Bilgiseven’in Türk Sosyolojisine Katkıları}, journal={Mavi Atlas}, volume={13}, pages={566–585}, year={2025}, DOI={10.18795/gumusmaviatlas.1688777}, author={Dikici, Erkan}, keywords={Amiran Kurtkan Bilgiseven, Sociology, Turkish Sociology., Native Sociology}, abstract={Türkiye’de sosyoloji disiplini yaklaşık bir asırlık bir geçmişe sahiptir. Bu disiplinin kurumsallaşma süreci, özellikle erken Cumhuriyet döneminde Ziya Gökalp’in öncülüğünde başlamıştır. Gökalp, Türkiye’de sosyolojinin kurucu figürü olarak kabul edilmekte ve birinci kuşak sosyologlar arasında yer almaktadır. Onu izleyen ikinci kuşakta ise Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu ve Hilmi Ziya Ülken gibi isimler öne çıkmıştır. Üçüncü kuşakta ise Türk sosyolojisine özgün katkılarda bulunan birçok düşünür ortaya çıkmıştır; bunlardan biri de Âmiran Kurtkan Bilgiseven’dir. Âmiran Kurtkan’ın düşünsel yönelimi, hocası Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun etkisiyle şekillenmiş ve bu doğrultuda gelişmiştir. Fındıkoğlu’nun düşünsel mirasını sürdüren Kurtkan, Türk sosyolojisinin önde gelen temsilcilerinden biri olarak değerlendirilmektedir. Sosyolojinin çeşitli alt alanlarında üretken bir şekilde çalışmalar yürüten Kurtkan, kendi ifadesiyle 26 kitap, 113 makale ve 15 çocuk kitabı kaleme almıştır. Eserlerinde genel olarak bilim felsefesi, sosyolojik yöntem ve metodoloji, Türk toplum yapısı, toplumsal değişim ve kalkınma, iktisadî gelişme ile toplumsal çözülme gibi temalar üzerinde yoğunlaşmıştır. Kurtkan’ın özel önem atfettiği alanlardan biri de din sosyolojisidir. Türk-İslam kültür sentezini düşünsel referans noktası olarak benimseyen Kurtkan, sosyolojik analizlerinde İslamiyet’in ve Kur’ân-ı Kerîm’in hükümlerini dikkate almış; bu yönüyle dini referansları barındıran özgün bir sosyolojik perspektif geliştirmiştir. Millî kimlik ve kültürel mirasla uyumlu bir sosyolojik yaklaşım benimseyen Kurtkan, özellikle din, ekonomi ve eğitim kurumları üzerinden toplumsal yapı analizleri gerçekleştirmiştir. Bu çalışmanın temel amacı, Türk sosyoloji geleneği içinde önemli bir yere sahip olan Âmiran Kurtkan’ın sosyolojik düşüncesini incelemek ve alana yaptığı katkıları ortaya koymaktır. Kurtkan, sosyolojinin birçok alanında özgün fikirler ileri sürerek disiplinin gelişimine anlamlı katkılarda bulunmuştur. Türk toplumunun yapısını tarihsel ve kültürel bağlamı içerisinde ele alma gerekliliğini vurgulayan Kurtkan, bu yönüyle Türk sosyolojisine özgün bir perspektif kazandırmıştır.}, number={2}, publisher={Gumushane University}