@article{article_1688778, title={Seçili İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkelerde Finansal Gelişmenin Kayıt Dışı Ekonomiye Etkisi}, journal={Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi}, volume={11}, pages={125–146}, year={2025}, DOI={10.54427/ijisef.1688778}, author={Çıkıryel, Burak}, keywords={Financial Development, Shadow Economy, Panel Fourier Cointegration Test, The Organisation of Islamic Cooperation}, abstract={Finansal sistemin gelişimi, bireylerin ve firmaların finansal araçlara ve hizmetlere erişimini kolaylaştırmaktadır. Bu durum, finansal sistemin sağladığı avantajlardan yararlanma potansiyeli nedeniyle, ekonomik aktörler için kayıt dışı faaliyetlerin cazibesini azaltarak kayıtlı ekonomiye katılımı teşvik etmesi beklenmektedir. Bu çalışma, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyesi seçilmiş 9 ülkede 1990-2020 dönem aralığında finansal gelişmenin kayıt dışı ekonomi üzerindeki etkisini incelemektedir. Bu çalışma, yapısal kırılmaların yumuşak geçişlerini dikkate alan Panel Fourier eşbütünleşme testini bu örneklem ölçeğinde ilk kez kullanarak, finansal gelişmişlik endeksi ile kayıt dışı ekonomi arasındaki uzun dönemli ilişkiyi analiz etmektedir. Ampirik bulgular, Bahreyn, Endonezya, Malezya, Umman, Pakistan, Katar ve Suudi Arabistan’da finansal gelişmenin kayıt dışı ekonomi büyüklüğünü anlamlı bir şekilde azalttığını ortaya koymakta ve finans sektörünün ekonomik formalleşmeyi desteklemedeki kritik rolünü vurgulamaktadır. Türkiye örneğinde ise finansal gelişmenin kayıt dışılığın azalmasıyla ilişkili olduğu gözlemlenmektedir. Ancak bu etki, istatistiksel olarak anlamlı değildir. Bu bulgu, yapısal ve kurumsal kısıtlamaların finansal gelişmenin etkilerinin önüne geçebileceğini göstermektedir. Buna karşılık, Birleşik Arap Emirlikleri’nde finansal gelişmenin kayıt dışı ekonomiyi genişlettiği görülmekte olup bu durumun offshore finansal faaliyetler ve düzenleyici boşluklar gibi faktörlerden kaynaklanabileceği düşünülmektedir. Elde edilen sonuçlar, İİT ülkelerinde farklı ekonomik bağlamlar içinde kayıt dışılıkla etkili bir şekilde mücadele edebilmek için finansal kapsayıcılığın artırılması, ülkeye özgü yapısal reformların hayata geçirilmesi ve düzenleyici çerçevelerin sağlamlaştırılması gerekliliğinin altını çizmektedir.}, number={2}, publisher={Politik Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi}