TY - JOUR T1 - Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi: Kültür Aktarımında Çizgi Filmlerin Kullanımı AU - Yılmaz Karaca, Meryem PY - 2025 DA - June Y2 - 2025 DO - 10.58650/educatione.1690678 JF - EDUCATIONE PB - Akdeniz University WT - DergiPark SN - 2979-9678 SP - 201 EP - 234 VL - 4 IS - 1 LA - tr AB - Bir toplumun maddi ve manevi değerlerini anlayabilmek ancak o toplumun kültürel temellerine inebilmekle mümkün hâle gelmektedir. Bu nedenle yabancı dil/ikinci dil olarak Türkçe öğretiminde hedef dil öğrenicilerine kültürel unsurların aktarılması gerekmektedir. Bu amaçla dil öğretiminde aynı anda birden çok duyuya hitap eden çeşitli materyaller kullanılmaktadır. Bunlar arasında dil öğretiminde eğlenceli bir ortamın oluşmasını sağlayan çizgi filmler, dil öğrenicilerinin ilgisini ve dikkatini çekmekte, motivasyonlarını artırmakta, öğrenme sürecini hızlandırırken anlamlı ve kalıcı öğrenmeyi sağlamaktadır. Bunun yanı sıra çizgi filmler dile ait söz varlığının ve iletişimsel becerilerin geliştirilmesine, hedef kültürün tanınmasına aracılık etmektedir. Bu makalede Türkiye’nin yerli ve millî çizgi filmleri arasında yer alan Pepee’nin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür aktarımına ve dil öğretimine hangi açıdan katkı sağlayacağı tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmaya konu olan çizgi filmin Turkcell TV çocuk kanalında yayınlanan ilk 10 bölümü ele alınmıştır. Pepee’nin seçilen bölümlerinden elde edilen veriler, temel nitel araştırma desenine dayandırılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Veri toplama aracı çizgi filmin bölümlerinden elde edildiği için “doküman incelemesi”dir. Araştırma sorularından yola çıkarak elde edilen veriler, betimsel analiz tekniğiyle ayrıntılı bir biçimde incelenmiş; tema ve alt temalara ayrılmıştır. Hedef dil öğrenicilerine Türk kültürünü tanıtan, yerli ve millî unsurları çeşitli yönleriyle ekrana taşıyan Pepee adlı çizgi filmin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür aktarımı ve dile ait unsurların öğretilmesi amacıyla kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. KW - Pepee KW - Çizgi Filmler KW - KW - Kültür Aktarımı KW - Sözvarlığı KW - Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi CR - Altunbay, M. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültürlerarasılık. Ü. Şen (Ed). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi içinde (s. 191-209). Pegem Akademi. CR - Arslan, M. & Adem, E. (2010). Yabancılara Türkçe öğretiminde görsel ve işitsel araçların etkin kullanımı. Dil Dergisi, 0(147), 63-86. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/780169 CR - Aytan, N. & Tunçel, H. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde çizgi film kullanımı. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 3(2), 235-246. http://dx.doi.org/10.18298/ijlet.180 CR - Bağı, R. (2021). Pepe çizgi dizisinin Türk müzik kültürü açısından incelenmesi. Yegah Musiki Dergisi, 4(2), 225-242. https://doi.org/10.51576/yegah.1032747 CR - Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46796/586804 CR - Begiç, H. N. (2022). Anadolu nazar inancı ve nazarlıklar. Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür Sanat Mimarlık Dergisi, 5(Özel Sayı 3), 170-187. CR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/hars/issue/68596/1004018#article_cite CR - Brown, H. D. (1994). Principles of language learning and teaching. Englewood Cliffs, New. CR - Bulut, B., & Halaç, H. H. (2023). Çizgi filmlerin yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel miras ve kültür turizmi farkındalığı oluşturma düzeyinin incelenmesi: İstanbul muhafızları örneği. STAR Sanat ve Tasarım Araştırmaları Dergisi, 4(7), 178-193. https://dergipark.org.tr/tr/pub/stardergisi/issue/82035/1277993#article_cite CR - Byram, M. (1997). Cultural awareness’ as vocabulary learning. Language Learning Journal 16, 51- 57. https://doi.org/10.1080/09571739785200291 CR - Çelik, M. E. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde otantiklik ve otantik materyallerden yararlanma. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 7(2), 791-806. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egitimvetoplum/issue/43608/534007 CR - Çetin, İ. (2018). Yurtdışındaki Türk çocuklarına Türkçe öğretiminde çizgi filmler yoluyla değerler aktarımı: Keloğlan masalları örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Gazi Üniversitesi. CR - Çiçek, M. (2024). Alpman adlı çizgi filmin yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögeler bağlamında incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi. CR - Danan, M. (2004). Captioning and Subtitling: Undervalued Language Learning Strategies. In Using Cartoon in Language Classroom from a Constructivist Point of View, 49(49), 67-77. http://dx.doi.org/10.7202/009021ar CR - Demircan, Ö. (2005). Yabancı dil öğretim yöntemleri. D&R Yayınları. CR - Durmuş Bastı, D. (2016). Bir çizgi filmin halk bilimi açısından incelenmesi: Pepee örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi. CR - Ekinci, M. (2017). The effects of subtitled animation movies on the listening skills of EFL students (Altyazılı animasyon filmlerinin İngilizceyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin dinleme becerileri üzerindeki etkisi). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Gaz, Üniversitesi. CR - Er, K. O. (2006). Yabancı dil öğretim programlarında kültürün etkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 1-14. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000128 CR - Eşitti, Ş. (2016). Çizgi filmlerde küresel ve yerel kültürün inşası: Caillou ve Pepee örneği. Karadeniz, 1(32), 125-144. https://doi.org/10.17498/kdeniz.279674 CR - Geçgel H. & Terzioğlu B. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde çizgi filmlerle söz varlığı öğretimi (atasözü, deyim, ikileme) -“rafadan tayfa” örneği-. H. Geçgel ve F. Kana (Eds.) Türkçe Eğitimi Araştırmaları I (s.157-168). Holistence Publications. CR - Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 729(1), 50-57. https://www.tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2012/11/14.pdf CR - Irmak, Y. (2022). Cam sanatından bir folklorik objeye: nazar boncuğu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 1377-1384. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1215415 CR - Jiang, W. (2000). The relation between culture and language. ELT Journal, 54(4) October. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/elt/54.4.328 CR - Kalaycı, N. (2015). Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından bir çizgi film çözümlemesi: Pepee. Eğitim ve Bilim Dergisi, 40(177): 243-270. https://doi.org/10.15390/EB.2015.3836 CR - Kalenderoğlu, İ. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan temel düzey (A1, A2) ders kitaplarında kültür aktarımı. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 4(12), 73-83. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egitimvetoplum/issue/32107/355906 CR - Kara, B. (2016). Çizgi filmin sosyolojik anatomisi Pepee örneği. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER), 01(02), 14-22. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turksosbilder/issue/26907/282882 CR - Karabudak, D. (2011, Eylül 22). Pepee'nin 'annesi' Pepee'yi anlattı. Haber7. http://www.haber7.com/televizyon/haber/787115-pepeenin-annesi-pepeeyi-anlatti CR - Karakoç Öztürk, B. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde somut olmayan kültürel mirasın aktarımı. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5(2), 288-312. CR - Kaur, M. (2021). Cartoon as an instructional strategy for language learning. Shodh Sarita, 8(29), 107-112. Krippendorff, K. (2013) Content analysis: an introduction to its methodology (3rd ed). CA: Sage Publications. CR - Lee, R. M. (2000). Unobtrusive methods in social research. Open University. CR - Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1986). But is it rigorous? Trustworthiness and authenticity in naturalistic evaluation. New Directions for Evaluation, 30, 73–84. https://doi.org/10.1002/ev.1427 CR - Memiş, M. R. (2016). Yabancı dil öğretiminde eğitim ortamı ve kültür aktarımı. Turkish Studies, 11(9), 605-616. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9506 CR - Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Nobel Yayın Dağıtım. CR - Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2ed). Sage. Oğuz, Ö. (2013). Somut olmaya kültürel miras nedir?. Geleneksel Yayıncılık. CR - Ören, İ. (2021). Okul öncesi çocuklara yönelik çizgi diziler üzerinden gerçekleştirilen propaganda çalışmaları. Uluslararası Eğitimde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 5(4), 271-300. https://doi.org/10.29329/ijiape.2021.425.1 CR - Pekşen Akça, R. & Baran, G. (2017). Çizgi filmlerin kavram gelişimi açısından incelenmesi: Pepee örneği. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(10), 580-597. http://dx.doi.org/10.16990/SOBIDER.3345 CR - Pekşen Akça, R. & Baran, G. (2018). Çizgi filmlerin Türk kültürüne ait özellikler açısından incelenmesi: “Pepee örneği”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(17), 215- 224. https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.433634 CR - Sarıçoban, A. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine genel bir bakış. A. Sarıçoban (Ed). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Metodolojisi içinde (s. 2-10). Anı Yayınları. CR - Samuk, O. (2018). Çizgi filmlerin söz varlığı üzerine bir inceleme. [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi. CR - Samur, Ö. A., Demirhan, D.T., Soydan, S. & Önkol, L. (2014). Pepee çizgi filminin ebeveyn öğretmen ve çocuk gözüyle değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26), 151-166. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/19572/208633 CR - Saussure de, F. (2001). Genel dilbilim dersleri. Berke Vardar (Çev.). İstanbul: Multilingual Yayınları. CR - Şeker T. & Balcı, E. (2012). Yeni Türk çocuk dizi fenomeni “Pepee” çizgi dizisinin alımlama analizi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 243-263. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/261267/yeni-turk-cocuk-dizi-fenomeni-pepee-cizgi-di-zisinin-alimlama-analizi CR - Tanrıkulu, L. & Sömek, Z. (2020). Erken yaşta yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde çizgi filmlerin yeri. International Journal of Language Academy, 8(4), 187-200. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.45345 CR - Terzioğlu, B. (2024). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde çizgi filmlerden yararlanma: Rafadan tayfa örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. CR - TDK (2005). Türkçe sözlük, TDK Yayınları. CR - Thanasoulas, D. (2001). The Importance of Teaching Culture in the Foreign Language Classroom. Radical Pedagogy, 3(3), 1-25. https://www.academia.edu/64054670/The_Importance_Of_Teaching_Culture_In_The_Foreign Turan, E. (2024). Yabancılara Türkçe öğretiminde çizgi filmlerden yararlanma: Şirinler örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Bartın Üniversitesi. CR - Türkmen, N. (2012). Çizgi filmlerin kültür aktarımındaki rolü ve Pepee. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(2), 139-158. http://cujos.cumhuriyet.edu.tr/tr/pub/issue/4347/59453 CR - Ünsal, B. S. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde “Keloğlan” çizgi filminin kültürel etkileşim ögesi olarak incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi. CR - Yağlı, A. (2013). Çocuğun eğitiminde ve sosyal gelişiminde çizgi filmlerin rolü: Caıllou ve Pepee örneği. Turkish Studies, 8(10), 707-719. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5965 CR - Yağlı, A. (2022). Çocuklara yabancı dil öğretiminde çizgi filmlerin kullanılması: Zou adlı çizgi film örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 33-53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/68130/976681 CR - Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık. CR - Yorulmaz, B. (2013). Pepee çizgi filminin din ve değerler eğitimi açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, The Journal of International Social Research, 6(24), 438-448. CR - https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/pepee-zg-flmnn-dn-ve-deerler-etm-aisindan-deerlendrlmes.pdf UR - https://doi.org/10.58650/educatione.1690678 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4833882 ER -