@article{article_1691695, title={Ebû Abdullah el-Büstî’nin Makam Anlayışı}, journal={Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi}, volume={9}, pages={1077–1101}, year={2025}, DOI={10.32711/tiad.1691695}, author={Polat, İdris}, keywords={Sufism, Maqāms, Abū ʿAbd Allāh al-Bustī, al-Riʿāyah, Spiritual Journey}, abstract={Bu makalede, klasik tasavvuf düşüncesindeki “makamlar” meselesi, VI. yüzyıl sûfîlerinden Ebû Abdullah el-Büstî’nin (ö. 584/1188) er-Riâye bi-vasiyyeti’l-mürîdîn fî mekârimi’l-ahlâk adlı eseri çerçevesinde incelenmektedir. Çalışma, Büstî’nin söz konusu eserinde makamları ele alış tarzını hem klasik kaynaklarla ilişkilendirmeyi hem de literatürdeki özgün konumunu tespit etmeyi hedeflemektedir. Bu doğrultuda, metin merkezli bir incelemeyle Büstî’nin makam sistematiğini ayrıntılı biçimde çözümlemeyi; eserindeki pedagojik ve ahlâkî yönleri, kavramsal tercihleri ve yöntemsel özellikleri üzerinden yorumlamayı amaçlamaktadır. Araştırma, tarihsel veri taraması ve yazma eser incelemesine bağlı olup, klasik kaynaklarla karşılaştırmalı analiz yöntemine dayanmaktadır. Kuşeyrî, Herevî, Gazzâlî ve Hücvîrî gibi klasik sûfîlerle yapılan mukayeselerle, Büstî’nin makam anlayışının literatürdeki yeri netleştirilmeye çalışılmaktadır. Çalışma neticesinde, Büstî’nin makamları birer “rütbe” değil; sâlikin içsel sorumluluk bilinciyle taşıması gereken “emanetler” olarak değerlendirdiği, her bir makamı bir peygamberin örnekliğiyle ilişkilendirme çabasının literatürdeki ilk sistematik örneklerden biri olduğu ve metnin, ahlâk merkezli bir seyrüsülûk eğitimi anlayışını yansıttığı tespit edilmiştir.}, number={3}, publisher={Yasemin ÖZCAN}