@article{article_1700247, title={21. Yüzyıl Kimya Laboratuvarında Güvenlik Paradigması: Proaktif Stratejiler, Dijital Dönüşüm ve İnsan Odaklı Yaklaşımlar}, journal={Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi}, volume={14}, pages={16–33}, year={2025}, author={Budak, Yakup and Gürdere, Meliha Burcu and Ceylan, Mustafa}, keywords={Laboratory Safety, Risk Management, Chemistry Education, Smart Laboratory, Safety Culture, Proactive Safety, Digital Transformation, Human Factors}, abstract={Bu derleme, 21. yüzyıl kimya laboratuvarlarında iş sağlığı ve güvenliği (İSG) alanındaki paradigma değişimini ele almaktadır. Geleneksel reaktif yaklaşımların yerini alan proaktif stratejiler, dijital dönüşümün getirdiği yenilikler ve insan odaklı güvenlik kültürü uygulamaları merkeze alınmıştır. Makale, nanomalzemeler gibi yeni nesil tehlikelerden başlayarak, risk yönetimindeki evrimi, otomasyon ve akıllı laboratuvar teknolojilerini, giyilebilir sensörleri, yapay zeka destekli öngörücü güvenlik sistemlerini ve sanal/artırılmış gerçeklik tabanlı eğitimleri detaylı bir şekilde incelemektedir. Özellikle kimya öğrencilerinin ve genç araştırmacıların İSG bilincinin artırılması, müfredat entegrasyonu, insan faktörleri ve davranışsal güvenlik konuları vurgulanmaktadır. İSG’nin yeşil kimya ve sürdürülebilirlik prensipleriyle kesişimi, gelecekteki araştırma yönelimleri, teknolojik atılımlar ve politika önerileri de sunulmaktadır. Derleme, geleceğin kimyagerlerine güvenlik elçileri ve değişim liderleri olmaları yönünde bir çağrı yaparak, İSG alanındaki potansiyel kariyer fırsatlarına dikkat çekmektedir. Temel argüman, güçlü bir İSG çerçevesinin bilimsel inovasyonun temel bir katalizörü olduğu ve en güvenli laboratuvarın bilinçli, sorgulayan ve güvenliği bir yaşam biçimi olarak benimsemiş bireylerle mümkün olacağıdır.}, number={2}, publisher={Tokat Gaziosmanpasa University}