@article{article_1700749, title={KALKINMA PLANLARINDA HEDEF SAPMALARI: KAOS TEORİSİ PERSPEKTİFİNDEN BİR DEĞERLENDİRME}, journal={Toplum Ekonomi ve Yönetim Dergisi}, volume={6}, pages={453–480}, DOI={10.58702/teyd.1700749}, author={Turan, Muhammet Fatih and Turan, Sait Hamza and Yiğit, Alperen Mustafa}, keywords={Development plans, target deviations, chaos theory, complexity economics, adaptive planning}, abstract={Kalkınma planları, ülkelerin gelişme hedeflerinin sistematik bir şekilde yerine getirilmesine rehberlik eden üst politika belgeleridir. Bu planlarda ortaya konulan hedeflerin gerçekçi ve tutarlı olması, planların uygulanabilirliğini artırmakta ve hedeflenen faydaların elde edilmesi açısından önemli bir güvence sağlamaktadır. Türkiye’de son iki planlama döneminde, hedeflenen göstergelerle gerçekleşmeler arasında farklar oluştuğu gözlemlenmiştir. Bu çalışmada, kalkınma planlarında görülen hedef sapmalarının nedenlerini anlamak ve bu sapmaların öngörülemezlik, dışsal şoklar ve sistemik kırılganlıklar gibi kaotik etkenlerle ilişkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Türkiye’nin 11. ve 12. Kalkınma Planları özelinde ekonomik, sosyal ve sektörel göstergelerdeki sapmalar incelenmiş, planlama dönemlerinde yaşanan COVID-19 pandemisi, Rusya-Ukrayna savaşı ve 2023 depremleri gibi dış çevredeki krizlerin olası sonuçları ve plan hedefleri üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Daha etkin bir kalkınma planlaması için geleneksel yaklaşımların doğrusal varsayımlarının yetersizliğine karşı kaos teorisinin analitik çerçevesinin sağlayabileceği faydalar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş ve durum çalışması deseni kullanılmıştır. Veriler doküman analizi yöntemiyle toplanmıştır. Türkiye’nin 11. ve 12. Kalkınma Planları’nın hedef ve gerçekleşme verileri karşılaştırılmış; kaos teorisinin temel ilkeleri esas alınarak tematik analiz yapılmıştır. Elde edilen bulgular, özellikle makroekonomik göstergelerde büyük sapmalar olduğunu göstermiştir. Enflasyon, cari açık ve bütçe dengesi gibi göstergelerde belirgin hedef sapmaları görülürken; eğitim, sağlık ve kadın istihdamı gibi sosyal alanlarda da tutarsızlıklar tespit edilmiştir. Kaotik sistemlerde küçük değişkenlerin büyük sonuçlar doğurabileceğini gösteren bu bulgular, adaptif ve esnek planlamanın gerekliliğini ortaya koymuştur. Kaos teorisinin belirsizlik ve karmaşıklığı yönetebilme özelliği ile planlama süreçlerinde stratejik bir araç olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.}, number={3}, publisher={Kütahya Dumlupinar University}