@article{article_1701037, title={Sinoplu hekim Müʾmin b. Muḳbil’in Ẕaḫīre-i Murādiyye Adlı Eserinde Malihulya (Melankoli) ve Delilik}, journal={Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi}, volume={15}, pages={847–857}, year={2025}, DOI={10.31020/mutftd.1701037}, author={Yıldız, Abdullah and Kurtoğlu, Ayşe and Acıduman, Ahmet}, keywords={History of medicine, history of psychiatry, malihulya, melancholy, insanity}, abstract={Amaç: Bu araştırmada Müʾmin b. Muḳbil’in Ẕaḫīre-i Murādiyye adlı eserinde yer alan malihulya (melankoli) ve delilik çeşitlerine ilişkin bölümlerin incelenmesi ve tıp tarihi açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma kapsamında Ẕaḫīre-i Murādiyye’nin İstanbul, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Antalya Tekelioğlu Koleksiyonu, No. 682’de bulunan nüshası incelenmiştir. Eserde yer alan māliḫūlyā ve farklı delilik çeşitlerine ilişkin bölümler incelenmiş ve literatür eşliğinde değerlendirilmiştir. Bulgular: Müʾmin b. Muḳbil’in māliḫūlyā konusuna geniş sayılabilecek bir yer ayırdığı görülmektedir. Hastalığın farklı etiyolojik kökenleri de içeren geniş bir tanımlayıcı içerikle sunulduğu anlaşılmaktadır. Yazar hastalığı doğrudan beyinle ilişkilendirmektedir. Ancak bu ilişki farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bu bağlamda ḫılṭlar ve farklı vücut bölgelerinin sorunlarının etkisine işaret edilmektedir. Kitapta delilik çeşitlerine ayrılan bölüm daha kısadır. Bu bölümde dört çeşit delilikten bahsedilmektedir. Bunlar mānyā, dāʾü’l-kelb, ṣubārā ve ḳuṭrub şeklinde adlandırılmakta ve kategorize edilmektedir. Bu klinik görünümlerin semptomatik olarak tanımlandığı ve dönemin paradigmasını yansıtacak biçimde ḫılṭlar ile ilişkilendirildiği görülmektedir. Ḳuṭrub gibi bazı delilik kategorilerinin māliḫūlyā ile de ilişkilendirilmiş olması dikkate değerdir. Sonuç: Müʾmin b. Muḳbil māliḫūlyā ve delilikleri klinik örnekler eşliğinde dönemin paradigması ile uyumlu sayılabilecek biçimde ele almıştır. Özellikle māliḫūlyā kategorisinin geniş sayılabilecek bir klinik spektruma karşılık geldiği görülmektedir. Bu açıdan psikiyatrik hastalıklar arasında bugün de var olan semptomatik geçişkenliklerinin ya da örtüşmelerinin o dönem için de mevcut olduğu söylenebilir.}, number={3}, publisher={Mersin University}