@article{article_1701208, title={Sağlıkta Hakkaniyetin Sosyal Belirleyicileri}, journal={Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi}, volume={10}, pages={398–403}, year={2025}, DOI={10.35232/estudamhsd.1701208}, author={Hayran, Osman}, keywords={Health equity, social determinants, structural discrimination}, abstract={Bireylerin doğup büyüdüğü, çalışıp yaşadığı yaşlandığı tüm ortam ve koşullar anlamına gelen sosyal belirleyicilerin sağlıkla olan ilişkisi çok eskiden beri bilinmesine rağmen yakın zamana kadar tıp biliminin çalışma alanı dışında kalmıştır. Oysa sosyal belirleyicilerin sağlık üzerindeki rolünün genetik özelliklerden ve sağlık hizmetlerinin niteliğinden daha önemli olduğu ve tüm toplumsal sağlık ve iyilik halinin yarıdan fazlasının sosyal belirleyiciler ve bunlara uygun hakkaniyetli sağlık hizmet sunumu tarafından belirlendiği görülmektedir. Sosyal konum, güç, para ve kaynaklara erişim ile sağlık arasındaki ilişkiyi belirleyen toplumsal değişkenleri ifade eden sağlıkta hakkaniyetin sosyal belirleyicileri ise fazladan sistemlerin ve kurumların resmi ve gayri resmi kuralları, politikaları, kültürü ve değerleri gibi yapısal belirleyicileri de içerir. “Gelişmiş” sanılan pek çok toplumda ve ülkemizde bu belirleyicilerin toplumun çeşitli alt grupları arasında eşit dağılmadığı ve sırf bu nedenle hakkaniyetli bir sağlık hizmeti sunmanın söz konusu olamadığı ortadadır. Sağlık hizmetlerinin tüm toplumun sağlık düzeyini yükseltecek niteliğe kavuşması için sosyal belirleyicilerdeki eşitsizliklerin izlenerek en aza indirilmesine, yapısal ayrımcılıkların üstesinden gelinmesine, alınacak önlemlerin etkili olması için paydaşlarla yönetişim düzenlemelerine ihtiyaç vardır. Aksi halde gelmekte olan iklim değişikliği ve dijital dönüşümün fırsat ve tehditleri de hakkaniyeti sağlayacak şekilde yönetilemeyecek ve başarısızlık faturası ne yazık ki gene tıp bilimine ve sağlık sektörüne kesilecektir.}, number={3}, publisher={Eskişehir Osmangazi University}