@article{article_1704440, title={Hamdullah Hamdî’nin Yûsuf u Züleyhâ’sında Yûsuf Sûresi’nin Tesiri Üzerine: Usbe Kelimesi Örneği}, journal={Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi}, volume={25}, pages={1741–1770}, year={2025}, DOI={10.33415/daad.1704440}, author={Çakın, Mehmet Burak}, keywords={Turkish Islamic Literature, Hamdullah Hamdi, Yusuf u Zuleyha, Surah Yusuf, Usbe}, abstract={Bu makale, klasik Türk edebiyatının en önemli mesnevilerinden biri olan Hamdullah Hamdî’nin Yûsuf u Züleyhâ adlı eserinin Yûsuf Sûresi ile olan ilişkisini incelemektedir. Hamdî’nin eseri, klasik kaynaklarda söz konusu sûrenin manzum bir tefsiri olarak kabul edilmiş, bu yönüyle övülmüş ve şairin aynı zamanda müfessir kimliğiyle bu görüş desteklenmiştir. Çalışma, öncelikle sûrede yer alan bazı ayetlere karşılık gelen beyitleri tespit ederek âyetlerle beyitler arasındaki lafzî ve manevî uyumu tahlil etmekte; Hamdî’nin Arapça kelimelere bilinçli bir tercih olarak verdiği anlamlar üzerinde durmaktadır. Usbe kelimesi özelinde yapılan tahlilde Hamdî’nin bu kelimeyi ayetin bağlamı ve tefsir kaynaklarında geçen “en az on kişiden oluşan, güçlü, kuvvetli, hedef birliği etmiş grup” anlamından saparak kardeşlik ve kan bağı çerçevesinde kullandığı görülmüştür, bunun da müellifin hem kendi ağabeyleri ile olan sorunlarına hem de Hz. Yûsuf’un ağabeylerine yönelik olumlu bakışına bağlı olduğu düşünülmektedir. Hamdî’nin bu bakış açısını ve eserindeki farklılığını net bir şekilde ortaya koyabilmek adına ilgili kısımlar, eserini yazarken örnek aldığı İranlı şair Mollâ Câmî’nin Yûsuf u Züleyhâ’sıyla mukayese edilmiştir. Hamdî’nin, Hz. Yûsuf’un ağabeylerine karşı Mollâ Câmî’ye göre daha müsamahalı bir şekilde yaklaştığı ve kıssayı bir aşk hikâyesi olmakla birlikte bir aile hikâyesi olarak da ele aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu yönüyle çalışma, Kur’ân’dan etkilenmiş edebî bir eserde müellifin kişisel yorumunun ve inanç dünyasının nasıl rol oynadığını göstermeyi amaçlamaktadır.}, number={2}, publisher={Yavuz ÜNAL}