TY - JOUR T1 - “- {DIK+İYELİK+DA}” ve “-{DIK+İYELİK+ZAMAN}” YAPILARININ KULLANIM SIKLIKLARI ÜZERİNE DERLEM TABANLI BİR ARAŞTIRMA TT - “-{DIK+ELEMENT+DA}” and ”-{DIK+ELEMENT+TIME}” A CORPUS-BASED STUDY ON THE FREQUENCY OF USE OF CONSTRUCTS AU - Karaaslan, Neşe PY - 2025 DA - September Y2 - 2025 DO - 10.37999/udekad.1705622 JF - Uluslararası Dil Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi JO - UDEKAD PB - UDEKAD AKADEMİ YAYINCILIK WT - DergiPark SN - 2667-4262 SP - 1513 EP - 1530 VL - 8 IS - 3 LA - tr AB - Dilbilimde, belirli gramer yapılarının ve bunların kullanım sıklıklarının incelenmesi, dilin güncel kullanımındaki norm ve eğilimleri hakkında bilgi sunar. Bu bağlamda bazı sözcüklerin birbiriyle karşılıklı öncelikleri olduğunu ve birbirini gerektiren sözcük birleşmelerini ifade eden eş dizimlilik çözümlemeleri, dil ve anlam analizinde derinlemesine ve doğru bir anlayış elde etmede önemli bir ölçüttür. Türkçede “-{DIK+İYELİK+DA}” ve “-{DIK+İYELİK+ZAMAN}” yapıları, sıklıkla kullanılan ve anlam derinliği sunan gramatik formlar arasında yer alır. Bu yapılar, hem zamansal ifadeleri netleştirmek hem de sahiplik ilişkilerini belirtmek amacıyla kullanılır. Ancak bu yapıların hangi bağlamlarda, ne sıklıkla ve hangi tercihlerle kullanıldığına dair detaylı ve kapsamlı araştırmalar sınırlıdır. Bu çalışma, Türk dilinde “-{DIK+İYELİK+DA}” “-{DIK+ İYELİK + ZAMAN}” yapılarının kullanım sıklıklarını derlem tabanlı bir yöntemle incelemeyi amaçlamaktadır. Derlem tabanlı analizler, dilin doğal kullanımlarını yansıtan geniş veri setleri üzerinden gerçekleştirildiği için gramatik yapıların gerçek kullanım örüntülerini ortaya koymada oldukça etkilidir. Bu çalışma, Türkçede bu yapıların hangi bağlamlarda tercih edildiğini, hangi sıklıkla kullanıldığını ve dil kullanıcılarının bu yapıların kullanımında gösterdiği eğilimleri ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. KW - eş dizimlilik KW - sıklık KW - derlembilim KW - bağlam analizi N2 - In linguistics, the study of specific grammatical structures and their frequency of use reveals the norms and trends in the current usage of a language. In this context, collocation analysis, which indicates the mutual precedence of certain words and the Word combinations that require each other, is an essential criterion for obtaining an in-depth and accurate understanding of language and meaning analysis In Turkish, the constructi “-{DIK+IYELIK+DA}” and”-{DIK+IYELIK+ZAMAN}” are among the grammatical forms that are frequently used and offer depth of meaning. These constructions are used both to clarify temporal expressions and to indicate possession relations. However, detailed and comprehensive research on the contexts, frequency, and preferences in which these constructions are used is limited. This study aims to analyze the usage preferences of “-{DIK+IYELIK+DA}” and “-{DIK+IYELIK+TIME}” constructions in Turkish using a corpus-based method. Corpus-based analyses are highly effective in revealing the actual usage patterns of grammatical constructions, as they are carried out on large datasets reflecting the natural use of the language. In this context, the study analyzes in which contexts these constructions are preferred in Turkish, how often they are used, and how language users use these constructions. CR - Banguoğlu, T. (1990). Türkçenin Grameri. Türk Dil Kurumu. CR - Boz, E. (2009). Sözlükbirimlerin Tanımlanmasına Anlambilimsel Bir Bakış. Turkish Studies, 4(4), 172-183. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.806. CR - Boz, E. (2014). Bir Birleşik Zarf-Fiil Yapısı Üzerine. İlmi Araştırmalar, 19, 43-48. CR - Boz, E., Bozkurt, F. ve Doğru, F. (2018) Corpus-Based Research on Terminology of Turkish Lexicography (CBRT-TURKLEX). Lexikos, 28, 428-439. https://doi:10.5788/28-1-1472. CR - Ergin, M. (2000). Türk Dil Bilgisi. Bayrak Yayınları. CR - Firth, J. (1957). Papers in Linguistics. Oxford University Press. CR - Firth, J. (1968). A Synopsis of Linguistic Theory 1930-1955. Longman. CR - Göksel, A., Kerslake, C. (2005). Turkish: A Comprehensive Grammar. Routledge. CR - Gülsevin, G. (2001). Türkiye Türkçesinde Birleşik Zarf-Fiiller. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2), 125-143. CR - Jackson, H. (1988). Wordsand Their Meaning. Longmon. CR - Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi. Türk Dil Kurumu. CR - Korkmaz, Z. (2014). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi (4. Baskı). Türk Dil Kurumu. CR - Koşumcu, S. (2023). Defa, Kere ve Kez Sözcüklerinin Eş dizimliliği Üzerine Derlem Tabanlı Bir İnceleme. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1, 332-355. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1357826 CR - Nesselhauf, N. (2005). Collocations in a Learner Corpus: Studies in Corpus Linguistics. John Benjamins. Saussure, F. (1965) Cours de Linguistique Générale. Payot. CR - Türk Sözlükbilimi Derlemi (TSD). (2024, 20 Aralık). Erişim Adresi: tsd.ogu.edu.tr. CR - Yazıcı Ersoy, H. (2015). Türk Yazı Dillerinde İyelik İşaretleyicilerinin Kiplik Anlamları. Dil Araştırmaları, 9 (17), 51-72. CR - Yılmaz, Ö. D. (2009). Türkiye Türkçesinde Eylemsi. Türk Dil Kurumu Yayınları. UR - https://doi.org/10.37999/udekad.1705622 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4898699 ER -