@article{article_1709339, title={Baba-yi Emir Dergisinin Din Meselesine Eleştirel Yaklaşımı}, journal={Ege Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={6}, pages={49–63}, year={2025}, DOI={10.70029/esbd.1709339}, author={Bilgihan, Açelya}, keywords={Baba-yi Emir, Russia, Azerbaijan, Satire, Ceditism}, abstract={Moskova Knezliği’nin, 16. yy.dan itibaren güçlenmeye başlamasıyla Ruslar yayılmacı bir politika izlemişlerdir. Aynı yüzyıllarda Türk hanlıklarının siyasi ve ekonomik olarak gerilemeye başlaması Rusların yayılmacı politikalarını kolaylaştırmıştır. 1552 yılında Kazan’ın ve 1556’da Astrahan Hanlığı’nın Ruslar tarafından hâkimiyet altına alınmasının ardından Rusya tarihinde yeni bir dönem başlamıştır. Türk toprakları üzerinde yayılmacı politikasına devam eden Rusya, 19. yy.da Kuzey Azerbaycan’ı işgal etmiş ve bu bölgede de diğer bölgelerde uyguladığı Ruslaştırma siyasetini izlemiştir. Rusya Türkleri içindeki aydınlar, ceditçi düşünce yolunda Rusya Türklerinin siyasi, ekonomik, toplumsal, kültürel vaziyet ve sorunlarını çeşitli gazete ve dergiler aracılığıyla duyurmakla beraber bunlara birtakım çözümler de getirmeye çalışmışlardır. Bunlara o dönemde çıkarılan mizah dergilerinin de katkısı oldukça fazladır. Baba-yi Emir; toplumsal, siyasi, ekonomik, dini hayatta karşılaşılan problemleri mizahî bir yolla eleştiren ve Ali Abbas Müznib Muttelibzade tarafından 1915-1916 yılları arasında çıkarılmış bir mizah dergisidir. Baba-i Emir ilk mizah karakterli dergi olan Molla Nasreddin’den etkilenmiş ve sadece molla sorununu değil o dönemde yaşanmış kadın hakları, alkol ve kumar bağımlılığı, uluslararası meseleler, dinî fanatizm gibi çeşitli sorunları da ele almıştır. Derginin yazarları, özellikle mollalara karşı sert bir dille eleştirilerde bulunmuşlardır. Baskıcı bir rejim altında eleştirilerde bulunan bu derginin içeriği bir süre sonra zararlı bulunduğu için 17 Ekim 1916 tarihinde derginin faaliyetlerine son verilmiştir. Gerçekleştirilen çalışmada Baba-yi Emir dergisinin 1915’de yayınlanan sayılarındaki seçili örnekler üzerinden derginin din meselesine eleştirel yaklaşımı ele alınmıştır.}, number={1}, publisher={Ege University}