@article{article_1709873, title={19. YÜZYILDA AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NİN KIBRIS’TAKİ TİCARÎ FAALİYETLERİ (YAPAĞI İTHALİ VE AMERİKAN BEZİ İHRACI ÇERÇEVESİNDE)}, journal={Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi}, pages={333–364}, year={2025}, DOI={10.29029/busbed.1709873}, author={Erdönmez, Celâl}, keywords={Cyprus, USA, fleece, American cloth, probate records (tereke notebooks), commerce.}, abstract={Bu çalışma, 19. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri’nin Kıbrıs Adası’ndaki yapağı ve kumaş ticaretine odaklanmaktadır. Osmanlı coğrafyası dokuma sanayi hammaddesi ve mamulleri açısından zengin bir pazardı. Osmanlı coğrafyası bu zenginliğiyle Amerikan dokuma sanayisinin de dikkatini çekmişti. Özellikle bu sanayinin ihtiyacı olan hammaddeyi karşılamak yönünden zengin kaynaklar barındırıyordu. Aynı zamanda Osmanlı pazar ekonomisinin bu genel durumu, Kıbrıs için de geçerliydi. ABD ile Kıbrıs Adası arasında taraflar bakımından dokuma ticareti açısından dengesiz bir ticaret yürüdü. Ticarî dengesizlik, ada ekonomisini olumsuz etkiledi. Amerikalılar adadan başlangıçta hammadde olarak Kıbrıs yapağı ve yünü satın almaktaydı. İlerleyen dönemde pamuk, ipek gibi endüstriyel ürünler de bu listeye dâhil oldu. Buna karşın ABD’den adaya çoğunlukla Amerikan bezi getirildi. Amerikan bezi yaklaşık elli yıllık dönemde Kıbrıs kumaş pazarının % 30’una yakınını ele geçirdi. Bu büyüme zamanla Kıbrıs pazarını kolonize etti. Kıbrıs’ta Müslümanlar Amerikan bezine Gayrimüslimlere nazaran daha yoğun rağbet ettiler. Adada askeri ve kamu hizmetleri alanlarında kullanıldığı gibi kişisel amaçlarla da kullanılan Amerikan bezi Kıbrıs’ta kaza merkezlerine paralel olarak köylere kadar yayıldı. Bu çalışma ile yüzyılın başlarında, küresel bir güç namzeti olarak Doğu Akdeniz ticaretine dâhil olan ABD’nin Kıbrıs kumaş pazarı üzerindeki etkisi ve ada halkının bu beze rağbet derecesi tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu maksatla Amerikan bezinin bir Osmanlı taşrası olan Kıbrıs’ta ulaşabildiği son müşteri ve bölge tespit edilip değerlendirilmiştir. Çalışmada ana kaynak olarak Osmanlı arşiv belgeleri ve Kıbrıs Şer‘iyye Sicillerinde yer alan tereke defterleri esas alınmış, bunun anında Amerikan ve Birleşik Krallık arşiv belgeleri de değerlendirilmiştir. Arşiv kaynaklarından elde edilen veriler çağdaş literatür ile karşılaştırılarak incelenmiştir. Bu araştırma, sonuçları itibariyle Kıbrıs özelinde ABD ile Osmanlı arasındaki ticarî ilişkilerin tarihine katkı yapmayı hedeflemektedir.}, number={30}, publisher={Bingol University}