@article{article_1710395, title={SARF İLMİNDE İLLETLERİN PRATİK İŞLEVİ: MÂZÎ FİİL FORMLARINDA UYGULANAN İLLETLERİN İNCELENMESİ}, journal={Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi}, volume={9}, pages={487–514}, year={2025}, DOI={10.52115/apjir.1710395}, author={Tarı, Nihat}, keywords={Arabic Language and Rhetoric, ʿIlm al-ṣarf, Verb Māḍī, al-ʿIlla, al-Taʿlīl}, abstract={Bu çalışma, Arap dilbiliminde “illet” kavramının (dil kurallarının ardındaki rasyonel gerekçeler) sarf ilmindeki pratik işlevini, özellikle sülâsî mücerred mâzî fiilin on dört çekim formunun oluşum sürecindeki rolünü sistematik olarak incelemektedir. Literatürdeki boşluğu doldurmayı hedefleyen araştırma, illetin salt teorik tartışmalardan ziyade dil öğretimindeki uygulanabilirliğine odaklanır. Klasik sarf kaynakları (el-Emsile, Merâhü’l-ervâh, el-Maksûd ve bunların şerhleri) temel alınarak yürütülen analiz, mâzî formların yapılandırılmasında tahfîf (telaffuz kolaylığı), teşbih (benzetme), fark (anlam karışıklığını önleme), asâlet (yapısal tutarlılık) ve münâsebet (fonetik uyum) gibi illetlerin belirleyici olduğunu ortaya koyar. Örneğin, daraba (ضَرَبَ) formundaki fetha harekesi “denge” ve “sükûna yakınlık” illetleriyle; darabnâ (ضَرَبْنَا) formundaki elif eklenmesi ise darabne (ضَرَبْنَ) ile karışıklığı engelleme (fark illeti) amacıyla açıklanır. Bulgular, illetlerin dilin morfolojik tutarlılığını sağlamada, ezberci yaklaşıma alternatif analitik bir öğrenme modeli sunmada ve kuralların mantıksal temellerini kavramada kritik işleve sahip olduğunu kanıtlar. Çalışma, Arapça dil eğitiminde illet temelli metodolojinin etkinliğini vurgulayarak diğer fiil çekimlerine ve isim formlarına yönelik araştırmalar için çerçeve sunmaktadır.}, number={2}, publisher={Akademik Perspektif Derneği}