TY  - JOUR
T1  - Okul Öncesi Öğretmenlerinin Karşılaştığı Yönetsel Mobbing Davranışlarının Kurum Türlerine Göre Analizi
TT  - Analysis of Managerial Mobbing Behaviors Experienced by Preschool Teachers Across Different Types of Institutions
AU  - İş, Engin
AU  - Yalçin, Yazgül
PY  - 2025
DA  - November
Y2  - 2025
JF  - International Primary Education Research Journal
JO  - IPERJ
PB  - Özkan ÇELİK
WT  - DergiPark
SN  - 2602-4071
SP  - 332
EP  - 350
VL  - 9
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Bu araştırmanın amacı, farklı kurumsal yapılarda görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin yöneticileri tarafından maruz bırakıldıkları mobbing davranışlarını yönetimsel açıdan incelemek ve bu davranışların öğretmenler üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden olgubilim yaklaşımıyla yürütülmüştür. Çalışmanın katılımcılarını, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Mardin ili Artuklu ilçesindeki resmi ve özel okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan ve mobbing deneyimi yaşamış 15 öğretmen oluşturmaktadır. Katılımcılar; ilkokullara bağlı anasınıflarında, bağımsız anaokullarında ve özel okul öncesi kurumlarda görev yapan öğretmenlerden, ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Katılımcılara ulaşımda kolayda örnekleme yaklaşımı da dikkate alınmıştır. Araştırma bulguları, okul öncesi öğretmenlerinin karşılaştığı mobbing davranışlarının yalnızca bireysel değil, aynı zamanda kurumsal ve yapısal faktörlerle ilişkili olduğunu göstermektedir. Bağımsız anaokullarında yönetimsel baskı, evrak yükü ve iletişim sorunlarının öne çıktığı; özel kurumlarda ise mobbingin daha çok psikolojik ve fiziksel sağlık sorunları olarak yansıdığı belirlenmiştir. Bu durum, öğretmenlerin maruz kaldığı mobbingin niteliği ve etkisinin, kurum türü ve yönetim kültürüyle doğrudan ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır.
KW  - Yönetsel mobbing
KW  - okul öncesi öğretmenleri
KW  - nitel araştırma
KW  - okul öncesi kurum türü
KW  - psikolojik baskı
N2  - The aim of this study is to examine, from an administrative perspective, the mobbing behaviors experienced by preschool teachers working in different institutional structures and to reveal the impact of these behaviors on them. The research was conducted using the phenomenological approach, one of the qualitative research designs. The participants of the study consisted of 15 preschool teachers who experienced mobbing during the 2024–2025 academic year and were working in public and private preschool institutions in the Mardin district of Artuklu province. The participants were selected using the criterion sampling method and consisted of teachers working in preschool classes within primary schools, independent kindergartens, and private preschool institutions. Convenience sampling was also taken into consideration when accessing the participants. The research findings indicate that the mobbing behaviors encountered by preschool teachers are not only related to individual factors but are also associated with institutional and structural dynamics. In independent kindergartens, issues such as administrative pressure, excessive paperwork, and communication problems were more prominent, whereas in private institutions, mobbing was more often reflected in psychological and physical health problems. These results reveal that the nature and impact of mobbing experienced by teachers are directly related to the type of institution and the prevailing management culture.
CR  - Akın, M. A., İş, E. ve Akbaba, Ş. (2024). Okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılıklarının değerlendirilmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty (AUJEF), 8(1), 97–117.
CR  - Avolio, B. J., & Gardner, W. L. (2005). Authentic leadership development: Getting to the root of positive forms of leadership. The Leadership Quarterly, 16(3), 315–338. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2005.03.001
CR  - Aydın, H. (2010). Okul iklimi ve yönetim. Pegem Akademi.
CR  - Bayar, A. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin görev yaptıkları kurumlarda okul yönetim sürecine ilişkin yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 10(4), 77–92.
CR  - Berg, B. L., & Lune, H. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (A. Arı, Ed., 9. Baskı). Eğitim Yayınevi.
Creswell, J. W. (2021). Karma yöntem araştırmalarına giriş (M. Sözbilir, Çev.). Pegem Akademi.
CR  - Çelebi, N. ve Taşçı, G. (2014). Öğretmenlerin maruz kaldığı mobbing (yıldırma). Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 5(9), 43–65.
CR  - Duffy, M., & Sperry, L. (2012). Mobbing: Causes, consequences, and solutions. Oxford University Press.
CR  - Einarsen, S. (2000). Harassment and bullying at work: A review of the Scandinavian approach. Aggression and Violent Behavior, 5(4), 379–401. https://doi.org/10.1016/S1359-1789(98)00043-3
CR  - Einarsen, S., Hoel, H., Zapf, D., & Cooper, C. (2011). Bullying and emotional abuse in the workplace: Developments in theory, research, and practice (2nd ed.). CRC Press.
CR  - Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (10th ed.). McGraw-Hill Education.
CR  - Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today, and tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399–432. https://doi.org/10.1177/014920639001600208
CR  - Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research (pp. 105–117). Sage.
CR  - Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2012). Educational administration: Theory, research, and practice (9th ed.). McGraw-Hill Education.
CR  - İş, E. ve Akdeniz, I. (2024). Bağımsız anaokullarında görev yapan yöneticilerin yönetim sürecinde karşılaştıkları problemlerin incelenmesi. Temel Eğitim, (23), 60–77.
CR  - İş, E. ve Doğan, H. Ç. (2024). Okullarda öğretmenlerin mobbinge maruz kalma deneyimlerinin incelenmesi. Artuklu Humanities, (16), 1–15.
CR  - İş, E., & Güçlü, E. (2024). Öğretmenlerin tükenmişlik deneyimi: Nedenler ve çözüm önerileri. International Journal of Mardin Studies, 5(1), 54–66.
CR  - Kocaoğlu, M. ve Demirdağ, S. (2022). Okul yöneticilerinin liderlik tarzları, okul iklimi ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 28-40.
CR  - Kazak, E. ve Buldu, M. (2021). Okul yöneticilerinin psikolojik şiddet içeren söz, tutum ve davranışlarına ilişkin öğretmen görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 206–230.
CR  - Kazak, E. ve Gündoğdu, G. (2023). Öğretmenlerin tükenmişlik nedenlerine ve tükenmişliğin etkilerine yönelik nitel bir çalışma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 175–207.
CR  - Kösterelioğlu, M. A. (2011). İlköğretim okullarında mobbing (psikolojik yıldırma): Nedenleri ve sonuçları. Milli Eğitim Dergisi, 191, 88–104.
CR  - Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. Springer.
CR  - Leithwood, K., Harris, A., & Hopkins, D. (2008). Seven strong claims about successful school leadership. School Leadership & Management, 28(1), 27–42. https://doi.org/10.1080/13632430701800060
CR  - Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165–184. https://doi.org/10.1080/13594329608414853
CR  - Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World psychiatry, 15(2), 103-111.
CR  - Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Nobel Yayıncılık. (Orijinal eser 2009 yılında yayımlanmıştır)
CR  - Nielsen, M. B., & Einarsen, S. V. (2018). What we know, what we do not know, and what we should and could have known about workplace bullying: An overview of the literature and agenda for future research. Aggression and Violent Behavior, 42, 71–83. https://doi.org/10.1016/j.avb.2018.06.007
CR  - Northouse, P. G. (2021). Leadership: Theory and practice (9th ed.). Sage Publications.
CR  - Özkuşcu, E. ve İhtiyaroğlu, N. (2021). Okul müdürlerinin ve öğretmenlerin mobbing davranışlarına yönelik algılarının incelenmesi. Erciyes Journal of Education, 5(1), 23–50.
CR  - Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Pegem Akademi.
CR  - Seidman, I. (2006). Interviewing as qualitative research: A guide for researchers in education and the social sciences (3rd ed.). Teachers College Press.
CR  - Sperry, L. (2009). Workplace mobbing and bullying: A consulting psychology perspective and overview [Editorial]. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 61(3), 165–168. https://doi.org/10.1037/a0016938
CR  - Tınaz, P. (2006). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). Beta Yayınları.
CR  - Tschannen-Moran, M. (2004). Trust matters: Leadership for successful schools. Jossey-Bass.
CR  - Tunçer, P. (2024). Mobbing ve örgüt kültürü. The Journal of Academic Social Science, (96), 85–103.
CR  - Turhan, M., & Ergel, A. (2015). The relationship between mobbing (psychological violence) and burnout in preschool education institutions. International Journal of Social Science & Human Behavior Study, 2(2), 37–41.
CR  - Weber, M. (1947). The theory of social and economic organization (A. M. Henderson & T. Parsons, Trans.). Free Press. (Original work published 1922)
CR  - Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.
CR  - Zapf, D. (1999). Organisational, work group related and personal causes of mobbing/bullying at work. International Journal of Manpower, 20(1/2), 70–85. https://doi.org/10.1108/01437729910268669
CR  - Zapf, D., & Einarsen, S. (2005). Mobbing at work: Escalated conflicts in organizations. In S. Fox & P. E. Spector (Eds.), Counterproductive work behavior: Investigations of actors and targets (pp. 237–270). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10893-010
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/iperj/issue//1714522
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4936891
ER  -