@article{article_1718770, title={Sîretü Benî Hilâl Destanı ve Tarihi Değeri}, journal={Rize İlahiyat Dergisi}, pages={119–134}, year={2025}, DOI={10.32950/rid.1718770}, author={Göl, Yavuz Selim}, keywords={Islamic History, Banī Hilāl, Sīrat, North Africa, Arabization}, abstract={Bu makale, Sîretü Benî Hilâl Destanı’nın tarihi değeri üzerine bir inceleme yapmak suretiyle öncelikle destanın Arap kültürü ve tarihindeki derin etkilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın planında ilk olarak Benî Hilâl Kabilesi’nin kısa tarihi verildikten sonra onların özellikle Kuzey Afrika bölgesinde büyük etki oluşturmalarına sebep olan ve Necid’den Kuzey Afrika’ya uzanan göç yolculuğunu ve bu süreçte yaşadıkları serüvenleri konu alan destana dair bilgiler verilecektir. Bu destana yönelik araştırmalar, destanın sadece bir kabilenin hikâyesi olmasının ötesinde, bir toplumun değerlerini, inançlarını ve yaşam biçimini yansıtan zengin bir kültürel miras niteliği taşıdığını ortaya koymaktadır. Çalışma, yaklaşık bir milyon beyitten oluşan bu epik anlatının, sözlü gelenek aracılığıyla aktarılmasının kültürel sürekliliğe olan katkısını vurgulayarak, destanın farklı nesiller arasında bir bağ kurduğunu ve kültürel kimliğin oluşumunda önemli bir rol oynadığını belirtmektedir. Benî Hilâl Destanı’nı diğer halk hikâyelerinden ayıran temel özelliklerden birinin, gerçekçi olay örgüsü ve kahramanlarının genellikle trajik sonlarla karşılaşması olduğunu savunmaktadır. Bu durum, destanın sadece kahramanlık ve macera anlatılarından ibaret olmadığını, aynı zamanda insanlık durumuna dair derin bir anlayış sunduğunu ortaya koymaktadır. Benî Hilâl kahramanlarının karşılaştığı zorluklar, verdikleri mücadeleler ve yaşadıkları kayıplar, dinleyicilere ahlakî dersler vermekte ve onları düşünmeye sevk etmektedir. Çalışma, destanın tarihi değerini de detaylı bir şekilde ele alarak, Benî Hilâl Kabilesi’nin göçleri, savaşları ve yerleşimleri gibi tarihi olaylara ışık tuttuğunu ifade etmektedir. Destanın içerdiği coğrafî detaylar, kültürel referanslar ve tarihi figürler, araştırmacılar için değerli bir kaynak teşkil etmektedir. Bu bağlamda, makale, Benî Hilâl Destanı’nın sadece bir eğlence aracı olmadığını, aynı zamanda Arap kültürünün ve tarihinin önemli bir parçası olduğunu iddia etmektedir. Destanın korunması ve gelecek nesillere aktarılması, bu zengin kültürel mirasın yaşatılması anlamına gelmektedir. Toplumların hafızalarının sadece geçmişi hatırlatmakla kalmadığı, günümüze ve geleceğe dair projeksiyonlarda büyük bir rolü olduğunu söylemek mümkündür. Bu nedenle, Benî Hilâl Destanı’nı anlamak ve değerini kavramak, Arap kültürünün ve tarihinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Özellikle son zamanlarda ülkemizde Kuzey Afrika ülkeleri ile ilgili çalışmaların yoğunlaştığı görülmektedir. Bu çalışmanın hazırlık aşamasında bir gerçek ile karşılaşılmıştır. Ülkemizde bu bölgenin geçmişine dair çalışmaların azlığı dikkat çekmekte, ancak bu önemli destana dair yazılı nüshaların önemli bir kısmının Batı üniversitelerinin kütüphanelerinde bulunuyor olması bu destana olan ilginin Batı üniversitelerinde ne denli yoğun olduğunu da göstermektedir. Bu çalışma Batı kütüphanelerinde bulunan nüshalarla ilgili araştırmacılara yapacakları ileri araştırmalarla ilgili bilgi vermeyi de amaçlamaktadır. Bu çalışmanın, Sîretü Benî Hilâl üzerine müstakil olarak hazırlanmış ilk akademik makale olması, araştırmacıların dikkatini bu alana yönlendirmeyi amaçlamaktadır. Böylece, Arapların Kuzey Afrika’ya göç süreci, bölgenin Araplaşması ve Arap kültürünün yerleşik hâle gelmesi gibi konulara dair yeni bilgilerin ilmî literatüre kazandırılmasının önü açılacaktır.}, number={29}, publisher={Recep Tayyip Erdoğan University}