TY  - JOUR
T1  - Vîrameyîşê Serranê Qeçekeya Sêwregi De: Perspektîfêno Sosyo-Bîyografîk
TT  - Siverek’teki Çocukluk Yıllarından Anılar: Sosyo-biyografik Bir Perspektif
AU  - Aytar, Osman
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.35859/artuklukurdology.1719813
JF  - Artuklu Kurdology
PB  - Mardin Artuklu University
WT  - DergiPark
SN  - 3062-0236
SP  - 1
EP  - 15
IS  - 20
LA  - ku
AB  - Vîrameyîşê qeçekeyî behsêna ke zaf cayan de vijêna vernîya ma. Hetê beşê zanistî sey edebîyat, tarîx, antropolojî, sosyolojî, sosyo-linguîstîk, perwerde, organîzasyon, averşîyayena merdimî û psîkolojî de, vîrameyîşê qeçekeyî goreyê weçînayîşê perspektîfî şenê bibê babetêndo esasî. Bi taybetî zî wexto ke merdim bi bajarê qeçekeya xo ra dûrî keweno, him hetê keyfweşey, him hetê nostaljî û him zî hetê travma û çîyê winayina na babetî hewna şena bibo aktuel. Bi nê behsîya girêdaye, amancê na xebate o yo ke bi raya vîrameyîşê qeçekeyî yê tayn sêwregijan tesbîtkerdena vîrameyîşê vîrînêbîyayeyî qeçekeya Sêwregi (Sêrek, Sûki, Siverek) de yo. Metodê xebati kalîtatîv o û materyal zî roportajê bi 18 sêwregijê ke welatanê cîya yê Ewropa di, çend metropolanê Tirkîya de û Sêwregi de manenê ra teşkîl beno. Bi analîzêndo sosyo-bîyografîka seybîyayeyê û cîyabîyayeyê mîyandê vîrameyîşê vîrînêbîyayeyî yê qeçekeya Sêwregi de ameyê tesbîtkerdene. Bi nê ya girêdaye, tayn nimûneyê keyfweşey, nostaljî, travma û çîyê sey nînan zî ameyê tesbîtkerdene. Netîceya xebate bi girêdayena xo ya bi zanistanê sey tarîx, sosyolojî, psîkolojî, pedagojî, weşey, kultur û cografya ya him vîrameyîşê vîrînêbîyayeyî qeçekeya sêwregijan ser o, him zeki sûka Sêwregi bi xo ser o û him zî vîrameyîşê vîrînêbîyayeyê sûke û cayê sey Sêwregi ser o zanayişo ke esto xurtêr kenê.
KW  - Vîrameyîşê qeçekeyi
KW  - Sêwregi
KW  - nostaljî
KW  - sosyo-bîyografî
N2  - Çocukluk anıları, birçok yerde karşmıza çıkan bir konudur. Edebiyat, tarih, antropoloji, sosyoloji, sosyo-linguistik, eğitim, organizasyon, insan gelişimi ve psikoloji gibi bilim dalları açısından çocukluk anıları seçilen perspektife göre temel bir konu olabilirler. Özellikle insan çocukluk şehrinden uzaklaşınca, hem hoşa giden şeyler, hem nostalji ve hem de travma ve benzeri olgular açısından bu konu daha fazla güncellik kazanabilir. Bu konu ile bağlantılı olarak bu çalışmanın amacı, bazı Sivereklilerin çocukluk anıları yoluyla Siverek’teki (Sêwregi, Sêrek, Sûki) çocukluğun unutulmayan anılarını tespit etmektir. Çalışmanın metodu kalitativ metoddur ve materyal Avrupa’nın değişik ülkelerinde, bazı metropol şehirlerde ve halen Siverek’te bulunan 18 Siverekli ile yapılan söyleşilerden oluşmaktadır. Sosyo-biyografık bir analiz yoluyla, Siverek’teki çocukluğun unutulmayan anıları arasındaki benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmektedir. Bununla bağlantılı olarak hoşa giden şeyler, nostalji, travma ve bunlar gibi olgular da tespit edilmektedir. Tarih, sosyoloji, psikoloji, pedagoji, sağlık, kültür ve coğrafya gibi bilim dallarıyla bağlantılı olarak çalışmanın sonuçları hem Sivereklilerin unutulmayan çocukluk anıları, hem şehir olarak Siverek’in bizzat kendisi ve hem de Siverek benzeri şehir ve yerleşim alanlarla ilgili unutulmayan çocukluk anıları üzerine var olan bilgilere zenginlik katmaktadır.
CR  - Aytar, O. (2023). Çîkê vîstekî. Weşanxaneyê Vateyî.
CR  - Chamberlayne, P., Bornat, J., & Wengraf, T. (Eds.) (2000). The Turn to Biographical Methods in Social Sciences: Comparative Issues and Examples. Routledge.
CR  - Crenshaw, K. (1989). Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics. The University of Chicago Legal Forum, 139(1), 139–167. https://chicagounbound.uchicago.edu/uclf/vol1989/iss1/8
CR  - Crenshaw, K. (1991). Mapping the Margins: Intersectionality, Identity Politics and Violence against Women of Color. Stanford Law Review, 43(6),1241–1299. https://www.jstor.org/stable/1229039
CR  - Creswell, J. W. (2013). Qualitative Inquiry & Research Design. Choosing Among Five Approaches. Sage.
CR  - De la Mata, M. L., Santamaría, A., Trigo, E. M., Cubero, M., Arias-Sánchez, S., Antalíková, R., Hansen, T. G. B., & Ruiz, M.L. (2019) The relationship between sociocultural factors and autobiographical memories from childhood: the role of formal schooling. Memory, 27(1), 103-114. https://doi.org/10.1080/09658211.2018.1515316
CR  - De los Reyes, P., & D. Mulinari. (2005). Intersektionalitet: kritiska reflektioner över (o)jämlikhetens landskap. Liber.
CR  - Fivush, R. (2011). The development of autobiographical memory. Annual Review of Psychology, 62, 559–582. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.121208.131702
CR  - Green, E. G. T., Deschamps, J-C., & Páez, D. (2005). Variation of Individualism and Collectivism within and between 20 Countries. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36(3), 321–339. 
https://doi.org/10.1177/0022022104273654
CR  - Hellström, T. (2008). Transferability and Naturalistic Generalization: New Generalizability Concepts for Social Science or Old Wine in New Bottles?  Quality & Quantity, 42(3), 321–337.  https://doi.org/10.1007/s11135-006-9048-0
CR  - Konstantoni, K., & Emejulu, A.  (2017). When intersectionality met childhood studies: the dilemmas of a travelling concept. Children's Geographies, 15(1), 6-22. https://doi.org/10.1080/14733285.2016.1249824
CR  - Markus, H. R., & Kitayama, S. (2010). Cultures and selves: A cycle of mutual constitution. Perspectives on Psychological Science, 5(4), 420–430. https://doi.org/10.1177/1745691610375557
CR  - Pole, C., &, Lampard, R. (2002). Practical social investigation. Qualitative and quantitative methods in social research. Pearson Education.
CR  - Reese, E., & Robertson, S-J. (2019). Origins of adolescents’ earliest memories. Memory, 27(1), 79-91. https://doi.org/10.1080/09658211.2018.1512631
CR  - Surr, C. A. (2006). Preservation of self in people with dementia living in residential care: A socio-biographical approach, Social Science & Medicine, 62(7), 1720-1730. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2005.08.025
CR  - Swedish Research Council. (2011). God research practice. Swedish Research Council. https://www.vr.se/download/18.5639980c162791bbfe697882/1555334908942/Good-Research-Practice_VR_2017.pdf
UR  - https://doi.org/10.35859/artuklukurdology.1719813
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4959790
ER  -