TY  - JOUR
T1  - Nitel ve Nicel Göstergeler Işığında Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Gelişimi
TT  - The Development of Health Services in Turkey in Light of Qualitative and Quantitative Indicators
AU  - Aydiner, Murat
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
JF  - Maliye Araştırmaları Dergisi
JO  - MAD
PB  - Furkan BEŞEL
WT  - DergiPark
SN  - 2149-5203
SP  - 65
EP  - 90
VL  - 11
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Türkiye’de sağlık hizmetleri, kamu maliyesi açısından sosyal devlet ilkesinin bir yansıması olarak değerlendirilmektedir. 2003 yılında uygulama konulan Sağlıkta Dönüşüm Programı ile sağlık sektöründe yapısal reformlar hedeflenmiş; bu süreçte kamu sağlık harcamalarında belirgin artışlar gözlenmiştir. Bu çalışma, 2006–2024 yılları arası dönemde sağlık harcamalarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) ve merkezi yönetim bütçesindeki payını oran/pay analizi yöntemiyle incelemektedir. TÜİK ve Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine dayalı analizde, kamu ve özel sağlık kuruluşlarının altyapı göstergeleri karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Bulgular, özel hastanelerde kapasite artışının daha yüksek olduğunu; kamu kaynaklarının etkin ve adil tahsisiyle sağlık hizmetlerine erişim ve hizmet kalitesinde bölgesel ve kurumsal farklılıkların azaltılabileceğini göstermektedir. Bu bağlamda, maliye politikalarının sağlık hizmetlerinin erişilebilirliği, kalite düzeyi ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesindeki rolü, kamu kaynaklarının etkin yönetimi açısından stratejik bir öneme sahiptir.
KW  - Sağlık
KW  - Harcamalar
KW  - Ekonomik Göstergeler
KW  - Reform
N2  - In Turkey, healthcare services are regarded as a manifestation of the welfare state principle within the framework of public finance. The Health Transformation Program, initiated in 2003, aimed to implement structural reforms in the health sector; during this period, a notable increase in public health expenditures was observed. This study examines the share of health spending in Gross Domestic Product and the central government budget between 2006 and 2024 using a ratio-based analytical approach. Drawing on data from the Turkish Statistical Institute and the Ministry of Treasury and Finance, the analysis comparatively evaluates infrastructure indicators of public and private healthcare institutions. The findings indicate that capacity expansion has been more pronounced in private hospitals; moreover, the efficient and equitable allocation of public resources may contribute to reducing regional and institutional disparities in access to and quality of healthcare services. n this context, fiscal policy emerges as a strategic instrument in enhancing healthcare accessibility, improving service quality, and mitigating regional disparities—thereby contributing to the broader goals of public finance and social equity.
CR  - Aba, G. (2018). Sağlık politikası ve planlaması. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
CR  - Akdur, Recep (2008), ‘’Sağlık Harcamaları’’ Bilim ve Ütopya, Ağustos, 2008, s.2
CR  - Arı, H. O. (2018). Türkiye’de sağlık harcamaları: Ulusal sağlık hesapları sonuçlarının genel değerlendirmesi 1999–2016 (TÜSPE Analiz: 2018/4). TÜSPE Yayınları. [2]
CR  - Bhattacharya, J., Hyde, T., & Tu, P. (2021). Sağlık ekonomisi (Ç. E. Akyürek, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
CR  - Blank, R. H., & Burau, V. (2007). Comparative health policy (2nd ed.). Palgrave MacMillan.
CR  - Bostan, S., & Kılıç, T. (2018). Sağlık politikalarında uluslararası çevre ve kuruluşların etkisi. In D. Tengilimoğlu (Ed.), Sağlık politikası (ss. 247–262). Ankara: Nobel Yayıncılık.
CR  - Çavmak, Şeyda, Doğancan, Çavmak (2017), ‘’Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Tarihsel Gelişimi ve Sağlıkta Dönüşüm Programı’’ Sağlık Yönetimi Dergisi, 2017, s.4-5
CR  - Çelik, Y. (2012). ‘’Türkiye Sağlık Harcamalarının Analizi ve Sağlık Harcama Düzeyinin Uygunluğunun Değerlendirilmesi’’, 2012, s.14-16.
CR  - Dikmetaş Yardan, E., Demirkıran, M., & Yabana Kiremit, B. (2016). Türkiye sağlık harcamaları trendi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 157–176.
CR  - Doğuç, E. (2021). Türkiye’de sağlık harcamaları ve çözüm önerisi olarak davranışsal iktisat. Usaysad Dergisi, 7(3), 647–664. [1]
CR  - Gül, S. K. (2025). Türkiye'de Sağlık Reformu ve Sağlıkta Dönüşüm Programı.
CR  - Hazine ve Maliye Bakanlığı, ‘’Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’’, erişim: 11.03.2018, http://www.bumko.gov.tr/TR,146/istatistikler.html
CR  - Hazine ve Maliye Bakanlığı, ‘’Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’’, erişim:18.04.2018, http://www.bumko.gov.tr/TR,8109/saglik.html
CR  - Loş, N. (2016). Sağlık ekonomisi çerçevesinde sağlık hizmetleri ve sağlık harcamalarının karşılaştırmalı analizi: OECD ülkeleri ve Türkiye örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. [3]
CR  - OECD Sağlık Sistemi İncelemeleri (2008), Türkiye’ye Yakın Tarihte Yapılan Sağlık Reformları: Bölüm 2, 2008, ISBN 978-975-590-282-1
CR  - Sağlık Bakanlığı, ‘’Sağlık İstatistikleri Yıllık’’, erişim:14.03.2018, https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.html
CR  - Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, 1987, Resmî Gazete, 3359, 15.05.1987. Erişim: 12.03.2018.
CR  - T.C. Sağlık Bakanlığı. (2022). Türkiye sağlık sistemi genel görünüm raporu. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları.
CR  - Toygar, Ş. A. (2022). Sağlık politikası: Kavramsal çerçeve. Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 3(3), 11–40.
CR  - TÜİK. (2018). Sağlık Harcamaları İstatistikleri, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu.
CR  - Ünalan, T. (2019). Sağlık hizmetlerinin sunumu ve sağlık sistemleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(1), 45–58.
CR  - World Health Organization. (2000). The world health report 2000: Health systems: Improving performance. Geneva: WHO Press.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/finance/issue//1725750
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4985158
ER  -