@article{article_1727691, title={1924 ANAYASASI’NIN ÖNGÖRDÜĞÜ HÜKÜMET SİSTEMİ VE YAŞANAN SİYASAL GELİŞMELERİN HÜKÜMET SİSTEMİNE ETKİLERİ}, journal={Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi}, volume={22}, pages={429–450}, year={2025}, DOI={10.63117/yuhfd.1727691}, author={Akartürk, Ekrem Ali}, keywords={1924 Anayasası, hükümet sistemi, parlamenter sistem, parti sistemi}, abstract={1924 Anayasası’nda meclis hükümetinden parlamenter hükümet sistemine geçişin izlerini sürmek mümkündür. Bu nedenle karma bir rejim olarak kabul edilmekte ve kuvvetler birliği görevler ayrılığı şeklinde nitelendirilmektedir. Yasama ve yürütme ilişkilerini düzenleyen anayasal hükümler değişmese bile, parti sisteminde meydana gelen değişiklikler anayasada öngörülenden çok farklı parlamenter sistem uygulamalarına yol açabilir. Bu bağlamda, anayasa ile kurgulanmış bir parlamenter hükümet modelinin tek-parti sistemindeki sonuçları, klasik parlamenter rejim uygulamaları açısından a-tipik olacaktır. Nitekim 1924 Anayasası, 27 Mayıs 1960 tarihine kadar gerek tek-parti sisteminde, gerekse çok-parti sisteminde uygulanmış bir Anayasa olarak, hükümet sistemi uygulamalarında çok farklı sonuçlar doğurmuştur. Meclis hükümetinden parlamenter hükümet sistemine geçişi öngören 1924 Anayasası, 1946 yılına kadar tek-partili dönemde uygulanmıştır. İktidar-muhalefet işleyişinin olmadığı bu tek-parti sistemi a-tipik bir parlamenter sistem uygulamasına yol açmıştır. Bu Anayasa, 1946-1960 arası dönemde ise çok-partili rejime tanıklık etmiştir. 1946 yılında Demokrat Parti’nin kurulması ve 1950, 1954 ve 1957 seçimlerinde elde ettiği oylar ve uygulanan seçim sisteminin sayesinde dönemin tek-partisi olan CHP’den hükümeti devralmış böylece parlamentoda iktidar-muhalefet ilişkilerine dayalı iki partili bir yapı ortaya çıkmıştır. Böylece, 1924 Anayasası’nın tek parti dönemindeki uygulamaları ile çok partili süreçteki uygulamaları siyasal gelişmeleri de içinde alacak şekilde öngörülen hükümet sisteminin işleyişini de değişime uğratmıştır.}, number={2}, publisher={Yeditepe University}