TY  - JOUR
T1  - Anwendbares Recht für die Adoptionsfähigkeit, -voraussetzungen und -form nach dem türkischen IPR-Gesetz
TT  - MÖHUK Kapsamında Evlat Edinme Ehliyeti, Şartları ve Şekline Uygulanacak Hukuk
AU  - Avşar, Melis
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.59933/tauhfd.1730855
JF  - Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
JO  - ZtdR
PB  - Turk-Alman University
WT  - DergiPark
SN  - 2687-3923
SP  - 115
EP  - 155
VL  - 7
IS  - 1
LA  - de
AB  - EinleitungDie Adoption ist ein rechtlicher Akt, durch den künstlich ein Familienverhältnis zwischen dem Kind und seiner Mutter und/oder seinem Vater hergestellt wird. Im türkischen Recht wird die Adoption, die in den Artikeln 305-320 des türkischen Zivilgesetzbuches (tZGB) geregelt ist, als zivilrechtliches Rechtsverhältnis definiert, das einer gerichtlichen Entscheidung bedarf3. Es gibt jedoch viele Rechtssysteme mit unterschiedlichen Regelungen für die Begründung eines Adoptionsverhältnisses. Es ist beispielsweise bekannt, dass es Rechtsordnungen gibt, in denen das Adoptionsverhältnis durch eine Vereinbarung der Parteien, durch eine notarielle Urkunde oder durch eine Verwaltungsbehörde begründet werden kann. Darüber hinaus können die Voraussetzungen für eine Adoption von Rechtsordnung zu Rechtsordnung unterschiedlich sein. Diese Unterschiede sind umso wichtiger für die Bestimmung des anwendbaren Rechts, wenn es zu Streitigkeiten mit Auslandsberührung über das Bestehen oder die Voraussetzungen für die Begründung eines Adoptionsverhältnisses oder über die Adoptionsfähigkeit kommt.
KW  - APILICP art. 18
KW  - law to be applied to adoption law
KW  - law
applicable to adoption conditions
KW  - law applicable to adoption
N2  - Evlat edinmenin yabancılık unsuru içermesi halinde doğrudan Türk maddi hukuk kuralları uygulanarak bir karar verilemez. MÖHUK’ta kabul edilen sisteme göre hem küçüklerin hem de yetişkinlerin evlat edinilmesine m. 18 uygulanacaktır. Türkiye 1993 tarihli Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Lahey Konvansiyonu’na taraf olmakla birlikte bu Konvansiyon’da uygulanacak hukuka ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği için 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) m. 18’in uygulanması gerekecektir. Maddenin ilk fıkrasında evlat edinme ehliyeti ve şartlarına uygulanacak hukuk düzenlenmiştir. Buna göre, evlat edinme ehliyeti ve şartlarına her bir tarafın milli hukuku uygulanacaktır. Bu düzenleme ile getirilen kuralın ne şekilde uygulanması gerektiği, yani bu hukukların birlikte mi ayrı ayrı mı uygulanması gerektiği konusu doktrinde tartışmalıdır. Üvey çocuğun evlat edinilmesi ve evli olmayan çiftlerin birlikte evlat edinmesi meseleleri buv çalışmada ayrıca inceleme konusu yapılmıştır. Evlat edinmenin şekline uygulanacak hukuk madde kapsamında düzenlenmediği için hukuki işlemlerin şekline uygulanacak hukuku gösteren MÖHUK m. 7’nin uygulanması gerekecektir. Bu maddede alternatif bir bağlama kuralı kabul edilmiş olup işlemin yapıldığı yer hukuku (locus regit actum) veya işlemin esasına uygulanan hukuka (lex causae) göre geçerli olması gerekir. Evlat edinmenin şekli ve usulü arasında yapılacak ayrım, bu maddenin uygulanması bakımından da yol gösterici olacaktır.
CR  - ACUN MEKENGEÇ Merve, „Evlat Edinme Ehliyeti ve Şartlarına Uygulanacak Hukukun Tespitinde Ortaya Çıkabilecek Sorunlar ve Çözüm Önerileri“, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14. Cilt, 177-178. Sayı, 2019, 1263-1292.
CR  - AKINCI Ziya, Milletlerarası Özel Hukuk Ders Kitabı, 1. Auflage, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020.
CR  - AKINCI Ziya/DEMİR GÖKYAYLA Cemile, Milletlerarası Aile Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
CR  - AKINTÜRK Turgut/ATEŞ Derya, Türk Medeni Hukuku İkinci Cilt Aile Hukuku, 25. Auflage, Beta Yayınları, İstanbul, 2024.
CR  - AKYÜZ Emine, „Evlat Edinmeye İlişkin Uluslararası Sözleşmeler, Çağdaş Hukuk Sistemleri ve Türk Medeni Kanunu“, Prof. Dr. Hamide Topçuoğlu’na Armağan, Ankara, 1995.
CR  - ALBAYRAK CEYLAN Nazlı, Milletlerarası Özel Hukukta Evlat Edinme, Seçkin Yayınları, Ankara, 2024.
CR  - ANSAY Tuğrul, „Türk Hukukunda Evlatlık İlişkisinin Kurulması ve Bunun Sınır Ötesine Yansıması“, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Turhan Kitabevi, 2008.
CR  - ARAT Tuğrul, „Evlat Edinme Hukukundaki Gelişmelere Toplumsal İşlevsel Açıdan Bakış“, Prof. Dr. Osman F. Berki’ye Armağan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1977.
CR  - ATAMAN FİGANMEŞE İnci, „Lahey Sözleşmelerinde İade ve Devam Eden Atıf ve Bu Konuda Gelişen Yeni Anlayış“, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 22. Cilt, 2. Sayı, 2002, 39-44.
CR  - AYBAY Rona/DARDAĞAN Esra, Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması, 2. Auflage, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2008.
CR  - AYDIN M. Akif, Türk Hukuk Tarihi, 7. Auflage, Beta Yayınları, İstanbul, 2009.
CR  - AYDOĞDU Murat, Çağdaş Hukuki Gelişmeler Işığında Evlat Edinme, 2. Bs., Adalet Yayınevi, Ankara, 2010. 
BALKAR BOZKURT Süheyla, „Uluslararası Özel Hukuk’ta Bitmeyen Tartışma: Atıf (Renvoi) Teorisi, Uygulaması ve Değerlendirilmesi“, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi: Doç. Dr. Melike Batur Yamaner’in Anısına Armağan, 2. Cilt, 2014, 795-894.
CR  - BALKAR Süheyla, „Türk Hukukunda Evlat Edinme“, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2. Cilt, 2004, 235-266.
CR  - BÜCHLER Andrea, Das islamische Familienrecht: Eine Annäherung unter besonderer Berücksictigung des Verhältnisses des klassischen islamischen Rechts zum geltenden ägyptischen Familienrecht, Stämpfli Verlag, Bern, 2003.
CR  - ÇELİKEL Aysel/ERDEM Bahadır B., Milletlerarası Özel Hukuk, 18. Auflage, Beta Yayınları, İstanbul, 2024.
CR  - DOĞAN Vahit/YILMAZ Alper Çağrı/AYHAN İZMİRLİ Lale, Milletlerarası Özel Hukuk, 10. Auflage, Savaş Yayınevi, Ankara, 2024.
CR  - DURAL Mustafa/ÖĞÜZ Tufan/GÜMÜŞ Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku, 18. Auflage, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2023.
CR  - EKŞİ Nuray, Milletlerarası Özel Hukuk I Pratik Çalışma Kitabı, 2. Bs., Beta Yayınları, İstanbul, 2014.
CR  - ERDEM Mehmet/MAKARACI BAŞAK Aslı, Aile Hukuku, 1. Auflage, Seçkin Yayınları, Ankara, 2022.
CR  - GİRAY Faruk Kerem, „Uluslararası Sözleşmelerde Evlat Edinme“, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 19. Cilt, 1-2. Sayı, 1999, 333-350.
CR  - GÜNGÖR Gülin, Milletlerarası Özel Hukuk, 3. Auflage, Yetkin Yayınları, 2022.
CR  - KILIÇOĞLU Ahmet M., Aile Hukuku, 4. Auflage, Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
CR  - KÜPE Bahar, Milletlerarası Özel Hukukta Şekil, 1., Auflage, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
CR  - NOMER Ergin, Devletler Hususi Hukuku, 23. Auflage, Beta Yayınları, İstanbul, 2021.
CR  - ÖMEROĞLU Ekin, „Milletlerarası Özel Hukukta Koruyucu Aile Kurumuna Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi“, Public and Private International Law Bulletin, 2022, 42. Vol., 1. Issue, 1-25.
CR  - ÖZCAN Didem, „Evlat Edinmede Rıza“, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 75. Cilt, 1. Sayı, 707-722.
CR  - ÖZEL Sibel/ERKAN Mustafa/PÜRSELİM Hatice Selin/KARACA Hüseyin Akif, Milletlerarası Özel Hukuk, 2. Auflage, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2023.
CR  - ÖZMEN İsmail, Açıklamalı - İçtihatlı Evlat Edinme Davaları, Kartal Yayınevi, 2004.
CR  - ÖZTEKİN GELGEL Günseli, „Devletler Özel Hukukunda Velayet, Çocuk Kaçırmaları, Evlat Edinmeye İlişkin Problemler“, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4. Cilt, 8. Sayı, 2005, 119-148.
CR  - ÖZTEKİN GELGEL Günseli, Devletler Özel Hukukunda Çocuk Hukukundan Doğan Problemler, Beta Yayınları, İstanbul, 2012.
CR  - PARRA-ARRAGUREN G., Explanatory Report On The Convention On Protection Of Children And Co-Operation In Respect Of Intercountry Adoption, HCCH Publications 1994.
CR  - PÜRSELİM Hatice Selin, „Milletlerarası Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk“, IMCOFE’19 Antalya 24-26 April 2019 Proceeding&Abstract Book, Tuğrul Aktaş (ed.), 2019.
CR  - RUHİ Ahmet Cemal, „743 Sayılı Türk Kanunu Medenisi İle 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda Yer Alan Evlat Edinmenin Şekli Şartlarının Mukayeseli Olarak İncelenmesi“, 5. Cilt, 1-4. Sayı, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 455-465.
CR  - RUHİ Ahmet Cemal, Türk Hukukunda Evlat Edinme ve Evlat Edinme ile İlgili Yabancı Mahkeme Kararlarının Türkiye’de Tanınması, 1. Auflage, Seçkin Yayınları, Ankara, 2002.
CR  - ŞANLI Cemal/ESEN Emre/ATAMAN FIGANMEŞE İnci, Milletlerarası Özel Hukuk, 11. Auflage, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2024.
CR  - SCHOLZ/KLEFFMANN, FamR-HdB/von der Tann, 45. EL Mai 2024.
CR  - SEROZAN Rona, Çocuk Hukuku, 2. Auflage, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
CR  - ŞIPKA Şükran, „4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun Evlat Edinmeye İlişkin Hükümlerinin İncelenmesi“, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1999, 57. Cilt, 1-2. Sayı, 301-322.
CR  - SÜZEN Begüm, Milletlerarası Özel Hukukta Hukuki İşlemlerin Şekline Uygulanacak Hukuk, 1. Auflage, On İki Lehva Yayınları, İstanbul, 2020.
CR  - TARMAN Zeynep Derya/ÖNAY Işık, „Milletlerarası Evlat Edinme Hukukunda Kamu Düzeni Engeli“, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2011, 60. Cilt, 2. Sayı, 331-366.
CR  - TEKİNALP Gülören/UYANIK Ayfer, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, 12. Auflage, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2016.
CR  - TORREMANS Paul, „Legitimacy, Legitimation and Adoption“, in Paul Torremans, and James J Fawcett (eds), Cheshire, North & Fawcett: Private International Law, 15. Edition, Oxford Academic, 2017.
CR  - v. HEIN Jan, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 10, Internationales Privatrecht I, Europäisches Kollisionsrecht, Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 1– 24), 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015.
CR  - WARDLE Lynn D., „A Critical Analysis of Interstate Recogniton of LesbiGay Adoptions“, 3. Vol., Ave Maria Law Review, 2005, 561-616.
CR  - WARDLE Lynn D., „The Hague Convention On Intercountry Adoption and American Implementing Law: Implications For International Adoptions By Gay And Lesbian Couples Or Partners“, 1. Vol., 18. Issue, Indiana International&Comparative Law Review, 2008, 113-152.
CR  - YALMAN Süleyman, „Evlat Edinmede Rıza“, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8. Cilt, 1-2. Sayı, 2004, 1-16.
CR  - YASAN Candan, „Eşcinsellerin Evlat Edinmesi“, Prof. Dr. Belgin Erdoğmuş’a Armağan, Der Yayınları, İstanbul, 2011.
CR  - ZEVKLİLER Aydın/CUMALIOĞLU Emre/ACABEY Mehmet Beşir, Aile Hukuku, 1. Auflage, Adalet Yayınları, 2024.
CR  - ZORLUTUNA Dilara, İsviçre Medeni Kanunu ile Karşılaştırmalı Olarak Türk Hukukunda Küçüklerin Evlat Edinilmesi, 1. Auflage, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2024.
UR  - https://doi.org/10.59933/tauhfd.1730855
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5006909
ER  -