TY  - JOUR
T1  - Türk Ticaret Kanunu M. 493/5 Hükmü Çerçevesinde Anonim Şirket Paylarının Gerçek Değerinin Belirlenmesinin Hukukî Niteliği ve Esasları
TT  - Legal Nature and Principles of Determining the Real Value of Joint Stock Company Shares Within the Provisions of the Turkish Commercial Code Art. 493/5
AU  - Simil, Cemil
AU  - Alpaslan, Mehmet Emin
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.59933/tauhfd.1730889
JF  - Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
JO  - ZtdR
PB  - Turk-Alman University
WT  - DergiPark
SN  - 2687-3923
SP  - 259
EP  - 297
VL  - 7
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) m. 493/5 hükmü çerçevesinde anonim şirket paylarının gerçek değerinin saptanması usûlî yönden birçok meselenin çözümünü gerektirmektedir. Öncelikle değer tespiti talebi bir çekişmesiz yargı işidir. Bu nedenle değer tespitine ilişkin müracaat üzerine mahkemece verilecek karar tespit veya eda hükmü niteliğinde değildir.  TTK m. 493/5 hükmü çerçevesinde mahkemece tespit edilecek değer, pay sahibi bakımından bağlayıcı değildir. Pay sahibi değer tespiti üzerine bir ay içerisinde, mahkemece gerçek değer olarak tespit edilen değeri ve dolayısıyla şirketin devralma önerisini reddetme hakkına sahiptir. Bu nedenle mahkemenin kararı bir tespit hükmü olmayıp maddî anlamda kesin hüküm teşkil etmemektedir. Değer tespitine ilişkin süreç neticesinde verilecek karar, bir edaya mahkûmiyet de içermediği için eda hükmü değildir. Bu nedenle değer tespitine ilişkin karar, ilâmlı icra yoluyla doğrudan icra edilebilecek bir karar da değildir.  Pay sahibi tespit edilen değeri kabul eder veya kabul etmiş sayılırsa, ancak buna rağmen şirket ödemesi gereken tutarı ödemezse ilâmlı icra takibi yapabilmek için ayrı bir alacak davası açması gerekir. Pay sahibi dava açmadan ilâmsız icra yoluna da başvurabilir. Ancak ilâmsız icra yoluyla takibe itiraz hâlinde de pay sahibinin takibe devam edebilmesi için yine mahkemeye müracaat etmesi gerekir.
KW  - Anonim şirket
KW  - anonim şirket payı
KW  - gerçek değerin tespiti
KW  - çekişmesiz yargı
KW  - kaçış klozu
N2  - According to the provision of Article 493/5 of the Turkish Commercial Code, the determination of the real value of the shares of a joint stock company requires the resolution of many procedural issues. The decision to be given by the court upon the application for the determination of value is not a performance judgment and cannot be subject to enforcement proceedings with judgement. According to the provision of Article 493/5 of the Turkish Commercial Code, the value to be determined by the court is not binding on the shareholder. The shareholder has the right to reject the value determined by the court and the company’s takeover proposal within one month after the value determination. Therefore, the court’s decision is not a declaratory judgment and does not constitute a res judicata in the material sense. For these reasons, its legal nature is similar to non-contentious proceeding.The decision to be made as a result of the process regarding the determination of value is not a decision that can be directly enforced through enforcement proceedings with judgement. Therefore, if the shareholder accepts or is deemed to have accepted the determined value, but the company does not pay the amount it is required to pay, it is necessary to file a separate debt case in order to pursue enforcement proceedings with judgement. The shareholder can also apply to the non-judgmental enforcement method without filing a lawsuit. However, in case of objection to the non-judgmental enforcement process, the shareholder must still apply to the court in order to continue the enforcement.
CR  - AKKAN Mine, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, 15. Bası, İstanbul 2017.
CR  - ALBAYRAK Hakan, Medeni Usul ve İcra İflas Hukukunda Yaklaşık İspat, Yetkin Yayınları, Ankara 2013.
CR  - ALPASLAN Mehmet Emin, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru ve Kararların Medenî Usûl Hukukuna Etkileri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2023 (“Bireysel Başvuru”).
CR  - ALPASLAN Mehmet Emin, Pay Sahiplerinin Şirket Zararı Nedeniyle Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Açtıkları Sorumluluk Davalarındaki Hukukî Statüsü ve Bu Davalarda Alınan İlâmların İcrası, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2024 (170), s. 223-266 (“Sorumluluk”).
CR  - ALTAY S. Anlam, Anonim Ortaklıklar Hukuku’nda Farklılaştırılmış Teselsül, Terazi Hukuk Dergisi, C. 14, S. 151, s. 68-75.
CR  - ARAS Aslı, Çekişmesiz Yargıda Yargılama Usûlü, Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
CR  - ARSLAN Ramazan, Medenî Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı, Sevinç Matbaası, Ankara 1989.
CR  - ARSLAN Ramazan/YILMAZ Ejder/TAŞPINAR AYVAZ Sema/HANAĞASI Emel, İcra ve İflâs Hukuku, Yetkin Yayınları, 10. Baskı, Ankara 2024 (“İcra”).
CR  - ARSLAN Ramazan/YILMAZ Ejder/TAŞPINAR AYVAZ Sema/HANAĞASI Emel , Medenî Usul Hukuku, Yetkin Yayınları, 10. Baskı, Ankara 2024 (Usûl).
CR  - AŞIK İbrahim, Medenî Usul Hukukunda Bekletici Sorun, Seçkin Yayınevi, Ankara 2012.
CR  - ATA Özlem, “Borsaya Kote Edilmiş Nama Yazılı Payların Devri”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVI, 2019/2, s. 1-25.
CR  - ATALI Murat/ERMENEK İbrahim/ERDOĞAN Ersin, İcra ve İflâs Hukuku, Yetkin Yayınları, 8. Baskı, Ankara 2024 (“İcra”).
CR  - ATALI Murat/ERMENEK İbrahim/ERDOĞAN Ersin, Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, Yetkin Yayınları, 7. Bası, Ankara 2024 (“Usûl”).
CR  - AYOĞLU Tolga, “Pay Sahipleri ile Alacaklıların “Dolayısıyla Zarar” Nedeniyle Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Sorumluluk Davası Açma Hakkı ve Bu Tür Davalarda Alınan İlamları İcraya Koyma Yetkisi”, Legal Hukuk Dergisi, Yıl: 2009, S. 73, s. 67-86 (“Sorumluluk Davası”).
CR  - AYOĞLU Tolga, Sermaye Şirketleri Özelinde Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018 (“Tahkim”).
CR  - BAHTİYAR Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, Beta Yayıncılık, 17. Bası, İstanbul 2024.
CR  - BAYDAK Ecrin, Sermaye Şirketlerinde Payın Miras Yoluyla Geçmesi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2024.
CR  - BERBER Bahaeddin, “Anonim Şirketler Hukukunda Kaçış Klozuna İlişkin Bazı Sorunların Değerlendirilmesi”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2024/1, s. 291-304.
CR  - BOZKURT Tamer, Anonim Şirketlerde Pay Devrinin Sınırlandırılması (Bağlam) – Die Vinkulierung, Yetkin Yayınları, 2. Tıpkı Basım, Ankara 2023 (“Bağlam”).
CR  - BOZKURT Tamer, “Yargıtay Kararları Ekseninde Anonim Şirketlerde Bağlı Nama Yazılı Paylarla İlgili Bazı Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2021, s. 119-216 (“Öneriler”).
CR  - BÖCKLİ Peter, Schweizer Aktienrecht, Schulthess, 5. Auflage, Zürich 2022 (Swisslex).
CR  - BUDAK Ali Cem/KARAASLAN Varol, Medenî Usûl Hukuku, Filiz Kitabevi, 5. Baskı, İstanbul 2021.
CR  - CANKAT Rifat, “Borsaya Kote Edilmemiş Bağlı Nama Yazılı Payların Kanuni İktisabına İlişkin Yapılan Tartışmalar”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016/1, s. 179-198.
CR  - CENKÇİ Esra, “Borsaya Kote Edilmemiş Nama Yazılı Payların Devrinde Kaçış Klozuna Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 79 (2), s. 379-408.
CR  - ÇALIK Zeynep, Anonim Şirketlerin TTK m. 493 Uyarınca Satın Alma Önerisinde Bulunma Hakkı, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2020.
CR  - ÇAMOĞLU Ersin, Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu, Vedat Kitapçılık, 3. Baskı, İstanbul 2010.
CR  - EKMEKÇİ Ömer/ÖZEKES Muhammet/ATALI Murat/SEVEN Vural, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, On İki Levha Yayıncılık, 2. Baskı, İstanbul 2018.
CR  - ERDEM Ercüment, “Nama Yazılı Hisse Senetlerine İlişkin Olarak Uygulamada Ortaya Çıkan Bazı Sorunlar ve Yeni TTK'nın Çözümleri”, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2012, s. 97-130.
CR  - ERDÖNMEZ Güray, Medenî Usûl Hukukunda Belgelerin İbrazı Mecburiyeti, On İki Levha Yayıncılık, 2. Baskı, İstanbul 2014.
CR  - ESKİOCAK Ali, Yönetim Kurulu Üyelerinin Şahsî Sorumluluğuna İlişkin Davalarda Maddî Hukukun Usûl Hukukuyla Etkileşimi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2022.
CR  - HANDSCHIN Lukas, Die Aktiengesellschaft, Rechte und Pflichten der Aktionäre, Art. 660 - 697m OR, ZK - Zürcher Kommentar, Schulthess, 2. Auflage, Zürich 2021 (Swisslex).
CR  - HELVACI Mehmet, Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu, Beta Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul 2001.
CR  - KURU Baki, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Adalet Yayınevi, 2. Baskı, Ankara 2013 (“İcra”).
CR  - KURU Baki, Medenî Usul Hukuku El Kitabı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020 (“Usûl”).
CR  - KURU Baki, Nizasız Kaza, Ajans Türk Matbaası, Ankara 1961(“Nizasız Kaza”).
CR  - KURU Baki/ARSLAN Ramazan/YILMAZ Ejder, Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı, Yetkin Yayınları, 25. Baskı, Ankara 2014.
CR  - MİLDON Yasemin, Anonim Ortaklıklar Hukukunda Korporatif Düzlem ile Bağlantılı Paralel Yargılamalar, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
CR  - ÖZEKES Muhammet, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, 15. Bası, İstanbul 2017.
CR  - ÖZEKES Muhammet/SEVEN Vural/MERİÇ Nedim, Sermaye Şirketlerinde Sorumluluk Davası (TTK m. 549 vd.), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021.
CR  - PEKCANITEZ Hakan, Bekletici Sorun (Meselei Müstehire), Makaleler, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016, C. I, s. 1-32 (“Bekletici Mesele”).
CR  - PEKCANITEZ Hakan, Belirsiz Alacak Davası (HMK m. 107), Yetkin Yayınları, Ankara 2011 (“Belirsiz Alacak”).
CR  - PEKCANITEZ Hakan/ATALAY Oğuz/ÖZEKES Muhammet, Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, On İki Levha Yayıncılık, 12. Bası, İstanbul 2024.
CR  - PEKCANITEZ Hakan/ATALAY Oğuz/SUNGURTEKİN ÖZKAN Meral/ÖZEKES Muhammet, İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, On İki Levha Yayıncılık, 11. Bası, İstanbul 2024.
CR  - SCHMID C./WALTER M., Personengesellschaften und Aktiengesellschaft Art. 530–771 OR, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (Hrsg. Roberto V./Trüeb H. R.), Schulthess, 4. Auflage, Zürich 2024 (Swisslex).
CR  - SEVİ Ali Murat, Anonim Ortaklıkta Payın Devri, Seçkin Yayınevi, 4. Baskı, Ankara 2018.
CR  - SİMİL Cemil, Belirsiz Alacak Davası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2013.
CR  - TANRIVER Süha, Medenî Usûl Hukuku, Yetkin Yayınları, C. I, 4. Bası, Ankara 2021.
CR  - TEKİNALP Ünal, Anonim Ortaklıkta Yeni Bağlam Sisteminin Esasları, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2012.
CR  - UZEL Necdet, Anonim Ortaklıkta Esas Sözleşmesel Bağlam, On İki Levha Yayıncılık, 12. Bası, İstanbul 2024.
CR  - YASAMAN Hamdi, “Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Açılabilecek Sorumluluk Davaları”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2013/2, s. 97-112.
CR  - YILMAZ Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Yetkin Yayınları, 4. Baskı, Ankara 2021.
CR  - YILMAZ Lerzan, “İsviçre Borçlar Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler Işığında Nama Yazılı Pay Senetlerinde Bağlamın Sınırlandırılması Sorunu”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 81, S. 4 (2007), s. 1571-1595.
CR  - YÜKSEL Sinan Hüdai, “Borsaya Kote Edilmemiş Bağlı Nama Yazılı Payların Devrinde Şirketin Alım Önerisinde Bulunarak Onay İstemini Reddetme Hakkı (Kaçış Klozu)”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013/2, s. 159-21
UR  - https://doi.org/10.59933/tauhfd.1730889
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5006895
ER  -