TY  - JOUR
T1  - EKONOMİK BÜYÜME, KADINLARIN EĞİTİMİ VE İSTİHDAMI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN FERTİLİTEYE YANSIMASI
TT  - THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH, EDUCATION AND EMPLOYMENT OF WOMEN AND FERTILITY
AU  - Ertürkmen, Gülferah
PY  - 2025
DA  - October
Y2  - 2025
DO  - 10.14520/adyusbd.1741236
JF  - Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
PB  - Adıyaman University
WT  - DergiPark
SN  - 1308-9196
SP  - 456
EP  - 480
VL  - 0
IS  - AİLE YILI ÖZEL SAYISI
LA  - tr
AB  - Kadınların eğitimi, istihdamı ve ekonomik büyüme düzeyi, doğurganlık kararlarını etkileyen başlıca yapısal faktörler arasında yer almaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de 1988–2023 dönemine ait yıllık verileri kullanarak söz konusu değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkileri analiz etmektedir. Ekonometrik analiz sürecinde, değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi Johansen yöntemiyle test edilmiş; uzun dönem katsayıları FMOLS (Fully Modified Ordinary Least Squares) ve CCR (Canonical Cointegrating Regression) tahmincileriyle elde edilmiştir. Ayrıca, nedensellik ilişkilerini belirlemek amacıyla Granger nedensellik analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, kadınların eğitim düzeyinde meydana gelen artışın doğurganlık oranı üzerinde anlamlı ve negatif bir etkisi bulunmaktadır. Bu durum, eğitimli kadınların artan fırsat maliyetleri ve kariyer hedefleri nedeniyle çocuk sahibi olma konusunda daha temkinli davrandıklarını göstermektedir. Öte yandan, ekonomik büyüme doğurganlık oranını pozitif yönde etkilemekte; refah düzeyindeki yükselme, bireylerin çocuk sahibi olma kararlarını desteklemektedir. Kadın istihdamının ise doğurganlık üzerinde anlamlı bir etkisi tespit edilmemiştir. Elde edilen sonuçlar, Türkiye bağlamında doğurganlık eğilimlerinin sosyal ve ekonomik göstergelerle güçlü bir biçimde ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır.
KW  - Ekonomik Büyüme
KW  - Eğitim
KW  - İstihdam
KW  - Fertilite
N2  - Women's education, employment and economic growth are among the main structural factors affecting fertility decisions. This study analyzes the long-run relationships between these variables using annual data for the period 1988-2023 in Türkiye. In the econometric analysis process, the cointegration relationship between the variables is tested with the Johansen method and the long-run coefficients are obtained with FMOLS (Fully Modified Ordinary Least Squares) and CCR (Canonical Cointegrating Regression) estimators. In addition, Granger causality analysis was applied to determine causality relationships. According to the findings, the increase in women's education level has a significant and negative effect on fertility rate. This suggests that educated women are more cautious about having children due to increased opportunity costs and career goals. On the other hand, economic growth positively affects the fertility rate, and an increase in the level of welfare supports individuals' decisions to have children. On the other hand, female employment has no significant effect on fertility. The results suggest that fertility trends in the Turkish context are strongly related to social and economic indicators.
CR  - Behrman, J., & Gonalons-Pons, P. (2020). Women’s employment and fertility in a global perspective (1960–2015). Demographic Research, 43, 707–744. https://doi.org/10.4054/demres.2020.43.25
CR  - Bernhardt, E. (1993). Fertility and employment. European Sociological Review, 9(1), 25–42. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.esr.a036659
CR  - Brinton, M., & Oh, E. (2019). Babies, work, or both? Highly educated women’s employment and fertility in East Asia. American Journal of Sociology, 125(1), 105–140. https://doi.org/10.1086/704369
CR  - Cinque, A., Poggi, C., & Miluka, J. (2024). How does fertility affect female employment? Evidence from Albania. The Journal of Development Studies, 60(7), 1227–1245. https://doi.org/10.1080/00220388.2024.2322969
CR  - Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427–431.
CR  - Erfani, A., & Pilon, L. (2024). Gender equality in the division of housework and fertility intentions in Canada: The moderating effect of employment and education. Journal of Family Issues, 46(3), 784–804. https://doi.org/10.1177/0192513X241299419
CR  - Eryer, A. (2024). Finansal gelişme göstergeleri–yenilenebilir enerji tüketimi–ekonomik büyüme ilişkisinin tahmini: 1990–2021 dönemi Türkiye. In G. Ertürkmen (Ed.), Academic Analysis in Macroeconomics. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub570.c2325
CR  - Eryer, A., & Eryer, S. (2023). Girişimcilik, inovasyon ve iktisadi büyüme arasındaki ilişki: Türkiye için ampirik bir tahmin. Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Bilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, 7(17), 1–8. https://doi.org/10.58202/joecopol.1186682
CR  - Ghosh, D., & Bhattacharyya, C. (2022). Interference of abortion law on the relationship between economic development and fertility rate of women. Indian Journal of Finance and Banking, 12(1). https://doi.org/10.46281/ijfb.v12i1.1886
CR  - Gündoğdu, A. (2018). Kadınların iş gücüne katılımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Türkiye uygulaması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Namık Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
CR  - Ibupoto, M., Shah, A., & Sang, A. (2025). The association between women's education and fertility, moderating effect of unemployment in context of polygyny in Pakistan. American Journal of Human Biology, 37(3). https://doi.org/10.1002/ajhb.70023
CR  - İğdeli, A. (2019). Ekonomik belirsizlik ve doğurganlık hızı arasındaki ilişki: Türkiye için ARDL analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 359–381. https://doi.org/10.15869/itobiad.498632
CR  - Jain, A. (1981). The effect of female education on fertility: A simple explanation. Demography, 18(4), 577–595. https://doi.org/10.2307/2060948
CR  - Johansen, B. E., & Phillips, P. C. B. (1990). Estimation and inference in models of cointegration: A simulation study. Advances in Econometrics, 8, 225–248.
CR  - Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2–3), 231–254.
CR  - Kebede, E., Striessnig, E., & Goujon, A. (2021). The relative importance of women’s education on fertility desires in sub-Saharan Africa: A multilevel analysis. Population Studies, 76(1), 137–156. https://doi.org/10.1080/00324728.2021.1892170
CR  - Kırca, M., & Topal, M. H. (2017). Türkiye’de turizm talebinin vergi gelirleri üzerindeki etkisinin analizi. BNEJSS Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 3(2), 96–108.
CR  - Kim, M. (2020). A study on the effect of employment of married women on fertility intention: Focusing on education level as a moderator. Society and Welfare, 2(1), 1–17. https://doi.org/10.15300/jcw.2020.2.1.1
CR  - Konat, G., & Koncak, A. (2022). Kadın girişimciliğinin iş gücüne katılımında doğurganlık ve ekonomik büyüme kapsamında incelenmesi: Fourier testlerinden kanıtlar. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 8(2), 231–255. https://doi.org/10.21798/kadem.2022.117
CR  - Kravdal, Ø., & Rindfuss, R. R. (2008). Changing relationships between education and fertility: A study of women and men born 1940 to 1964. American Sociological Review, 73(5), 854–873. https://doi.org/10.1177/000312240807300508
CR  - Lee, J., Lim, E., & Hwang, J. (2012). Panel SVAR model of women's employment, fertility, and economic growth: A comparative study of East Asian and EU countries. The Social Science Journal, 49(3), 386–389. https://doi.org/10.1016/j.soscij.2012.01.006
CR  - Özgün, M., & Andıç, N. Ö. (2024). Servet vergilerinin özel tasarrufa etkilerinin ARDL yöntemi ile analizi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 123–139.
CR  - Park, J. Y. (1992). Canonical cointegrating regressions. Econometrica, 60(1), 119–143.
CR  - Shittu, W., & Abdullah, N. (2019). Fertility, education, and female labour participation. International Journal of Social Economics, 46(8), 1052–1068. https://doi.org/10.1108/IJSE-11-2017-0559
CR  - Sipahi, B. B. (2021). Türkiye’de yoksulluk üzerine sağlık ve eğitim harcamalarının etkisi. SSD Journal, 6(25), 64–74.
CR  - Sunday, A., Lihawa, R., & Mkuna, E. (2024). The effect of fertility on female labour force participation in Tanzania. PLOS ONE, 19(3), e0292122. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0292122
CR  - Telatar, O. M. (2020). The relationship between women’s employment and divorce: An empirical analysis on Turkey. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(1), 143–155.
CR  - Zoabi, H., & Hazan, M. (2012). The fertility of highly educated women and its implications for the relationship between income inequality and economic growth. Unpublished manuscript.
UR  - https://doi.org/10.14520/adyusbd.1741236
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5050409
ER  -