TY  - JOUR
T1  - Dijital Dönüşüm ve Saha İhtiyaçları Ekseninde Yenilikçi Mesleki Eğitim:  İTÜ MTAL Modeli
TT  - Innovative Vocational Education on the Axis of Digital Transformation and Field Needs: İTÜ MTAL Model
AU  - Toros, Hüseyin
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.20860/ijoses.1742862
JF  - Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi
JO  - IJOSES
PB  - Selim Hilmi ÖZKAN
WT  - DergiPark
SN  - 2148-8673
SP  - 25
EP  - 60
IS  - 24
LA  - tr
AB  - Günümüzde teknolojik gelişmeler ve sanayideki dönüşümler, Türkiye'deki mesleki ve teknik eğitimi yeniden şekillendirme ihtiyacını ortaya koymaktadır. Bu çalışma, İstanbul Teknik Üniversitesi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinin yenilikçi eğitim modelini merkeze alarak, mesleki eğitimin nasıl dönüştürülebileceğini inceler. Temelinde "tahayyül, tasavvur, tasarım" (3T) ve "değerler, teknoloji, takım" (DTT) felsefelerini barındıran bu model; öğrencilere eleştirel düşünme, problem çözme ve takım çalışması gibi yetkinlikler kazandırmayı hedefler. Ahilik kültürü ve usta-çırak ilişkisi modern bir yaklaşımla ele alınırken, dijitalleşme ve sanayi 4.0'a uyumlu yapay zekâ, otomasyon ve büyük veri programları öne çıkarılmaktadır. Proje tabanlı çalışmalar, yarışmalar ve girişimcilik faaliyetleri ile desteklenen bu model; yalnızca teknik bilgiye değil, aynı zamanda ahlaki değerlere, sürdürülebilirlik bilincine ve küresel bakış açısına sahip, üretken ve girişimci fertler yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma saha ihtiyaçlarına duyarlı, takım merkezli ve dijital dönüşümle bütünleşmiş bir mesleki eğitim modelinin, geleceğin insan kaynağı ihtiyacını karşılamada kritik bir rol oynadığına işaret etmektedir.
KW  - Mesleki ve teknik eğitim
KW  - yenilikçi eğitim modeli
KW  - dijital dönüşüm
KW  - proje tabanlı öğrenme
KW  - girişimcilik
N2  - Today, technological advancements and industrial transformations have underscored the need to revamp vocational and technical education in Turkey. This study examines how vocational education can be transformed, with a focus on the innovative education model of Istanbul Technical University's Vocational and Technical Anatolian High School. This model, based on the philosophies of ‘imagination, conception, design’ (3T) and ‘values, technology, team’ (DTT), aims to equip students with skills such as critical thinking, problem-solving, and teamwork. While the Ahilik culture and master-apprentice relationship are approached with a modern perspective, artificial intelligence, automation, and big data programs compatible with digitalization and Industry 4.0 are highlighted. Supported by project-based work, competitions, and entrepreneurial activities, this model aims to nurture productive and entrepreneurial individuals who possess not only technical knowledge but also moral values, sustainability awareness, and a global perspective. In conclusion, this study demonstrates that a vocational education model responsive to field needs, team-centered, and integrated with digital transformation plays a critical role in meeting the future's human resource needs.
CR  - Akdağ, Ö. & Toros, H., (2025). Meslek eğitiminde ahilik ve uygulaması, International Journal of Social Science Research, 14(1), 98-125.
CR  - Akpınar, B., Özer, B., Oral, B. & Köksalan, B. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin program geliştirme ve felsefi düzlemden analizi. Ekev Akademi Dergisi, (99), 59-73. https://doi.org/10.17753/sosekev.1489135 
Alkan, A. (2024). Artificial intelligence: Its role and potential in education. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 13(1), 483-497. https://doi.org/10.15869/itobiad.1331201
CR  - Beri̇gel, D. S., Şilbir, L. & Şilbir, G. M. (2025). Integrating Artificial Intelligence (AI) Into Technical and Vocational Education and Training (TVET): A Prisma-Based Systematic Review. Calitatea Vieții, 36(1), 1-27. https://doi.org/10.46841/RCV.2025.01.05
CR  - Caves, K. M., Baumann, S. & Renold, U. (2021). Getting there from here: A literature review on vocational education and training reform implementation. Journal of Vocational Education & Training, 73(1), 95-126. https://doi.org/10.1080/13636820.2019.1698643
CR  - Denizcilik Dergisi, (2023). İTÜ MTAL ‘de 4. Gençler Bilim, Teknoloji, AR-GE Şöleni, https://www.denizcilikdergisi.com/denizcilik-gundem-haberleri/itu-mtal-de-4-gencler-bilim-teknoloji-ar-ge-soleni/, Denizcilik Dergisi, 9 Haziran 2023.
CR  - Dwiyono, E. & Eliasa, E. I. (2025). The role of guidance and counseling teachers in developing student potential. Golden Ratio of Data in Summary, 5(1), 49-55. https://doi.org/10.52970/grdis.v5i1.947
CR  - İTÜMTAL, 2024. İstanbul Teknik Üniversitesi, Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, yönetici, öğrenci, öğretmen, veli görüşmeleri, okul bültenleri ve basın yayın haberleri.
CR  - Koculu, A., Topcu, M. S. & Ciftci, A. (2022). The effect of STEM education on pre-service science teachers’ perceptions of 21st century skills and competences and problem solving skills. Open Journal for Educational Research, 6(2), 165-172. https://doi.org/10.32591/coas.ojer.0602.05165k
CR  - Koçulu, A. & Topçu, M. S. (2021). Socio-scientific ıssues in education for sustainable development. Different Perspectives on Environmental Education, 135-145.
CR  - Kopackova, H., Simonova, S. & Reimannova, I. (2024). Digital transformation leaders wanted: How to prepare students for the ever-changing demands of the labor market. The International Journal of Management Education, 22(1), 100943. https://doi.org/10.1016/j.ijme.2024.100943
CR  - Kumaş, E. ve Erol, S. (2021). Endüstri 4.0’da anahtar teknoloji olarak dijital ikizler. Politeknik Dergisi, 24(2), 691-701. https://doi.org/10.2339/politeknik.778934
CR  - Li, Z., Ding, Y., Lei, Y., Oliveira, F. J. M. S., Neto, M. J. P., & Kong, M. S. M. (2024). Integrating artificial intelligence in industrial design: evolution, applications, and future prospects. International Journal of Arts and Technology, 15(2), 139-169. https://doi.org/10.1504/IJART.2024.143124
CR  - Özer, M. (2021). Türkiye’de mesleki eğitimi güçlendirmek için atılan yeni adımlar. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2021(16), 1-16. https://doi.org/10.46778/goputeb.907302
CR  - Salas-Velasco, M. (2024). Vocational education and training systems in Europe: A cluster analysis. European Educational Research Journal, 23(3), 434-449. https://doi.org/10.1177/14749041221151
CR  - Şen, Z. (2018). How to ımprove the science and engineering education in ıslamic countries?. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(3), 121-131. https://doi.org/10.32329/uad.484662
CR  - Temel, Y. & Coskun, B. (2024). a review on artificial ıntelligence applications in education in some countries and Türkiye. International Technology and Education Journal, 8(1), 9-23.
CR  - Toros, H. (2009, 18 Eylül). Daha başarılı bir üniversite için, Habertürk Gazetesi.
CR  - Toros, H. (2021, 29 Kasım). Değişimin eşiğinde eğitim: 5.0’a doğru. Hürriyet Gazetesi. 
https://www.hurriyet.com.tr/egitim/degisimin-esiginde-egitim-5-0a-dogru-41949839 (Erişim tarihi: 29 Mayıs 2025).
CR  - Toros, H. (2022, 11 Nisan). Eğitimde başarılı olmanın 5 yolu. Hürriyet Gazetesi. https://www.hurriyet.com.tr/egitim/egitimde-basarili-olmanin-5-yolu-42041073 (Erişim tarihi: 22 Mayıs 2025).
CR  - Toros, H. (2022, 14 Şubat). Salgının ardından eğitim turizmi ön plana çıkacak. Hürriyet Gazetesi, https://www.hurriyet.com.tr/egitim/salginin-ardindan-egitim-turizmi-on-plana-cikacak-42003475 (Erişim tarihi: 10 Mayıs 2025).
CR  - Toros, H. (2022, 20 Temmuz). 2030’lara damga vuracak gençler aranıyor. 
https://web.itu.edu.tr/toros/yazilar/2022/2030lara_Damgasini_Vuracak_Gencler_Araniyorr.htm (Erişim tarihi: 20.05.2025).
CR  - Toros, H. (2023, 16 Aralık). Seyyar Okullar yeni teknolojiler eğitime farklı bakış açıları getirebilir mi? Türkiye Gazetesi. https://www.turkiyegazetesi.com.tr/kose-yazilari/genis-aci-fikir-ve-tartisma/seyyar-okullar-yeni-teknolojiler-egitime-farkli-bakis-acilari-getirebilir-mi-641119 (Erişim tarihi: 22.05.2025).
CR  - Toros, H. (2024, 1 Temmuz). Geleceğin eğitiminde teknoloji ve takım çalışması: yeni yaklaşımlar. Türkiye Gazetesi https://www.turkiyegazetesi.com.tr/teknoloji/gelecegin-egitiminde-teknoloji-ve-takim-calismasi-yeni-yaklasimlar-1048367 (Erişim tarihi: 28.04.2025).
CR  - Toros, H. (2024, 20 Ekim). Öğrencilerin hayalleri ve hedefleri tiyatrolaştırılabilir mi? TGRThaber. https://www.tgrthaber.com/kose-yazilari/prof-dr-huseyin-toros/ogrencilerin-hayalleri-ve-hedefleri-tiyatrolastirilabilir-mi-642626 (Erişim tarihi: 11.05.2025).
CR  - Toros, H. (2024, 25 Haziran). Dijital dönüşümle eğitim geleceği: kişiselleştirilmiş öğrenme yaklaşımları. Türkiye Gazetesi. https://www.turkiyegazetesi.com.tr/teknoloji/dijital-donusumle-egitimin-gelecegi-kisisellestirilmis-ogrenme-yaklasimlari-1048361 (Erişim tarihi: 27.05.2025).
CR  - Toros, H. (2024, 25 Haziran). Öğrencilerin eğitim düzeyinde dijital dönüşüm! Bilgiye erişim hızı arttı. TGRThaber, https://www.tgrthaber.com/gundem/ogrencilerin-egitim-duzeyinde-dijital-donusum-bilgiye-erisim-hizi-artti-2957830?s=1 (Erişim tarihi: 18.05.2025).
CR  - Toros, H. (2024, 8 Ağustos). Eğitimde ne kadar istişare yapılıyor? TGRThaber. https://www.tgrthaber.com/kose-yazilari/prof-dr-huseyin-toros/egitimde-ne-kadar-istisare-yapiliyor-642546. TGRThaber (Erişim tarihi: 08.05.2025).
CR  - Toros, H. (2024, 9 Ekim). Teknolojik bağımsızlık: bir ihtiyaç mı, lüks mü? TGRThaber. 
https://www.tgrthaber.com/kose-yazilari/prof-dr-huseyin-toros/teknolojik-bagimsizlik-bir-ihtiyac-mi-luks-mu-642606 (Erişim tarihi: 25.05.2025).
CR  - Toros, H. (2024, Haziran 25). Çağın gereklerine uygun mesleki eğitim: Girişimcilik ve meslek ahlâkı. Türkiye Gazetesi. https://www.turkiyegazetesi.com.tr/teknoloji/cagin-gereklerine-uygun-mesleki-egitim-girisimcilik-ve-meslek-ahlaki-1048364 (Erişim tarihi: 8 Mayıs 2025)
CR  - Voronkova, V., Vasyl’chuk, G., Nikitenko, V., Kaganov, Y. ve Metelenko, N. (2023). Transformation of digital education in the era of the fourth industrial revolution and globalization. : monograph. Riga ; Latvia : Baltija Publishing, 220 p.
CR  - Yiğitol, B. (2025). AI, robotics, and autonomous systems: Assessing AI applications in aviation industry. In Smart and Sustainable Operations Management in the Aviation Industry (pp. 115-141). CRC Press.
CR  - Zhai, X. (2023). Chatgpt and ai: The game changer for education. Zhai, X.(2023). ChatGPT: Reforming Education on Five Aspects. Shanghai Education, 16-17.
UR  - https://doi.org/10.20860/ijoses.1742862
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5056844
ER  -