TY  - JOUR
T1  - Türkiye’de Çocuk Çizgi Filmlerinin “Google Trends” Üzerinden Analizi: Çocukların İzleme Tercihleri ve Gelişimsel Yansımaları
TT  - A “Google Trends” Analysis on Cartoons in Türkiye: Children's Viewing Preferences and Developmental Reflections
AU  - Ergin, Esra
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.37679/trta.1743076
JF  - TRT Akademi
JO  - trtakademi
PB  - Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
WT  - DergiPark
SN  - 2149-9446
SP  - 1096
EP  - 1121
VL  - 10
IS  - 25
LA  - tr
AB  - Bu araştırma “çizgi film” anahtar kelimesi özelinde elde edilen Google Trends verilerini betimsel içerik analizi yöntemiyle irdelemeyi amaçlamaktadır. Google Trends verileri doğrultusunda "çizgi film" anahtar kelimesine yönelik son beş yıllık arama eğilimleri incelendiğinde, Kovid-19 pandemisiyle birlikte 2020 yılında dikkat çekici bir fark yaşandığı görülmüştür. Mevsimsel arama skorlarında ise kullanıcılar tarafından en yüksek sorgulamanın kış mevsiminde olduğu, en düşük sorgulamanın da yaz mevsiminde gerçekleştiği saptanmıştır. Anahtar terime ilişkin sorgulamaların illere göre sıralaması incelendiğinde Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz Bölgeleri'nde yer alan Çorum, Sinop ve Ordu illerinin ilk üçte yer aldığı görülmektedir. Anahtar terim “çizgi film” ile ilgili Türkiye’de yaşayan kullanıcılar aramalarında artış gösteren sorgular arasında "Nastya" ve "Vlad ve Niki" gibi ticarileşmiş, gerçek karakterli yapımlar yer alırken, “Hümeyra” ve “Z Takımı” gibi yerli yapımların öne çıktığı belirlenmiştir. Bu araştırma sonucunda hem literatür bağlamında hem de Türkiye odağında çizgi filmlerin popüler kültürün yaygınlaştırılmasında kilit işlev gören araçlar olduğu söylenebilir.
KW  - Çocuk
KW  - Çizgi Film
KW  - Google Trends
KW  - Ekolojik Sistemler Kuramı
KW  - Popüler İzleme Tercihleri
N2  - This research aims to analyze the Google Trends data obtained for the keyword "cartoon" using descriptive content analysis method. According to Google Trends data, when the search trends for the keyword ‘cartoon’ over the last five years were examined, a striking difference was observed in 2020 with the COVID-19 pandemic. In terms of seasonal search scores, it was determined that the highest number of searches by users occurred in the winter season, while the lowest number of searches occurred in the summer season. When the ranking of searches related to the keyword term was examined by province, it was seen that the provinces of Çorum, Sinop and Ordu, located in the Western Black Sea and Eastern Black Sea regions, ranked in the top three. Key terms related to “cartoon” show that among searches by users living in Türkiye, commercial productions with real characters such as “Nastya” and “Vlad and Niki” are on the rise, while local productions such as ‘Hümeyra’ and “Z Takımı” are also prominent. This research has revealed that cartoons serve as key tools in the dissemination of popular culture, both within the context of literature and with a focus on Türkiye.
CR  - Ada, E., ve Erdaş Kartal, E. (2019). Çevre problemleri ve sürdürülebilirlik açısından su elçileri çizgi filminin değerlendirilmesi. Kesit Akademi Dergisi (20), 317-327.
CR  - Arigita-García, A., Mañoso-Pacheco, L., Estrada-Chichón, J. L., ve Sánchez-Cabrero, R. (2024). Mapping Australian culture and society in the animated series Bluey—The use of audiovisual material in early EFL learning. Societies, 14(12), 252. https://doi.org/10.3390/soc14120252
CR  - Arslan, A., ve Duman, E. Z. (2018). Okul öncesi eğitim programında yer alan motor gelişim kazanımlarının çizgi filmlerdeki sunumu. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 4(6), 320-344. https://dergipark.org.tr/en/ download/article-file/525996
CR  - Atan, U. (2024). Sanat, çizgi film-animasyon ve çocuk. ERKİN (Ondokuz Mayıs Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Uluslararası Sanat ve Tasarım Araştırmaları Dergisi), 2(1), 23-38.
CR  - Atik, A., ve Ebren, Ö. (2015). Çizgi filmlerde sempatik şiddet olgusu: TRT çocuk televizyonu örneği. Atatürk İletişim Dergisi, (8), 99-114. https://dergipark.org.tr/en/download/article file/397521https://dergipark.org.tr/en/ download/article-file/397521
CR  - Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ, 1986(23-28), 2.
CR  - Bieri, F. A., Gray, D. J., Raso, G., Li, Y. S., ve McManus, D. P. (2012). A systematic review of preventive health educational videos targeting infectious diseases in schoolchildren. The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 87(6), 972. https://doi.org/10.4269/ajtmh.2012.12-0375
CR  - Blackwell, C. K., Lauricella, A. R., ve Wartella, E. (2014). Factors influencing digital technology use in early childhood education. Computers & Education, 77, 82-90. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2014.04.013
CR  - Boyraz, C. (2022). Çocuklar için felsefe eğitiminde uyaran olarak çizgi filmlerin kullanımı: Vikingler ve Heidi. Erciyes Journal of Education, 6(2), 127-144. https://doi.org/10.32433/eje.1152712
CR  - Bozdemir, E., ve Önal, H. (2024). Scamper tekniği ile değerlendirilen çizgi filmlerin 60-72 ay çocukların yaratıcılıklarına etkisinin incelenmesi. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 5(1), 25-37. https://doi.org/10.59062/ijpes.1470150
CR  - Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development. Cambridge, MA: Harvard University Press.
CR  - Buckingham, D. (2011). The material child: Growing up in consumer culture. Polity.
CR  - Çeken, B., ve Şen, E. (2023). Animasyonun eğitimde kullanımı ve değerleri aktarmadaki rolü. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 12(35), 333-360. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3142059
CR  - Cengiz, Ö., Küsmüş, G. İ., ve Ramazan, O. (2020). TRT çocuk kanalında yayınlanan çizgi filmlerin gelişim alanlarına göre değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 271-287. https://doi.org/10.17860/mersinefd.633447
CR  - Christakis, D. A. (2009). The effects of infant media usage: What do we know and what should we learn?. Acta paediatrica, 98(1), 8-16. https://doi.org/10.1111/j.1651-2227.2008.01027.x
CR  - Coşkun, E., ve Köroğlu, M. (2016). Pepee ve Caillou çizgi filmlerinde kavram öğretimi. Milli Eğitim, (210), 601-619. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/441299
CR  - Coşkun, Y., ve Önem, A. (2024). Okul öncesi dönem çocuklarının çizgi film karakterleriyle özdeşim kurma eğilimleri. Temel Eğitim (21), 42-56. https://doi.org/10.52105/temelegitim.21.4
CR  - Dicle, A. N. (2020). Televizyon-online izleme bağımlılığı. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 19(1), 66-89. https://doi.org/10.5455/JCBPR.60041
CR  - Ercen, R. Ç., Ünver, A., Gök, G., Yıldırım, M., Düz, M., Akaltun, S., ... ve Şenyiğit, Z. (2022). 3-6 yaş çocuklarının izlediği çizgi filmlerdeki kız erkek karakterlerin şiddet ve saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri ve Yaşam Dergisi, 6(1), 16-25. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2268120
CR  - Flavell, J. H., Green, F. L., ve Flavell, E. R. (1986). Development of knowledge about the appearance-reality distinction. Monographs of the Society for Research in Child Development, 51(1, Serial No. 212). https://doi.org/:10.1037/0003-066X.41.4.418
CR  - Granic, I., Morita, H., ve Scholten, H. (2020). Beyond screen time: Identity development in the digital age. Psychological Inquiry, 31(3), 195-223. https://doi.org/10.1080/1047840X.2020.1820214
CR  - Gray, D. J., Kurscheid, J., Mationg, M. L., Williams, G. M., Gordon, C., Kelly, M., ... ve McManus, D. P. (2020). Health-education to prevent COVID-19 in schoolchildren: A call to action. Infectious Diseases of Poverty, 9(04), 142-144. https://doi.org/10.1186/s40249-020-00695-2
CR  - Habib, K., ve Soliman, T. (2015). Cartoons’ effect in changing children mental response and behavior. Open Journal of Social Sciences, 3(09), 248. https://doi.org/10.4236/jss.2015.39033
CR  - Harris, P. L., Brown, E., Marriott, C., Whittall, S., ve Harmer, S. (1991). Monsters, ghosts and witches: Testing the limits of the fantasy—reality distinction in young children. British Journal of Developmental Psychology, 9(1), 105-123. https://doi.org/10.1111/j.2044-835X.1991.tb00865.x
CR  - Hoffner, C., ve Buchanan, M. (2005). Young adults’ wishful ıdentification with television characters: The role of perceived similarity and character attributes. Media Psychology, 7(4), 325–351. https://doi.org/10.1207/S1532785XMEP0704_2
CR  - Huston, A. C., Wright, J. C., Marquis, J., ve Green, S. B. (1999). How young children spend their time: Television and other activities. Developmental Psychology, 35(4), 912.
CR  - İnan, T. (2016). Çizgi filmlerin okulöncesi çocuklarının problem davranışlarına etkisi. Journal of International Social Research, 9(43). https://research.ebsco.com/c/x4perv/viewer/pdf/5xvk3xrh4b
CR  - James, J., Ghai, S., Rao, K. L. N., ve Sharma, N. (2012). Effectiveness of “Animated Cartoons” as a distraction strategy on behavioural response to pain perception among children undergoing venipuncture. Nursing & Midwifery Research Journal, 8(3), 198-209. https://doi.org/10.1177/0974150X20120303
CR  - Kalan, Ö. G. (2010). Medya okuryazarlığı ve okul öncesi çocuk: Ebeveynlerin medya okuryazarlığı bilinci üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi| Istanbul University Faculty Of Communication Journal, 1(39), 59-73. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/212138
CR  - Kalem, B. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Gazi Üniversitesi.
CR  - Karaboğa, M. T. (2018). Medya çağında çocuk ve çocuk kültürü: şiddet ve tüketim kültürünün yansımaları. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 2(2), 1-17.
CR  - Kidenda, M. C. A. (2018). Patterns of watching televised animated cartoons by children aged seven to eleven years in Nairobi County, Kenya. African Journal of Education and Practice, 3(2), 42-54.
CR  - Kirkorian, H. L., Wartella, E. A., ve Anderson, D. R. (2008). Media and young children’s learning. The Future of Children, 18(1), 39–61. http://www.jstor.org/stable/20053119
CR  - Koç, Ç. T., ve Karaman, N. (2024). Tüketim kültürü perspektifinden YouTube Kids’in incelenmesi. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 6(1), 176-194. https://doi.org/10.53281/kritik.1460602
CR  - Kostyrka-Allchorne, K., Cooper, N. R., ve Simpson, A. (2017). The relationship between television exposure and children’s cognition and behaviour: A systematic review. Developmental Review, 44, 19-58. https://doi.org/10.1016/j.dr.2016.12.002
CR  - Küçük, Ö. (2021). Güzellik tüketimi estetiği olarak Winx çizgi film serisi ve zihin altı mesajları. Antropoloji, (41), 124-135. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.875388
CR  - Lillard, A. S., ve Peterson, J. (2011). The immediate impact of different types of television on young children’s executive function. Pediatrics, 128(4), 644-649. https://doi.org/10.1542/peds.2010-1919
CR  - Linearity. (2024). Animasyon istatistikleri ve sektör trendleri. Erişim adresi: https://www.linearity.io/blog/animation-statistics/ (Erişim Tarihi: 10.07.2025).
CR  - Livingstone, S., ve Helsper, E. J. (2008). Parental mediation of children’s internet use. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 52(4), 581-599. https://doi.org/10.1080/08838150802437396
CR  - Luther, C. A., ve Legg Jr, J. R. (2010). Gender differences in depictions of social and physical aggression in children’s television cartoons in the US. Journal of Children and Media, 4(2), 191-205. tps://doi.org/10.1080/17482791003629651
CR  - Morison, P. ve Gardner, H. (1978). Dragons and dinosaurs: The child’s capacity to differentiate fantasy from reality. Child Development, 49, 642–648. https://doi.org/10.2307/1128231
CR  - Onuora, C., Torti Obasi, N., Ezeah, G. H., ve Gever, V. C. (2021). Effect of dramatized health messages: Modelling predictors of the impact of COVID-19 YouTube animated cartoons on health behaviour of social media users in Nigeria. International Sociology, 36(1), 124-140. https://doi.org/10.1177/0268580920961333
CR  - Özgür, U. E., Kulemen, E., Boyuneğmez, İ., Abdurahman, M., Ulusoy, D., ve Şahin, E. (2024). Çocuklarda ekran kullanımına bağlı gelişen davranış bozuklukları ve işitsel dikkat bozukluğu. Aydın Sağlık Dergisi, 10(2), 169-188. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3962752
CR  - Özsoy, D., ve Atılgan, S. S. (2018). Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki 0-8 yaş grubu çocukların internet kullanımı ve bu kapsamda ebeveyn arabuluculuğu: Nitel bir araştırma. Selçuk İletişim, 11(2), 96-125. https://doi.org/10.18094/josc.415323
CR  - Piaget, J. (1930). The child’s conception of physical causality. Routledge & Kegan Paul.
CR  - Przybylski, A. K., ve Weinstein, N. (2019). Digital screen time limits and young children’s psychological well‐being: Evidence from a population‐based study. Child Development, 90(1), e56-e65. https://doi.org/10.1111/cdev.13007
CR  - Rideout, V. (2021). The commonsense census: Media use by kids age zero to eight in America, a commonsense media research study, [United States], 2013, 2017 Interuniversity Consortium for Political and Social Research [distributor]. https://doi.org/10.3886/ICPSR37491.v2
CR  - Rosiek, A., Frąckowiak Maciejewska, N., Leksowski, K., Rosiek-Kryszewska, A., ve Leksowski, Ł. (2015). Effect of television on obesity and excess of weight and consequences of health. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(8), 9408-9426. https://doi.org/10.3390/ijerph120809408
CR  - Sadioğlu, Ö., Turan, M., Deveci Dikmen, N., Yılmaz, M. ve Özkan Muhtar, Y. (2018). Cartoons in values education: Example of ‘Rafadan Tayfa’. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 19(3), 240-251. https://doi. org/10.17679/inuefd.333173
CR  - Şahin, İ. (2025). Engelsiz çizgi filmlerde engelli çocuk temsili: Kardeşim Ozi örneğinde aile ve çocuk yaklaşımının sunumu. TRT Akademi, 10(24), 766-799. https://doi.org/10.37679/trta.1663842
CR  - Sarman, A., ve Sarman, E. (2022). Çizgi film ve fantastik animasyonlardaki karakterlerinin bağımlılık kapsamında analizi ve çocuklar üzerindeki etkisi. Bağımlılık Dergisi, 23(2), 216-220. https://doi.org/10.51982/bagimli.989329
CR  - Şentürk, Ş., ve Keskin, A. (2019). Rafadan Tayfa çizgi filminin milli ve evrensel değerler açısından değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 143-157. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548307
CR  - Sharon, T., ve Woolley, J. D. (2004). Do monsters dream? Young children’s understanding of the fantasy/reality distinction. British Journal of Developmental Psychology, 22, 293–310. d https://doi.10.1348/026151004323044627
CR  - Strasburger, V. C., Jordan, A. B., ve Donnerstein, E. (2010). Health effects of media on children and adolescents. Pediatrics, 125(4), 756-767. https://doi.org/10.1542/peds.2009-2563
CR  - Sünbül Olgundeniz, S., ve Aydoğan, Ü. (2023). Dijital yayın platformlarında ebeveyn denetimi ve çocuk erişimine yönelik bir araştırma: Netflix, Amazon Prime Video ve Disney+ Örnekleri. TRT Akademi, 08(19), 786 813. https://doi.org/10.37679/trta.1328932
CR  - Tudge, J. R., Mokrova, I., Hatfield, B. E., ve Karnik, R. B. (2009). Uses and misuses of Bronfenbrenner’s bioecological theory of human development. Journal of Family Theory & Review, 1(4), 198-210. https://doi.org/10.1111/j.1756-2589.2009.00026.x
CR  - Türkan, S. C., ve Çoruk, A. (2024). Okul öncesi dönem çocuğunun kişilik gelişiminde çizgi filmlerin etkisi üzerine öğretmen görüşleri. Journal of Preschool and Elementary Education, 5(2), 109-131. https://doi.org/10.29329/jpee.2024.1168.3
CR  - Türkiye İstatistik Kurumu. (2021). Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2021-41132 (Erişim Tarihi: 01.07.2025).
CR  - Türkiye İstatistik Kurumu. (2024). Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2024-53638 (Erişim Tarihi: 01.07.2025).
CR  - Türkoğlu, H. S., ve Türkoğlu, S. (2022). Çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet rolleri, kalıp yargılar ve karakterlerin kurgu dağılımı üzerine bir analiz: TRT Çocuk kanalı örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 48-65. https://doi.org/10.52642/susbed.1111484
CR  - Vandewater, E. A., Rideout, V. J., Wartella, E. A., Huang, X., Lee, J. H., ve Shim, M. (2007). Digital childhood: Electronic media and technology use among infants, toddlers, and preschoolers. Pediatrics, 119(5), e1006 e1015. https://doi.org/10.1542/peds.2006-1804
CR  - Woolley, J. D., ve E. Ghossainy, M. (2013). Revisiting the fantasy–reality distinction: Children as naïve skeptics. Child development, 84(5), 1496-1510. https://doi.org/10.1111/cdev.12081
CR  - World Health Organization [WHO]. (2020). Education for health: A manual on health education in primary health care. https://apps.who.int/iris/handle/10665/77769 (Erişim Tarihi: 01.07.2025).
CR  - Yağlı, A. (2013). Çocuğun eğitiminde ve sosyal gelişiminde çizgi filmlerin rolü: Caıllou ve Pepee örneği. Electronic Turkish Studies, 8(10), 707-719. https://research.ebsco.com/c/x4perv/viewer/pdf/5uanab5pk5
CR  - Yaşar, M., ve Paksoy, İ. (2011). Çizgi filmlerdeki saldırgan içerikli görüntülerin çocukların serbest oyunları sırasındaki saldırganlık düzeylerine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 279-298. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/50692
UR  - https://doi.org/10.37679/trta.1743076
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5057745
ER  -