TY - JOUR T1 - Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bir Ergene Günlük Yaşam Becerisi Öğretiminde Artan Bekleme Süreli Öğretim Yönteminin Etkililiği TT - The Effectiveness of Progressive Time Delay Procedure on Teaching Daily Living Skills to an Adolescent with Autism Spectrum Disorder AU - Kuloğlu Türker, Neslihan PY - 2025 DA - July Y2 - 2025 DO - 10.29329/ufusobed.2025.1337.4 JF - UFÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi JO - JOSSH PB - Final International University WT - DergiPark SN - 3062-2123 SP - 49 EP - 72 IS - 2 LA - tr AB - Bu araştırmada, Otizm Spektrum Bozukluğu olan 19 yaşındaki bir ergene günlük yaşam becerisi öğretiminde artan bekleme süreli öğretim yönteminin etkililiği incelenmiştir. Bu kapsamda sallama çay yapma, giysi asma (bluz ve gömlek), temiz yatak hazırlama becerileri çalışılmıştır. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden davranışlar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Üç davranış için de başlama düzeyi, öğretim, yoklama, genelleme ve kalıcılık oturumları düzenlenmiş ve elde edilen veriler grafiğe işlenmiştir. Genelleme çalışmaları araç gereçlere, kişilere (anne ve yazar) ve ortama (kendi evi) genelleme biçiminde yapılmıştır. Bulgular artan bekleme süreli öğretimin etkili olduğunu, katılımcının üç beceriyi de %100 başarı düzeyi ile öğrendiğini ortaya koymuştur. Katılımcının tüm becerileri hızlı ve başarılı bir şekilde öğrenmesine karşın en son çalışılan ev ortamına genelleme çalışmasının başlama düzeyi verilerinin düşük olduğu görülmüştür. Bu durum evde her şeyin anne tarafından yapılmasına alışık olması ile açıklanabilir. Annenin kararlı çalışması ile ortama genelleme de başarıyla sonuçlanmıştır. Katılımcı tüm aşamalar tamamlandıktan 4 hafta sonra yapılan izleme oturumunda da tüm becerileri tam başarı ile uygulamıştır. Ayrıca katılımcının annesi ve uygulamanın yapıldığı özel eğitim merkezinin psikolojik danışmanı ile görüşülerek sosyal geçerlik verileri toplanmıştır. Çalışma hakkında olumlu görüş bildirilmesinin yanı sıra annenin kendi günlük işlerinin de hafiflediğini vurgulaması, psikolojik danışmanın katılımcının sosyal iletişim becerilerinde artış gözlediğini belirtmesi kayda değerdir. KW - otizm KW - artan bekleme KW - günlük yaşam KW - yoklama evreli KW - zincirleme N2 - The study examined the effectiveness of the Progressive Time Delay (PTD) procedure in teaching daily living skills to a 19-year-old adolescent with Autism Spectrum Disorder (ASD). A multiple-probe design across behaviors was used in this single-case experiment. The targeted daily living skills were preparing tea with a tea bag, hanging clothes (blouses and shirts), and making the bed. For all three tasks, the baseline, instruction, probe, generalization, and maintenance sessions were conducted and measured and the results were graphically charted. Generalization was studied across the materials used, participants (mother and author), and settings (participant’s house). Results showed that the PTD method with increased waiting intervals was 100% accurate across all three skills. Although skill acquisition was rapid, initial performance in the home environment was low, which may have been due to the participant’s prior reliance on the mother for daily tasks. However, through the mother’s consistent involvement, generalization to the home setting was successfully achieved. Four weeks after the intervention a follow-up session confirmed that the participant maintained complete mastery of all skills. Social validity data gathered through interviews revealed that the mother experienced reduced daily responsibilities, and the psychological counselor noted significant improvement in the participant’s social communication skills. CR - Ağrı, K., & Batu, E. S. (2020). Zihin yetersizliği olan bireylere yaya becerilerinin öğretiminde artan bekleme süreli öğretimin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(3), 427–450. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.597433. Thesis CR - Babcock, B. (2020). Using a progressive time delay to increase mands in a child with autism (Honors No. 3228). Western Michigan University. https://scholarworks.wmich.edu/honors_theses/3228. Bozak, B., & Eldeniz Çetin, M. (2018). Zihinsel yetersizliği olan bireylere tehlike uyarı sembollerinin öğretiminde artan bekleme süreli öğretim yönteminin etkililiği. Education Sciences (NWSAES), 13(1), 19–43. https://doi.org/10.12739/NWSA.2018.13.1.1C0678 UR - https://doi.org/10.29329/ufusobed.2025.1337.4 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5058017 ER -