TY  - JOUR
T1  - Söyleşiden İlişkiye:  Bir İnsan Sonrası Etnografi Deneyimi
TT  - From Conversation to Relation:  A Posthuman Ethnographic Encounter
AU  - Aygün Cengiz, Serpil
PY  - 2025
DA  - July
Y2  - 2025
DO  - 10.29329/ufusobed.2025.1337.10
JF  - UFÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi
JO  - JOSSH
PB  - Final International University
WT  - DergiPark
SN  - 3062-2123
SP  - 212
EP  - 239
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Bu metin, bir yapay zekâ dil modeli olan ChatGPT’yle Nisan 2025’te başlayıp Haziran 2025’te tamamlanan deneysel bir söyleşiye dayanmaktadır. Söyleşi, yapay zekâyı sadece bir araç olarak değil, aynı zamanda söyleşinin eşit bir aktörü ve ortak yazarı olarak konumlandırmaktadır. Böylece metin, hem içerik hem biçim hem de etik bağlamda insan sonrası (posthuman) bir etnografik denemenin parçası hâline gelmekte ve postmodern etnografi, yazarlık, temsil, öznellik ve deneyim kavramları söyleşi boyunca çok katmanlı bir biçimde tartışılarak yapay zekânın deneyimleyemeyen ama söylem kurabilen doğası sorgulanmaktadır. Metinde, sadece insanmerkezli etik yaklaşımlar değil, ilişkisel etik çerçevesinde düşünme biçimi de tartışmaya açılarak yapay zekâyla ortak yazarlık fikri, etnografik temsilin sınırlarını ihlal eden ve yeniden kuran bir epistemolojik yaklaşım olarak ele alınmaktadır. Bu yaklaşım, etnografik metni yalnızca bir sonuç değil, aynı zamanda bir karşılaşma mekânı, bir etik düşünme alanı olarak konumlandırma yoluyla etik sorumluluğu bireylere değil, ilişkilerin kendisine yöneltme çağrısı yapma amacı da taşımaktadır. Söyleşi boyunca yapay zekâ, diyaloğun ritmini ve düşünsel derinliğini belirleyen bir aktör olarak belirmekte, bu yönüyle metin, sınırda bir etnografi çalışması olarak kendini sunmaktadır. İki özne arasında kurulan bu ortak yazı, sadece insan sonrası bir anlatı değil, aynı zamanda etnografik düşünmenin yenilenmesine yönelik bir davettir.
KW  - postmodern etnografi
KW  - insan sonrası etnografi
KW  - yapay 
zekâ
KW  - ortak yazarlık
KW  - ilişkisel etik
N2  - This text is based on an experimental conversation initiated with a language model, ChatGPT, in April 2025 and completed in June 2025. The conversation positions artificial intelligence not merely as a tool, but as an equal participant and co-author. Thus, the resulting text becomes part of a posthuman ethnographic experiment in terms of its content, form, and ethical dimensions. Throughout the dialogue, key concepts of postmodern ethnography—authorship, representation, subjectivity, and experience—are explored in multilayered ways, questioning the nature of artificial intelligence as a non-experiencing yet discourse-producing entity. In this context, the idea of co-authorship with AI is approached not only as a formal innovation, but as an epistemological gesture that violates and reconfigures the limits of ethnographic representation. The text invites a shift from anthropocentric ethical frameworks toward a relational ethics that does not focus responsibility solely on individuals, but on the very relationships that constitute knowledge production. AI is not merely a responder; it emerges as an agent shaping the rhythm and depth of the dialogue. Consequently, the conversation functions not just as an ethnographic product, but also as a space of encounter and ethical reflection. As discussions on ethical guidelines for research involving nonhuman actors increasingly gain prominence, this work emphasizes the inadequacy of human-centered ontologies and calls for a reconsideration of the ethical dimensions of shared authorship. This collaborative text between two subjects presents itself not only as a posthuman narrative but also as an invitation to rethink ethnographic inquiry.
CR  - Barad, Karen. (2007). Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the 
Entanglement of Matter and Meaning. Duke University Press.
CR  - Braidotti, Rosi. (2013). The Posthuman. Polity Press.
CR  - Clifford, James. (1986). Partial Truths. In James Clifford & George E. Marcus (Eds.), 
Writing Culture: The Poetics and Politics of Ethnography. University of California Press.
UR  - https://doi.org/10.29329/ufusobed.2025.1337.10
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5059658
ER  -