TY - JOUR T1 - علاقة أصول الفقه بالمنطق TT - Fıkıh Usulü ile Mantık Arasındaki İlişki AU - Şahin, Şamil PY - 2014 DA - October JF - İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi PB - Gençleri Evlendirme ve Mehir Vakfı WT - DergiPark SN - 1304-1045 SP - 33 EP - 40 IS - 24 LA - ar AB - قدّمت هذه الدراسة توضيحاً مهماً للعلاقة بين أصول الفقه والمنطق، وبينت مكانة المنطق بشكل عام عند الأصوليّين ومنهجهم في مباحث الحد والاستدلالات، وتفردّهم بهذه المباحث عن المنطق اليوناني.وكان للأصوليّين نظرتهم الخاصة إلى التراكيب في الحد، وفرقوا بين القياس الأصولي والتمثيل الأرسطوطاليسي، وإن بعَض الأصوليّين قبل عصر الغزالي أخذوا يستخدمون مباحث المنطق، ولكن ذلك لم يكن واضحاً حتى جاء الإمام الغزالي فأخذ من المنطق ما هو ضروري لعلم أصول الفقه وبمنهجية إبداعية متدرجة مبتدئاَ فيها بكتابه المقاصد ثم المعيار ثم المحك، واختتم منهجيته هذه بكتاب المستصفى الذي سخر فيه القالب المنطقي لخدمة أصول الفقه، وتحويل المصطلحات المنطقية إلى مصطلحات إسلامية.وبهذه المنهجية أخذ الأصوليّون من بعده واضعين للمنطق أبواباَ وفصولاً في مقدمات كتبهم عرفت بـ»المقدمات الأصوليّة“ KW - القياس المنطقي KW - الاستدلال KW - الغزالي KW - القياس KW - أرسطوطاليس KW - الحد KW - المنطق KW - أصول الفقه N2 - Fıkıh usulü ile mantık arasındaki ilişkiye önemli bir izah getiren bu çalışma, genel olarak Mantığın usulcüler nezdindeki konumuna ve onların, yunan mantığından ayrıldıkları had (tanım) ve istidlaller konusundaki metotlarına açıklık getirmektedir. Usulcüler, had (tanım)a ilişkin terkipler konusunda özel bir bakış açısına sahip idiler. Onlar usulcü kıyas ile Aristotelesçi temsili birbirinden ayırdılar. Gazali’den önceki bazı usulcüler, eserlerinde mantık konularına yer vermelerine rağmen bu alanda istenileni verememişlerdir. Daha sonra Gazâli gelmiş ve aşamalı yenilikçi bir metodolojiyle mantıktan, fıkıh usulü ilmi için gerekli olan kısımları almıştır. Bu metodolojisiyle Makâsıd, Mi‘yâr ve Mihek’ten sonra mantık kalıbını fıkıh usulünün hizmetine göre şekillendirdiği ve mantık kavramlarını İslamî kavramlara dönüştürdüğü Mustasfâ isimli eserini telif etmiştir. Bu metodolojiyle, kendisinden sonra gelen usulcüler, kitaplarının mukaddimelerinde mantık için “usul mukaddimeleri” adıyla anılan bâb ve fasıllara yer vermişlerdir. UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/ihad/issue//1754610 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5106794 ER -