TY - JOUR T1 - YUNANCADAN MEGRELCEYE GEÇMİŞ SÖZ VARLIĞI TT - ГРЕЧЕСКИЕ ЗАИМСТВОВАНИЯ В МЕГРЕЛЬСКОМ AU - Kaçarava, Doç. Dr. Nanuli AU - Bağişvili, Alina PY - 2012 DA - September JF - Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi JO - Karadeniz | Black Sea | чёрное море PB - Hayrettin İVGİN WT - DergiPark SN - 1308-6200 SP - 26 EP - 32 VL - 1 IS - 15 LA - tr AB - Yunan-Gürcü ilişkileri binlerce yıl öncesine dayanır. Yunancadan Gürcü dillerinegeçmiş alıntı sözcükler, bu ilişkilerin sonucudur. Gürcü dillerinde bulunan Yunan menşeiödünçler Helin-Kolhkida medeniyetlerine çağrışım yapmaktadır.Megrelcenin araştırılması konusunda sadece Gürcü araştırmacılar değil, ünlü yabancıbilimadamları da çalışmaktadırlar. Alfabesi olmayan Megralcenin incelenmesi, Sovyetdönemine oranla Çağdaş Gürcistan’da daha aktif bir hale geldi.Megrelce-Gürcüce sözlüklerde ve Megrel metinlerinde bulunan, aynı zamanda bu ikidilde varlığını sürdüren ve tarafımızdan incelenmiş Yunan köklü Angilozi, Boria, Gegenia,Diakoni, Ekenia, Fırın ve bazı balık isimleri gibi yaklaşık 30 kelimelerin tahliliverilmektedir. KW - Yunanca KW - Megrelce KW - Gürcüce KW - Lazca KW - Türkçe N2 - Грузинско-греческие взаимоотношения насчитывают тысячелетия. Результатомэтих отношений являются греческие заимствования в картвельских языках.Вошедшая в картвельские языки греческая лексика – это отклик эллинской иколхидской цивилизаций.Большой вклад в дело изучения мегрельского языка внесли не только грузинские,но и известные зарубежные ученые. В условиях современной Грузии по сравнению ссоветским периодом исследования бессписьменного мегрельского стали болееактивными.Нами проанализировано около 30 лексических единиц греческогопроисхождения, засвидетельствованных в мегрельско-грузинских словарях имегрельских текстах. Таковыми являются: Angilozi, Boria, Gegenia, Diakoni, Ekenia,Fırın, а также названия рыб и др. CR - Beridze (1920) – şalva beridze, megruli (iveriuli) ena, tbilisi, sablitgami (Şalva Beridze, Megrel (İveria) Dili, Tbilisi, Sablitgam Yayın Evi). CR - Cavakhişvili (1987) – iv. cavakhişvili, Masalebi saqarvelos sinamresvelobisa da xelosnobis istoriisatvis, akad. iv. javaxişvilis redaqciit 5 tomad, t. IV, nas. II, tbilisi, gamomtsemloba ‘metsniereba’ (İv. Cavakhişvili (1987): Gürcistan İç Sanayi ve Esnaflık Tarihi hakkında, 5 ciltlik, Editörü İv. Cavakhişvili, c.4, kısım 2, Tbilisi, Metsniereba Yayın Evi). CR - Çanturia (1996) – ak. çanturia,’’masalebi megrul-qartuli etnograpiuli leqsikonisatvis’’, tsu shromebi, 321, tbilisi, tsu gamomtsemloba, 213-231 (Ak. Çanturia (1996): ‘MegrelceGürcüce Etnograafi Sözlük için Malzemeler’, TDÜ Çalışmaları, Tbilisi, TDÜ Yayın Evi). CR - Çaraia (1997) – p. çaraia, megrul-qartuli leqsikoni, tbilisi, s.-s. orbelianis sax. pedagogiuri universitetis gamomtsemloba (P.Çaraia (1997): Megrelce-Gürcüce Sözlük, Tbilisi, S.-S. Orbeliani Pedagoji Üniversitesi’nin Yayın Evi). CR - Çubinaşvili (1984) – d. çubinashvili, qartul-rusuli leqsikoni, tbilisi, gamomtsemloba ‘sabçota saqartvelo’ (D. Çubinaşvili (1984): Gürcüce-Rusça Sözlük, Tbilisi, ‘Sabçota Sakartvelo’ Yayın Evi). CR - Eliava (1997) – g. eliava, megrul-qartuli leqsikoni, tbilisi, gamomtsemloba ‘intelekti’ (G. Eliava (1997): Megrelce-Gürcüce Sözlük, Tbilisi, İntelekt Yayın Evi). CR - Erich TRAPP; unter Mitarbeit von H.-V. BEYER, R. WALTHER u. a. Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit, I, 1–12, Add. 1–2, Online Edition Etima Graeca (1890) – Edward Ross Wharton, M.A., Etima Graeca, London İriatoni (2000) – Jurnali ‘iriatoni’, №1, tbilisi, gamomtsemloba egrisi (İriatoni Dergisi (2000): №1, Tbilisi, Egrisi Yayın Evi). CR - Kankia (2009) – p. kankia, samargaloş saçiari, tbilisi, gamomtsemloba egrisi (P. Kankia (2009): Megrelistan’ın Şikayeti, Tbilisi, Egrisi Yayın Evi). CR - KEGL(1986) – qartuli enis ganmartebiti leqsikoni (erttomeuli), tbilisi, qartuli sabçota entsiklopediis mtavari samecniero redaqsia (Gürcüce Açıklamalı Sözlük (1986): tek ciltlik, Tbilisi, Gürcü Sovyet Ansiklopedisi’nin Genel Bilimsel Editörlüğü). CR - KHS (1991) – qartuli xalxuri sityviereba, megruli teqstebi, t.II, teqsti gamosasemad moamzades k. daneliam da a. tsanavam, tbilisi, tsu gamomsemloba (KHS (1991): Gürcü Halk Sözü, Megrel Metinleri, Hazırlayanlar K. Danelia ve A. Tsanava, Tbilisi, TDÜ Yayın Evi). CR - Ismail Avcı Bucaklışı, Hasan Uzunhasanoğlu, İrfan Aleksiva (2007), Büyük Lazca Sözlük, Didi Lazuri Nenapuna, Lazca-Türkçe, Türkçe-Lazca Sözlük, İstanbul, Çivi Yazıları Yayın Evi. CR - Makalatia (2006) – s. makalatia, samegrelos istoria da etnografia, tbilisi, gamomsemloba saari (S. Makalatia (2006): Megrelistan’ın Tarihi ve Etnografi, Tbilisi, Saari Yayın Evi). CR - Paziseli (1991) – i. paziseli, maxaria, megruli lirikuli leqsebi, qarti, gamomsemloba egrisi (İ. Paziseli (1991): ‘Maharia’ Megrel Lirik Şiirleri, Tbilisi, Egrisi Yayın Evi). CR - Pipia (2008) – d. pipia, megruli saleqsikono masalebi, tbilisi, gamomcemloba egrisi (D. Pipia (2008): Megrel Sözlük Malzemeleri, Tbilisi, Egrisi Yayın Evi). CR - Saba (1993) – sulxan-saba orbeliani, leqsikoni qartuli, tbilisi, gamomsemloba merani (Sulhan-Saba Orbeliani (1993): Gürcüce Sözlük, Tbilisi, Merani Yayın Evi). CR - Samuşia (1979) – k. samuşia, qartuli xalxuri poeziis sakitxebi, megruli nimuşebi, tbilisi, gamomcemloba egrisi (K.Samuşia (1979): Gürcü Halk Şiirlerinin Konuları, Megrel Örnekleri, Tbilisi, Egrisi Yayın Evi) CR - Şanidze (1980) – ak. şanidze, txzulebani, qartuli enis gramatikis safudzvlebi, t.III, tbilisi, tsu gamomsemloba (Ak.Şanidze (1980: Çalışmalar, Gürcüce Gramerin Temelleri, cilt 3., Tbilisi, TDÜ Yayın Evi). CR - Tsagareli (1880) – Ал. Цагарели, Мингрельские этюды. Фонетика мингрельскаго языка, Санктпетербург, Топографiя Императорской Академiи Наукъ (Al.Tsagareli (1880): Mingrel Etüdleri. CR - Mingrel Dilinin Sesbilimi, Sankt- Petersburg, İmparator Akademisi’nin Matbaası, Rusça). CR - Tsereteli (2000) – g. tsereteli, arabul-qartuli leqsikoni, tbilisi, tsu gamomsemloba (G.Tsereteli (2000): Arapca-Türkçe Sözlük, Tbilisi, TDÜ Yayın Evi). CR - Türkçe Sözlük 2005 – Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Ankara, Akşam Sanat Okulu Matbaası. Vanilişi (2009) – gubaz vanilişi, ‘hidronim kalende[r]işi galis etimologia’, saertaşoriso samecniero konferencia tbeloba, 2009 oqtomberi-noemberi (masalebi),saqartvelos sapatriarqos tsminda tbel abuserisdzis saxelobis universiteti, tbilisi, ŞPS sezani, 296-297 (G.Vanilişi (2009): ‘Kalende[r]iş ğali’ hidroniminin etimolojisi’, ‘Tbeloba’ Uluslararası Bilimsel UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/kdeniz/issue//175501 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/155321 ER -