TY  - JOUR
T1  - Gıda İsrafının Medyadaki Sunumu: Çerçeveleme Kuramı Bağlamında Bir Değerlendirme
TT  - Presentation Of Food Waste In The Media: An Evaluation In The Context Of Framing Theory
AU  - Arslan, Hicabi
AU  - Kaygısız, Melisa
PY  - 2025
DA  - October
Y2  - 2025
DO  - 10.33464/mediaj.1755097
JF  - Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi
JO  - MEDIAJ
PB  - Aydin Adnan Menderes University
WT  - DergiPark
SN  - 2757-6035
SP  - 422
EP  - 444
VL  - 8
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Günümüz dünyasında gıda israfı, çevresel, ekonomik ve sosyal açıdan küresel ölçekte ciddi sorunlara yol açmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda bu israfın önlenmesi giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu bağlamda medya, yalnızca bilgi aktaran bir araç değil, aynı zamanda kamuoyunun algısını şekillendiren güçlü bir toplumsal aktör olarak öne çıkmaktadır. Medyanın, gıda israfı konusunu nasıl sunduğu ve hangi temalar üzerinden çerçevelediği, kamuoyunun bu sorunu nasıl algıladığını büyük ölçüde belirlemektedir. Bu çalışmanın amacı, gıda israfı ile ilgili haberlerin medya söylemi içinde nasıl yapılandırıldığını, hangi çerçevelerin öne çıkarıldığını analiz etmektir. Bu doğrultuda, çalışma kuramsal çerçevesini Çerçeveleme Kuramı üzerine inşa etmektedir. Özellikle, haber içeriklerinin hangi bağlamlarda üretildiği ve hangi çerçevelerin ön plana çıktığı sorularına odaklanılmıştır. Araştırma kapsamında, Google News platformunda yayımlanan ve en çok tıklanan ilk 100 haber içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Analiz sonucunda, haberlerde gıda israfının en sık çevresel çerçeve ile sunulduğu, bunu ekonomik ve sağlık odaklı çerçevelerin izlediği görülmüştür. Bu bulgu, medyanın gıda israfı sorununu çevresel etkiler üzerinden çerçeveleme eğiliminde olduğunu ve bu yolla kamuoyu algısını yönlendirdiğini göstermektedir.
KW  - meyda
KW  - çerçeveleme kuramı
KW  - gıda israfı
KW  - kamuoyu
N2  - In today's world, food waste causes serious environmental, economic and social problems on a global scale. Preventing this waste is becoming increasingly important in line with sustainable development goals. In this context, the media stands out not only as a tool that conveys information, but also as a powerful social actor that shapes public perception. How the media presents the issue of food waste and through which themes it frames it determines to a large extent how the public perceives this problem. The aim of this study is to analyze how news on food waste is structured within the media discourse and which frames are highlighted. Accordingly, the study builds its theoretical framework on Framing Theory. In particular, the study focuses on the contexts in which news content is produced and which frames come to the fore. Within the scope of the study, the top 100 most clicked news articles published on the Google News platform were analyzed through content analysis. As a result of the analysis, it was observed that food waste was most frequently presented with an environmental frame, followed by economic and health-oriented frames. This finding shows that the media tends to frame the problem of food waste through environmental impacts and thus directs public perception.
CR  - Aday, M., Aday, S. (2021). Gıda kayıp ve israfının azaltılmasında gıda bankacılığı. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 291-310.
CR  - Akkoç, A. (2017). Tüketim toplumu ve sürdürülebilirlik. Proceedings Book of 2nd International Scientific Researches Congress on Humanities and Social Sciences (IBAD-2017).
CR  - Aksoy, M., & Şallı, G. (2023). Yükseköğretim öğrencilerinin gıda israfı konusundaki bilgi, görüş ve davranışları. Anadolu Strateji Dergisi, 5(2), 11-32.
CR  - Akyurt, N. (2024). Gıda atıklarının çevresel sorunlar üzerine etkileri. Çevresel bilinç üzerine disiplinler arası çalışmalar: Eğitim, medya ve atık yönetiminin etkileri (s. 100–120). Bidge Yayınları.
CR  - Aslan, H. E., & Dingin, A. E. (2025). İnternet haberlerinde etik. Sakarya İletişim, 5(1), 39-56. https://doi.org/10.70684/silet.1593708
CR  - Baudrillard, J. (2024). Tüketim Toplumu Söylenceleri/Yapıları (N. Tutal & F. Keskin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
CR  - Besova, A. A. & Cooley, S. C. (2009). Foreign news and public opinion: Attribute agenda-setting theory revisited. Ecquid Novi, 30 (2), 219-242.
CR  - Bigpara. (2025, Haziran 20). Bakan Yardımcısı Gürcan’dan gıda israfı uyarısı. Hürriyet. 
https://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/ekonomi-haberleri/bakan-yardimcisi-gurcandan-gida-israfi-uyarisi_ID1613573/
CR  - Çelik, A., & Küçük, A. (2020). Tüketim toplumunun çevre sorunlarına etkileri. Econharran Harran Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(5).
CR  - Demirhan, M. (2025, 27 Şubat). Gıda israfı yüzde 2 azalırsa 360 bin aile 1 yıl geçinir. İstanbul Ticaret Gazetesi. https://istanbulticaretgazetesi.com/gida-israfi-yuzde-2-azalirsa-360-bin-aile-1-yil-gecinir
Demirzen, İ. (2010). Tüketim Toplumunun Oluşumu ve Din ile Etkileşimi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(3), s. 97-109.
CR  - Dilekoğlu, S., & Ateş, E. (2022). Gıda israfının belirleyicileri: Sosyoekonomik değişkenler açısından bir değerlendirme. Tarım Ekonomisi Dergisi, 28(1), 41-53. https://doi.org/10.24181/tarekoder.1034982
CR  - Dingin, A. E., & Aslan, H. E. (2025). Çerçeveleme kuramı bağlamında devlet destekli Türk ve İngiliz medyasında İsrail-Filistin savaş haberleri incelemesi: Anadolu Ajansı ve BBC örneği. Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 8(1), 235-256. https://doi.org/10.33464/mediaj.1657716
CR  - Efeler Haber. (2025, 8 Ağustos). Cumhurbaşkanlığı Kurulu gıda israfına savaş açtı. https://www.efelerhaber.com/cumhurbaskanligi-kurulu-gida-israfina-savas-acti
CR  - Erdoğan, İ. (2014). Haber çerçeveleme: Kuram ve Tipoloji. Marmara İletişim Dergisi, 13(13), 35-52.
CR  - Fiveable. (2025). Cultivation theory, agenda setting, & framing. Fiveable Library. https://library.fiveable.me/mass-media-society/unit-9/cultivation-theory-agenda-setting-framing/study-guide/g8O3ei5y6rLjtF3P
CR  - Guo, L.,and Vargo, C., (2015). “The power of message networks: a big-data analysis of the network agenda setting model and issue ownership”, Mass Communication and Society, 18,5, 557-576.
CR  - Hanson, C. ve Mitchell, P. (2017). The Business Case for Reducing Food Loss and Waste. CHamPionS, 12, 7-8.
İhlas Haber Ajansı. (2025, 16 Mayıs). Çocuklara, “Gıda Güvenilirliği ve Gıda İsrafı” konulu eğitim. Yarın11. https://www.yarin11.com/cocuklara-gida-guvenilirligi-ve-gida-israfi-konulu-egitim
CR  - Kaygısız, M., & Dingin, A. E. (2025). Çocukların dijital medyada haberleştirilme biçimi: İnternet gazeteciliği üzerine bir analiz. Yeni Yüzyıl’da İletişim Çalışmaları, 3(12), 47-59.
CR  - Kızılaslan, N., & Kızılaslan, H. (2008). Tüketicilerin satın aldıkları gıda maddeleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve tutumları (Tokat ili örneği). U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), s. 67-74.
CR  - Kocatepe Gazetesi. (2025, Haziran 3). Afyonkarahisar BİLSEM'li öğrencilerden gıda israfını önleyecek proje. https://www.kocatepegazetesi.com/afyonkarahisar-bilsem-li-ogrencilerden-gida-israfini-onleyecek-proje/388599/
CR  - Kurt, Y., Nazik, M.H., & Işın, A. (2020). Otel işletmelerinde gıda israfına yönelik davranışların işletme karlılığına etkisi: Eskişehir örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 4365-4379.
CR  - Lanjekar, P. R., Panwar, N. L., Patel, M. R., & Divyangkumar, N. (2024). Exploring sustainable energy: An overview of biochemical and thermochemical conversion of dairy and food waste. Environmental Pollution and Management. https://doi.org/10.1016/j.epm.2024.09.003.
CR  - Leta, T. B., Adeyemi, J. O., & Fawole, O. A. (2024). Utilizing fruit waste-mediated nanoparticles for sustainable food packaging materials to combat food loss and waste. Food Bioscience, 104151. https://doi.org/10.1016/j.fbio.2024.104151.
CR  - McCombs, M. & Valenzuela, S. (2007). The agenda-setting  theory. Cuadernos de Información, (20), 44-50.
CR  - Özata Şahin, E., 2025, Gıda israfı ve sürdürülebilirlik üzerine sistematik bir literatür incelemesi, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 60(1), 941-958.
CR  - Senemoğlu, O. (2017). Tüketim, tüketim toplumu ve tüketim kültürü: Karşılaştırmalı bir analiz. İnsan&İnsan, 4(12), s. 66-86.Tarım ve orman bakanlığı. (t.y.). Gıda israfı nedir? https://www.tarimorman.gov.tr/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=77
CR  - Tekiner, İ. H., Mercan, N. N., Kahraman, A., Özel, M. (2021). Dünya ve Türkiye’de gıda israfı ve kaybına genel bir bakış. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), 123-128. https://doi.org/10.47769/izufbed.884219
CR  - Tokgöz, E., & İmik Tanyıldızı, N. (2023). Gündem belirleme ve çerçeveleme teorileri bağlamında Tass ve Ukrinform haber ajanslarının Rusya-Ukrayna savaş sunumlarının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 61-92. https://doi.org/10.16953/deusosbil.1238337
CR  - Turner, G.M. (2008). “A comparison of the limits to growth with 30 years of reality”. Global Environmental Change, 18, 397-411.
CR  - Quested, T.E., Parry, A.D., Easteal, S. ve Swannell, R. (2011). Food and drink waste from households in the UK. Nutrition Bulletin, 36(4), 460–46.
CR  - Visschers, V. H., Wickli, N., & Siegrist, M. (2016). Sorting out food waste behaviour: A survey on the motivators and barriers of self-reported amounts of food waste in households. Journal of Environmental Psychology, 45, 66-78.
CR  - West, R. & Turner, L. H. (2011). Framing theory. Mass Communication Theory. https://masscommtheory.com/theory-overviews/framing-theory/
CR  - Yavuz, V. A. (2014). Sürdürülebilirlik Kavramı ve İşletmeler Açısından Sürdürülebilir Üretim Stratejileri/Concept Of Sustainability And Sustainable Production Strategies For Business Practices. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 63-86.
CR  - Yaylagül, L (2014). Kitle iletişim kuramları: Egemen ve eleştirel yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.33464/mediaj.1755097
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5108771
ER  -