TY  - JOUR
T1  - Türkiye’nin Cezayir, Mısır, Libya Dış Ticareti ve Maden İhracatı
TT  - Türkiye’s Foreign Trade and Mineral Exports with Algeria, Egypt, Libya
AU  - Demir, Behzat Gökçen
AU  - Akbulut, Akın
AU  - Özdoğan, Ali Koray
PY  - 2025
DA  - October
Y2  - 2025
JF  - Turkish Journal of African Studies
JO  - TUJAS
PB  - Sakarya University
WT  - DergiPark
SN  - 3062-1909
SP  - 147
EP  - 161
VL  - 2
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Afrika ile tarihsel bağları bulunan Türkiye, son yıllarda kıta ülkeleri ile ticaretini geliştirmeye yönelik adımlar atmaktadır. Özellikle son otuz yıl içerisinde, Türkiye tarafından Afrika Eylem Planının açıklanması, Afrika Yılı ilan edilmesi ve Afrika Ortaklık Planının başlatılması gibi atılan adımlar ticari ilişkiler açısından oldukça önemlidir. Dünya’da genellikle yoksulluk, kıtlık ve çatışmalar ile anılan Afrika kıtası dünyadaki en az gelişmiş ülkelerin büyük bir çoğunluğuna ev sahipliği yapmaktadır. Bunun yanında kıtada hızlı bir şekilde gelişmekte olan ülkeler de bulunmaktadır. Ülkelerin ekonomik büyümesi ve hızlı gelişimi kıta ile ticaret açısından önemli fırsatlar sunabilmektedir. Son yıllarda, Türkiye’nin Cezayir ve Mısır ile olan ikili ticaretinde denge ithalat yönünde iken Libya ile olan ikili ticaretinde ihracat yönündedir. 2024 yılında Türkiye’nin Afrika kıtasına yaptığı maden ihracatında Cezayir, Mısır ve Libya ilk üç sırayı almıştır. Ayrıca, 2022, 2023 ve 2024 yıllarında Kuzey Afrika’ya yapılan maden ihracatı, Afrika’nın diğer bölgelerine yapılan maden ihracatına göre oldukça yüksek seviyede gerçekleşmiştir. Bu durum, Afrika’ya yapılan maden ihracatında Kuzey Afrika’nın daha ön planda olduğunu da göstermektedir. 2024 yılında Cezayir, Mısır ve Libya’ya yapılan maden ihracatı bir önceki yıla göre artış göstermiştir. Bu çalışma kapsamında ilk olarak Türkiye ekonomisinde önemli bir yeri olan maden ihracatının Afrika kıtası özelinde araştırılması amaçlanmıştır. Türkiye’nin 2024 yılında Afrika’ya yaptığı maden ihracatında Cezayir, Mısır ve Libya ilk üç sırada olduğundan bu ülkelere yönelik ikili ticaret ve maden ihracat verilerine yoğunlaşılmıştır. Özellikle literatürde oldukça kısıtlı bir konu olduğu düşünülen ve güncel çalışmalara rastlanılmayan “Türkiye’nin Afrika kıtasına maden ihracatı” konusunun kıta geneli ve öne çıkan ülkeler açısından incelenerek literatüre bu yönde katkı sağlanması amaçlanmıştır.
KW  - Ticaret
KW  - İkili Ticaret
KW  - Maden İhracatı
KW  - Afrika
KW  - Kuzey Afrika
N2  - Türkiye, which has historical ties with Africa has been taking steps to develop trade with African countries in recent years. In particular, steps taken over the last thirty years, such as the announcement of the Africa Action Plan, the declaration of the Year of Africa, and the launch of the Africa Partnership Plan, are very important in terms of trade relations. The African continent, often associated with poverty, famine, and conflict, is home to a large majority of the world's least developed countries. However, there are also countries on the continent that are developing rapidly. The economic growth and rapid development of these countries can present significant opportunities for trade with the continent. In recent years, while Türkiye’s bilateral trade with Algeria and Egypt has been balanced in terms of imports, its bilateral trade with Libya has been balanced in terms of exports. In 2024, Algeria, Egypt and Libya ranked first, second and third. Respectively, in Türkiye’s mineral exports to the African continent. In addition, mineral exports to North Africa in 2022, 2023 and 2024 were at a significantly higher level than mineral exports to other regions of Africa. This situation also shows that North Africa is more prominent in mineral exports to Africa. In 2024, mineral exports to Algeria, Egypt, and Libya increased compared to the previous year. This study aims to investigate mineral exports, which play a significant role in the Türkiye’s economy, specifically in relation to the African continent. As Algeria, Egypt, and Libya ranked first, second, and third, respectively, in Türkiye’s mineral exports to Africa in 2024, the study focuses on bilateral trade and mineral export data for these countries. It is intended to contribute to the literature by examining the topic of “Türkiye’s mineral exports to the African continent” which is considered a rather limited subject in the literature and for which no recent studies have been found, from the perspective of the continent as a whole and the prominent countries.
CR  - Arslan, K. (2018). Türkiye’nin yeni pazar arayışları içinde Afrika ülkelerinin yeri ve önemi. Verimlilik Dergisi, 2, 133-162.
https://dergipark.org.tr/tr/pub/verimlilik/issue/36498/414231
CR  - Doğan, A. (2016). Türkiye-Kuzey Afrika Ticaretinin Temel Karakteristikleri. Sakarya Üniversitesi İktisat Dergisi, 5(4), 65-85. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/319662
CR  - Emeç, A. S., Kaplan, F., & Koluman, A. (2021). Türkiye ile Afrika Ülkeleri Arasındaki Dış Ticaret Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(4), 509-520. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/65632/996729
CR  - İstanbul Maden İhracatçıları Birliği. (2023). 2022 Çalışma Raporu. 165s. https://imib.org.tr/wpcontent/uploads/cr2022.pdf
CR  - İstanbul Maden İhracatçıları Birliği. (2024). 2023 Çalışma Raporu. 199s. https://imib.org.tr/wp-content/uploads/2023-1.pdf
CR  - İstanbul Maden İhracatçıları Birliği. (2025a). İhracat İstatistikleri. https://imib.org.tr/veri-merkezi/ihracat-istatistikleri/
CR  - İstanbul Maden İhracatçıları Birliği. (2025b). 2024 Çalışma Raporu. 187s. https://imib.org.tr/upload/2024-Faaliyet-Raporu.pdf
CR  - The Observatory of Economic Complexity (OEC). (2025a). Libya. https://oec.world/en/profile/country/lby
CR  - The Observatory of Economic Complexity (OEC). (2025b). Türkiye. https://oec.world/en/profile/country/tur
CR  - T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2025a) Cezayir’in Ekonomisi. https://www.mfa.gov.tr/cezayir-ekonomisi.tr.mfa
CR  - T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2025b.) Mısır’ın Ekonomisi. https://www.mfa.gov.tr/-misir-ekonomisi.tr.mfa
CR  - T.C. Ticaret Bakanlığı. (2025a). Kolay İhracat Platformu, Ülkeler, Cezayir. https://www.kolayihracat.gov.tr/ulkeler/cezayir
CR  - T.C. Ticaret Bakanlığı. (2025b). Kolay İhracat Platformu, Ülkeler, Mısır. https://www.kolayihracat.gov.tr/ulkeler/misir
CR  - Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü (UAABGM). (2025a). Cezayir Ülke Profili. 17s. https://www.aso.org.tr/uploads/ortam/Cezayir%20%C3%9Clke%20Profili%202025.pdf?utm_source=
CR  - Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü (UAABGM). (2025b). Mısır Ülke Profili. 16s. https://ticaret.gov.tr/data/5f0d69cc13b8769ff05749b4/MISIR%20%C3%BClke%20profili%202025.pdf
CR  - Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü (UAABGM). (2025c). Libya Ülke Profili. 19s. https://www.aso.org.tr/uploads/ortam/Libya%20%C3%9Clke%20Profili%202025.pdf?utm_source=
CR  - Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü (UAABGM). (2025d). Libya Pazar Bilgileri. 27s. https://ticaret.gov.tr/data/5ee9fd9113b876df9419962d/Libya_Pazar_Bilgileri_2025.pdf?utm_source=
CR  - Ünal, B., & Ünal, M. (2019). Afrika Ekonomi Raporu, Stratejik Ticaret Fırsatları. 49s. https://www.istanbulafrica.com/wp-content/uploads/2019/08/Afrika-Ekonomi-Raporu-2019-Istanbul-Afrika-Ticaret-%C5%9Eirketi.pdf
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/tujas/issue//1765552
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5156142
ER  -