TY  - JOUR
T1  - Iğdır Yöresindeki Şalak Kayısı Ağaçlarında Görülen Fiziksel Hasarların Ağaç Yaşı İle ilişkilerinin Belirlenmesi
TT  - Relationships of The Physical Damages Observed in Şalak (Apricose) Trees of Iğdır Region With The Age of Tress
AU  - Kaya, Tuncay
AU  - Pehluvan, Mücahit
AU  - Gülsoy, Ersin
AU  - Doğru Çokran, Berna
PY  - 2016
DA  - March
Y2  - 2016
JF  - Bahçe
PB  - Atatürk Horticultural Central Research Institute
WT  - DergiPark
SN  - 1300-8943
SP  - 8
EP  - 15
VL  - 45
IS  - (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi
LA  - tr
AB  - Meyve ağaçlarının bazı dışsal etkiler sonucu fiziksel hasar görmeleri özellikle verim çağındaki ağaçlarda önemli bir sorun olarak görülmektedir. Bu çalışmada, Iğdır Yöresinde yaygın olarak yetiştirilen önemli sofralık kayısı çeşitlerimizden Şalak (Apricose) ağaçlarında görülen fiziksel hasar durumları incelenmiştir. Gözlem ve kayıtlar 2013-2014 yıllarında alınmıştır. Çalışmada üç farklı yaş grubuna ait ağaçlarda hasar durumu incelenmiştir. Ağaçlar ‘hasarsız, az hasarlı ve ağır hasarlı’ olarak gruplandırılmış ve hasar oranları belirlenmiştir. Toplam hasar oranı değerleri 6-7, 9-10 ve 12+ yaş grupları için sırasıyla % 9.3, % 32.0 ve % 45.3 olarak belirlenmiştir. İstatistik analiz sonucuna göre ise toplam hasar oranları bakımından yaş grupları arasında P≤0.05 ihtimal düzeyinde önemli farklar olduğu görülmüştür. Ağaç yaşının artması ile birlikte hasar oranlarının da arttığı ve 12+ yaş grubunda ağır hasarın en yüksek olduğu belirlenmiştir. Iğdır Yöresinde yetiştirilen Şalak kayısı ağaçlarında görülen fiziksel hasarların en önemli sebebinin ise yayvan gelişme karakteri ile birlikte ağır meyve yükü olduğu değerlendirilmiştir. Bunun yanında özensiz hasat ve şiddetli rüzgârların da hasar oluşturmada etkili olduğu gözlenmiştir. Fiziksel hasarların azaltılması bakımından; Şalak çeşidi için bodurlaştırıcı anaçların etkilerinin araştırılması, uygun terbiye sistemlerinin denenmesi, dengeli taç oluşumunu teşvik edici kültürel uygulamaların yaygınlaştırılması ve yörede kalifiye tarım çalışanı yetiştirme faaliyetlerinin sürdürülmesi önerilmektedir.
KW  - Fiziksel hasar
KW  - habitus
KW  - Iğdır
KW  - meyve yükü
KW  - Şalak
N2  - Physical damages over fruit trees due to external reasons create serious problems especially in yielding trees. In this study, physical damages on Şalak (Apricose) trees commonly grown in Iğdır region as table apricot were investigated. Observations and records were performed in the years 2013 and 2014. Physical damage statuses of three different age groups were evaluated. The damaged trees were grouped as “undamaged, slightly damaged and heavily damaged” and damage ratios were determined. Total damage ratios of 6-7, 9-10 and 12+ age-groups were respectively determined as 9.3, 32.0 and 45.3%. Statistical analysis revealed significant differences between damage ratios of age groups at P≤0.05 significance level. Increasing damage ratios were observed with increasing tree ages and the greatest damage ratio was observed in 12+ age group. The major reasons for physical damages observed in Şalak (Apricose) trees of Iğdır region were identified as broad development and heavy fruit loads of the trees. Rough harvest and severe winds were also considered as significant reasons for physical damages. To reduce physical damages, dwarfing rootstocks should be investigated for Şalak trees, proper training systems should be practiced, cultural practices for balanced canopy formation should be widespread and the trainings should be provided to raise qualified agricultural workers.
CR  - Alım, M., Kaya, G., 2005. Iğdır’da kayısı tarımı ve başlıca sorunları. Doğu Coğrafya Dergisi 10:47-66.
CR  - Asma, B.M., 2000. Kayısı Yetiştiriciliği. Evin Ofset, Malatya, 243 s.
CR  - Ercişli, S., 2009. Apricot culture in Turkey. Scientific Research and Essay 4: 715-719.
CR  - Fao, 2013. Production. http://faostat3.fao.org/download/Q/QC/E, Erişim: Şubat 2015.
CR  - Gerçekçioğlu, R., Bilginer, Ş., Soylu, A., 2012. Genel Meyvecilik. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 486 s.
CR  - Karaoğlu, M., 2011. Zirai meteorolojik açıdan Iğdır iklim etüdü. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1:97-104.
CR  - Karaoğlu, M., 2012. Iğdır yöresi topraklarının erozyon açısından değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2:23-30.
CR  - Kaya, T., Pehluvan, M., Doğru, B., Bozhüyük, M.R., 2014. Aprikoz (Şalak) kayısı ağaçlarında farklı yaş gruplarının meyve dalı profili ve meyve tutum oranı üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 7:75-79.
CR  - Malaslı, M.Z., Altıkat, S., Çelik, A., 2012. Iğdır ili kayısı tarımının mekanizasyon sorunları ve çözüm önerileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2:47-54.
CR  - MGM, 2015. Resmi istatistikler. www.mgm.gov.tr, Erişim: 04.04.2015.
CR  - Muradoğlu, F., Pehluvan, M., Gündoğdu, M., Kaya, T., 2011. Iğdır yöresinde yetiştirilen bazı kayısı (Prunus armeniaca L.) genotiplerin fizikokimyasal özellikleri ile mineral içerikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1:17-22.
CR  - Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., İsfendiyaroğlu, M., 2011. Ilıman İklim Meyve Türleri. Cilt:1, Ege Üniversitesi, İzmir, 213s.
CR  - Özen, H.Ç., Onay, A., 2007. Bitki Fizyolojisi. Nobel Yayın, Ankara, 332s.
CR  - TÜİK, 2013. Bitkisel Üretim İstatistikleri-2013 verileri. http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul, Erişim: Ocak 2015.
CR  - TÜİK, 2014. Bitkisel Üretim İstatistikleri-2014 verileri. http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul, Erişim: Ocak 2015.
CR  - UPOV, 2007. Apricot. http://www.upov.int/edocs/tgdocs/en/tg070.pdf, Erişim: Şubat 2015.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/bahce/issue//1795282
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5292954
ER  -