TY  - JOUR
T1  - Hobbescu ve Spinozacı Devlet ve Hukuk Felsefesine Karşılaştırmalı Bir Bakış
TT  - A Comparative Approach to the Hobbes’ And Spinoza’s Philosophy of The State and Law
AU  - Aydın, Melike Belkıs
PY  - 2025
DA  - August
DO  - 10.26650/mecmua.2025.83.2.0004
JF  - İstanbul Hukuk Mecmuası
PB  - Istanbul University
WT  - DergiPark
SN  - 2636-7734
SP  - 785
EP  - 803
VL  - 83
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Avrupa’da sömürge yarışlarının tayin ettiği 17. yy. döneminin iki önemli düşünürü Hobbes ve Spinoza’nın içkinci politik meşruiyet arayışlarında, teorilerinde pek çok ortaklıklar bulunmaktadır. İki düşünür de materyalist bir hatta ilerleyerek felsefeyi ve politik teoriyi teolojiden ayıklamaya çalışmışlardır. Bu sayede politik iktidarı meşrulaştırmayı toplumsal bir hipotetik rıza ya da gücün verdiği bir güvenlik duygusuna dayandırırken tutarlı bir ontolojiyi de inşa etmişlerdir. İki düşünürün de konumlandığı aynı rotadaki hattın zorunlu öncülü nominalizmdir. Bu öncül üzerinde evrenselcilik iki düşünür için de boşa düşürülmüş, doğal hak Spinoza’da güce, Hobbes’ta insan doğasına dayandırılmıştır. Dolayısıyla iki düşünür için de egemenin politik meşruiyetinin tesisinde onu yetkilendirecek onay mercii toplumsalın, dahası tarihselin dışında apolitik bir otorite değildir. Bu çalışmada Hobbes ve Spinoza’nın felsefe tarihindeki konumları karşılaştırmalı bir okumaya tabi tutulacaktır. İki düşünür de denizaşırı sömürgecilik yarışında iddialı bir rekabetteki iki devletin çalkantılı bir döneminde eserlerini vermiştir. Çalışmanın amacı eşzamanlı iki düşünür Hobbes ve Spinoza’nın felsefelerini sırasıyla politik meşruiyet, doğal hak, sosyal sözleşme, nominalizm başlıkları üzerinden incelemek ve iki düşünürün benzerliklerini ve ayrılıklarını ortaya koyabilmektir. İki düşünür de teolojik tartışmalardan ayıklanmış bir politik teoriyi içeriklendirirken doğal hakkın yükümlülük ve ödev temelinde inşa edildiği eski düşünce geleneğinden hak ve doğaya yaslanarak bir kopuşu gerçekleştirmişlerdir. Sosyal sözleşme ise Hobbes’un açıkça temellendirdiği bir varsayımken, Spinoza sözleşme kavramına mesafeli yaklaşmıştır. Spinoza’nın sonsuz tözü doğal hakkın da sınırlarını başka bir dayanağa ihtiyaç duymaksızın tesis ederken Hobbes kapitalizmin şafağında ortaya çıkan bireyin özelliklerini teşhis ederek bireyin doğasını kalkış noktası yapmıştır.
KW  - Hobbes
KW  - Spinoza
KW  - Politik meşruiyet
KW  - Doğal hak
KW  - Modern doğal hak
KW  - Nominalizm
KW  - Sosyal sözleşme
KW  - Materyalizm
N2  - The thought of Hobbes and Spinoza, as the two decisive figures of the 17. century, which is determined by the colonial races of the capitalist order of Europe has many commonalities in the search for an immanent political legitimacy. Both thinkers tried to separate theology from philosophy and political theory in a materialist way. In this way, while basing the legitimation of political power on a social consent or a sense of security given by power, they also built a coherent ontology. The necessary predecessor of the line on the same route in which both thinkers are positioned is nominalism. Wich nullifies univarsalism for both thinkers. Natural right was based on power in Spinoza, on human nature in Hobbes. Therefore, for both thinkers, the authority of the sovereign as for establishment of his political legitimacy is not an apolitical authority other than the social one. But the basis that leads to this conclusion is the subject itself in Hobbes, and nature itself as the eternal substance in Spinoza. In this paper, the positions of Hobbes and Spinoza in the history of philosophy will be subjected to a cross reading. Both thinkers write their works during a turbulent period of both states that were assertive in the overseas colonial race. The aim of the paper is to examine the philosophies of two thinkers, by limiting them to the titles of political legitimacy, natural right, social contract, and nominalism and to reveal the similarities and differences of the two thinkers. While both thinkers contented a political theory that was separated from theological debates, they made a break from the old intellectual tradition in which natural right was built on the basis of obligation and duty, by relying on right and nature. While the social contract is an assumption that Hobbes clearly grounded, Spinoza approached the concept of contract at a distance. While Spinoza’s eternal substance finds its limits on nature without the need for any other support, Hobbes identified the characteristics of the individual that emerged at the dawn of capitalism and made the nature of the individual the point of departure.
CR  - Akal CB, Varolma Direnci ve Özerklik, Bir Hak Kuramı İçin Spinoza’yla (1. Bası, Dost Kitabevi 2010). google scholar
CR  - Althusser L, Filozof Olmayanlar İçin Felsefe (1. Bası, Alp Tümertekin çev, Can Yayınları 2016). google scholar
CR  - — — ‘Tek Materyalist Gelenek, Spinoza: Marx’la Bir Karşılaşmanın Protokolleri’ iç Eylem Canaslan, Cemal Bali Akal (edr), Marx’tan Spinoza’ya, Spinoza’dan Marx’a: Güncel Müdahaleler (1. Bası, Eylem Canaslan çev, Dost Kitabevi 2013) 173-191. google scholar
CR  - Asal B, Kodlaştırma Fransız Medeni Kanunu’nun Felsefi ve Tarihi Kökenleri, ( 1. Bası, Oniki Levha Yay., 2018). google scholar
CR  - Balibar E, Spinoza ve Siyaset, (Sanem Soyarslan çev, 1. Bası, Otonom Yayınları 2004). google scholar
CR  - — — ‘Politik Olan, Politika: Rousseau’dan Marx’a, Marx’ten Spinoza’ya’ i Eylem Canaslan, Cemal Bali Akal (edr), Marx’tan Spinoza’ya, Spinoza’dan Marx’a: Güncel Müdahaleler (Eylem Canaslan çev, Dost Kitabevi 2013) 104-117. google scholar
CR  - Canaslan E, Spinoza Yöntem/ Tanrı/ Demokrasi (1. Bası, Dost Kitabevi 2019). google scholar
CR  - Copleston F, Spinoza (1. Bası, Aziz Yardımlı çev, İdea Yayınları 2013). google scholar
CR  - Deborin A, Die Weltanschauung Spinozas, Spinozaas Stellung in Der Vorgeschichte Des Dialektischen Materialismus (Verlag für Literatur und Politik 1928) 40-74. google scholar
CR  - Deleuze G, Spinoza Pratik Felsefe (Alber Nahum ve Ulus Baker çev, 1. Bası, Norgunk 2005) google scholar
CR  - Goetschel H, Spinoza's Modernity: Mendelssohn, Lessing, and Heine (University of Wisconsin 2004). google scholar
CR  - Grünberg T, ‘Nominalizm’ (1968) 6 Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü. google scholar
CR  - Hançerlioğlu O, Düşünce Tarihi (1. Bası, Eriş Yayınları 2007). google scholar
CR  - Hegel GWF, Felsefe Tarihi Cilt-3 Ortaçağ Felsefesi ve Modern Felsefe (Doğan Barış Kılınç çev, 1. Bası, Notabene Yayınları 2021). google scholar
CR  - Hill C, İngiltere’de Devrim Çağı 1603-1714, (1 Bası, Uygur Kocabaşoğlu çev, İletişim Yayınları 2016). google scholar
CR  - Hobbes T, Leviathan (Semih Lim çev, 1. Bası, Yapı Kredi Yayınları 2013). google scholar
CR  - — — De Cive Yurttaşlık Felsefesinin Temelleri. (Cihan Deniz Zarakolu çev, 1. Bası, Belge Yayınları 2014). google scholar
CR  - — — Behemoth ya da İngiltere İç savaşının İç yüzü, (Abdullah Yılmaz çev, 1. Bası, Vakıfbank Kültür Yayınları 2020). google scholar
CR  - Martinich AP, Thomas Hobbes (Akın Terzi çev, 1. Bası, İşbankası Kültür Yayınları 2013). google scholar
CR  - Negri A, Yaban Kuraldışılık (Eylem Canaslan çev, 1. Bası, Otonom Yayınları 2005). google scholar
CR  - North M, Hollanda Altın Çağı’nda Sanat ve Ticaret (Taciser Belge çev, 1. Bası, İletişim Yayınları 2014) google scholar
CR  - Özdemir AM, Sözün Mülkiyeti Hukukun Ekonomi Politiği (1. Bası, Dipnot Yayınları 2008). google scholar
CR  - Özel T, İngiliz Doğu Hindistan Şirketi, (4. Bası,Vadi Yayınları, 2021). google scholar
CR  - Rowen H, John de Witt: Statesman of the "True Freedom" (Cambridge University Press 1986). google scholar
CR  - Spinoza B, Ethica (Çiğdem Dürüşken çev, Alfa Yay 2017). google scholar
CR  - — — Tractatus Teologica Politicus, Tanrıbilimsel Politik İnceleme (Betül Ertuğrul çev, Biblos Yaynevi 2021). google scholar
CR  - — — Politik İnceleme, (Murat Erşen çev, Doğubatı Yayınevi 2018) google scholar
CR  - — — Descartes Felsefesinin İlkeleri ve Metafizik Düşünceler (Coşkun Şenkaya çev, Dost Kitabevi 2014) google scholar
CR  - Sunat H, Spinoza ve Psikanaliz ve Hayat (Yirmidört Yayınevi 2008). google scholar
CR  - Thalheimer A, Die Klassenverhaltnise und Die Klassenkampfe in den Niederlanden zur Zeit Spinozas, Spinozaas Stellung in der Vorgeschichte des Dialektischen Materialismus (Verlag Für Literatur Und Politik 1928) 11-40. google scholar
CR  - Strauss L, Doğal Hak ve Tarih (Murat Erşen ve Petek Onur çev, Say Yayınları 2011). google scholar
CR  - Tuck R, Hobbes, A Very Short Introduction (Oxford University Press 2002). google scholar
CR  - Uslu A, Siyasal Düşüncelerin Toplumsal Tarihi (1.Bası, Yordam 2021). google scholar
CR  - Zagorin P, Hobbes And The Law Of Nature (Princeton University Press 2009). google scholar
CR  - Zarakolu Cihan Deniz, Thomas Hobbes’un Siyaset Felsefesi (1. Bası, Belge Yayınları 2013). google scholar
CR  - Zelyut S, Dört Adalı: Hobbes- Locke- Berkeley- Hume (1. Bası, Doğubatı Yayınları 2012). google scholar
UR  - https://doi.org/10.26650/mecmua.2025.83.2.0004
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5318326
ER  -