TY  - JOUR
T1  - İstanbul’da kentsel dönüşüm kapsamında gerçekleşen bir olgu: Soylulaştırma
TT  - Gentrification: a concept that happens withing the scope of urban renewal in Istanbul
AU  - Çeker, Ali
AU  - Belge, Rauf
PY  - 2015
DA  - December
DO  - 10.17211/tcd.30494
JF  - Türk Coğrafya Dergisi
JO  - Türk Coğ. Derg.
PB  - Turkish Geographical Society
WT  - DergiPark
SN  - 1302-5856
SP  - 77
EP  - 86
IS  - 65
LA  - tr
AB  - Tarihi devirlerden günümüze kentler farklı sebepler doğrultusunda değişim ve dönüşüm sürecinetabi olmuştur. Sanayi Devrimi sonrasında kentler üzerinde görülen nüfus baskısı değişim ve dönüşümhızını geometrik bir şekilde etkileyerek çarpık kentleşme, altyapı sorunları, kentsel kirlilik vekültürel çatışma gibi sorunları beraberinde getirmiştir. Canlı bir organizmayı andıran kentler birçokcoğrafi sebep doğrultusunda gelişimlerini devam ettirmişlerdir. Yaşadığımız yüzyılda kentler farklıdönüşümlere ve değişimlere uğramaktadır. Kentlerin hem sosyo-kültürel yapısını etkileyen hem dekentlerin yapısal dokusunu değiştiren faktörlerin başında kentsel dönüşüm gelmektedir. Kentsel değişim ve dönüşümlerin önemli sonuçlarından biri ise soylulaştırmadır (gentrifikasyon). Basit birtanımla soylulaştırma; kentlerde yaşayan düşük gelirli grupların, konutların yenilenmesiyle orta veüst gelirli gruplarla yer değiştirmesi olayıdır. Soylulaştırma süreci her ne kadar New York ve Londra gibi dünya şehirlerinde popüler olsa da, Amerika’da Minneapolis ve Philadelphia, İngiltere’de Manchesterve Glasgow gibi şehirlerin merkezlerinde de görülmektedir. Soylulaştırma kavramı çerçevesindeçalışma alanı olarak belirlenen ve nüfus büyüklüğü açısından dünyanın birçok devletinden daha kalabalık olan İstanbul’da; Fatih, Gaziosmanpaşa, Bağcılar, Kadıköy gibi 16 ilçede kentsel dönüşümuygulanmaktadır. Bu bağlamda gerçekleşen değişim ve dönüşüm global ölçekte yaşanansoylulaştırma olgusuna örnek teşkil etmektedir. Soylulaştırma kavramı etrafında şehir coğrafyasıperspektifli bir incelemeye tabi tutulacak olan çalışma alanında yapılan kentsel dönüşümler incelenerek;yaşanan değişim, dönüşüm ve bunun sosyo-kültürel yansımaları ortaya konmuştur.Anahtar Kelimeler:Şehir coğrafyası,İstanbul,Soylulaştırma,Kentsel dönüşüm
KW  - Şehir coğrafyasıİstanbulSoylulaştırmaKentsel dönüşüm
N2  - From the historical times to today, the cities have witnessed the changes and transformations dueto different reasons. Aftermath of Industrial Revolution, the impact of population on cities has madea geometric way of changes and transformations’ speed which resulted in some problems such asunplanned urbanization, infrastructural problems, urban pollution and cultural conflicts. The citieswhich remind a living organism have maintained their developments through several geographicreasons. In our century the cities are subjected to a different transformation and change. A casethat have started to affect both the structural and socio-cultural and change the structural textureof cities; an urban transformation and evolution process which is named as “Gentrification”. Witha simple definition of gentrification is the low-income groups in urban areas are replaced by themiddle and upper income groups as a result of the renewal of housing in the area. In spite of thefact that the gentrification is more popular in world cities like New York and London, it has been experienced in the regional cities such as Minneapolis and Philadelphia in USA and Manchesterand Glasgow in England. We have identified Istanbul, which is more crowded than many countriesin terms of population size, as field of study within the framework of gentrification. Including Fatih,Gaziosmanpaşa, Bağcılar, Kadıköy, there are 16 districts in which urban renewal takes place. In this context, the transformation and the change of Istanbul make an example of gentrificationwhich is occurred at the global scale. The field of study will be analysed by urban geography perspectivewithin the concept of gentrification. The urban renewal areas will be examined and thechange, transformations and it’s social-cultural reflections will be put forward.
CR  - Akkemik, Ü & Kocabaş, U. (2014). “Woods Of Byzantıne Trade Ships of Yenikapı (Istanbul) And Changes In Wood Use From 6th To 11th Century”, Mediterranean Archaeology and Archaeometry, Vol. 14, No 2, pp. 317-327.
CR  - Asal, R. (2010). “Yenikapı Marmaray ve Metro Kurtarma Kazıları Buluntuları Işığında İstanbul’un Roma ve Bizans Dönemi Deniz Ticareti”, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı,( Yüksek Lisans Tezi), Edirne. s.4.
CR  - Avcı, S. (2010). “İstanbul'un Nüfus Özellikleri Ve Afetlerden Zarar Görebilirlik”, İstanbul'un Afetlerden Zarar Görebilirliği Sempozyumu, 1-4 Aralık 2010: 94-116, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
CR  - Ayik, U &Avcı, S. (2013), “Bir Kentsel Dönüşüm Projesine Coğrafi Bakış: Fikirtepe Örneği” KBAM 4. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, s.397-411, Mersin.
CR  - Ayik, U. (2014). “Fikirtepe Kentsel Dönüşüm Projesi Örneğinden Hareketle Siyasal Alandaki Hegomonik Söylemin Kentsel Mekâna Yansımaları”, Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı: 780-788, Muğla.
CR  - Çeker, A. (2012). “Doğal Ortamın Mekânsal Kullanım Özellikleri ‘Eyüp Sit Koruma Alanı Örneği”, III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, s. 283, Hatay.
CR  - Döker, F. (2012), “İstanbul Kentsel Büyüme Sürecinin Belirlenmesi, İzlenmesi Ve Modellenmesi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), İstanbul.
CR  - Ergun, N. (2004). “Gentrification in Istanbul”. Cities, 5 (21), 391-405.
CR  - Fatih Belediyesi, (2006). Faaliyet Raporu, s.18.
CR  - Hamnett, C. (1984). “Gentrification And Residential Location Theory: A Review And Assessment. In Geography And The Urban Environment: Progress İn Research And Applications.” (eds.) D Herbert, RJ Johnston, pp 282–319. Wiley and Sons, New York.
CR  - İskenderoğlu, A., Bilgin, L., Baş, M, Yağcı, M.Ö., Özeyranlı, N., Taymaz, Ö., Ikenishi, N., Segawa, S., Maeda, H., Nishi, O. Koike, Y. Takahashi, R.Hayashi, A., (2003). “İstanbul'da Muhtemel Depremler Karşısında Çözüm Önerileri”, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 27 (2) s.3-17.
CR  - İstanbul Büyük Şehir Belediyesi (2011). Sayısal Veriler, CBS ve Uzaktan Algılama Birimi, İstanbul.
CR  - Kayalar, A. (2009). Soylulaştırma Projelerinin Çift Yönlü Simetrik Model Kavramları Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Sulukule ve Fener-Balat Örnekleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), İstanbul.
CR  - Kayasü, S. ve Yetişkul, E. (2013). “Bir Araştırma Çerçevesi: Soylulaştırma 2.0”, Planlama, 23(3):147-152.
CR  - Kayserili, A. (2010). “Carl Ortwin Sauer ve Kültürel Coğrafya”, Doğu Coğrafya Dergisi, 24(15):177-190.
CR  - Knox P. L. ve McCarthy L. (2012). Urbanization: An Introductionto Urban Geography (3rd Ed.). Pearson New York. s. 211, 228.
CR  - Kuban, D. (1970). “İstanbul'un Tarihi Yapısı”, Mimarlık Dergisi, Yıl: 8 Sayı:5, 26-49.
CR  - Lees, L., Slater, T., & Wyly, E. (2007). Gentrification. New York: Routledge.
CR  - Onar. V & Alpak H & Pazvant, G ., Armutak A., İnce N., Kızıltan Z., (2013). “ A Bridge from Byzantium to Modern Day Istanbul: An Overview of Animal Skeleton Remains Found During Metro and Marmaray Excavations”, Araştırma Makalesi, İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 39 (1), 1-8.
CR  - Özgüç, N. (1988-1992). “Şehirsel Koruma ve Coğrafya”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, 3:61-122.
CR  - Pacione, M. (2009). Urban Geography: A Global Perspective (3.Baskı). London: Routledge.
CR  - Rubesntein, J. M. (2011). The Cultural Landscape: An Introduction To Human Geography (10th Edition). Ohio USA: Pearson.
CR  - Smith, N. (1996). The New Urban Frontier: Gentrification and the Revanchist City. London: Routledge.
CR  - Şatıroğlu, A. (2011). “Türkiye'de Kent Araştırmalarının Değişimi”, Sosyoloji Dergisi, 3 (22), 347-363.
CR  - Şen, B. (2006). Kentsel Gerilemeyi Aşmada Bir Çelişkili Bir Süreç Olarak Soylulaştırma: Galata Örneği, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Ensititüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Şehircilik (Doktora Tezi), İstanbul.
CR  - TÜİK, (2015), Demografik Veriler, www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 05.05.15).
CR  - Tümertekin, E. (1995). İstanbul'un Coğrafi Anatomisi. İstanbul (14), s. 19-24.
CR  - Tümertekin, E., Özgüç, N. (2014). Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekân (14.Baskı), Çantay Kitabevi, İstanbul. s. 464.
CR  - Tüysüz, O., (2003). İstanbul İçin Deprem Senaryolarının Hazırlanmasında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı, Kuvaterner Çalıştayı IV, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, İstanbul, s.164-173.
CR  - Uğur, A. ve Aliağaoğlu, A. (2013). Şehir Coğrafyası (3. Baskı), Nobel, Ankara, s. 60.
CR  - Uysal, Ü. E. (2006). “Soylulaștırma Kuramlarının İstanbul’da Uygulanabilirliği: Cihangir Örneği”, Planlama (2), 77-92.
CR  - Witherick, M.,Ross, S. ve Small, J. (2001). A Modern Dictionary of Geography (4th Ed.), Arnold Publisher, London.
CR  - İnternet Kaynakları
CR  - http://kentseldonusum.info. (Erişim Tarihi: 05.04.15).
CR  - http://www.csb.gov.tr/iller/istanbulakdm/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=10105(Erişim Tarihi: 05.06.15).
CR  - http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/Pages/Haber.aspx?NewsID=13211 (Erişim Tarihi: 23.05.15).
CR  - http://www.beyoglubuyukdonusum.com/iletisim/detay/Bize-Ulasin/47/171/0 (Erişim Tarihi: 15.05.15).
CR  - http://www.csb.gov.tr/gm/altyapi/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=299 (Erişim Tarihi: 04.03.15).
CR  - Türk Dil Kurumu; http://www.tdk.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 29.04.2015).
CR  - Fatih Belediyesi, (2015). http://www.fatih.bel.tr/ (Erişim Tarihi: 27.08.2015).
UR  - https://doi.org/10.17211/tcd.30494
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/199033
ER  -