TY  - JOUR
TT  - Çevresel Determinizmden Politik Ekolojiye: Son 100 Yılda Dünya’da ve Türkiye’de İnsan-Çevre Coğrafyasındaki Yaklaşımlar
AU  - Arı, Yılmaz
PY  - 2017
DA  - February
DO  - 10.17295/ataunidcd.269463
JF  - Doğu Coğrafya Dergisi
JO  - Eastern Geographical Review
PB  - Ataturk University
WT  - DergiPark
SN  - 1302-7956
SP  - 1
EP  - 34
VL  - 22
IS  - 37
KW  - insan-çevre coğrafyası
KW  - kültürel ekoloji
KW  - davranışsal coğrafya
KW  - politik ekoloji
N2  - Bu çalışmanın amacı,insan-çevre coğrafyasındaki farklı yaklaşımları Anglo-Amerikan ve tarihsel birperspektifle ortaya koyarak, bunların Türk coğrafyasındaki yansımaları üzerinebir değerlendirme yapmaktır. Coğrafyanın en yaygın tanımlarından birisi insanile çevre arasındaki karşılıklı ilişkilerin incelenmesi şeklinde olandır. Butanımda geçen ilişki tarihin ilk dönemlerinden geçen yüzyıla kadar hep çevreseletkiler anlamında ele alınmıştır. Ancak son yüzyıl içerisinde hem sosyal,politik ve teknolojik yenilikler hem de bilim felsefesindeki değişimlernedeniyle insan-çevre coğrafyasına çok farklı yorumlamalar getirilmeye başlanmıştır.Başlangıçta çevresel etkilerin hâkimiyetini savunan çevresel determinizmegösterilen ilk tepkiler insanın, çevrenin sunduğu olanaklar içerisinden,kültürel birikimine bağlı olarak farklı seçimler yapabildiği gerçeği üzerinetemellendirilmişti. Kültürel birikim ve adaptasyon yeteneğine vurgu yapan bu Olasıcılıkgörüşü aynı zamanda kültürel ekolojinin de temelini oluşturmuştur. Özellikleson 50 yıldır insan hareketliliğinin daha önce görülmemiş boyutlarda artmasıile çevresel algı ve davranışsal coğrafya daha önceki yaklaşımları gölgedebırakmaya başlamıştır. Diğer taraftan büyük ölçekli projeler ve kültürelyapılar, çevreyi değiştirici unsur olarak insanı ön plana çıkarmıştır. Buanlayış bir süre sonra küçük yerel toplumların çevreleri ileilişkilerinin küreselleşme, bölgesel ve ulusal politikalar ve güç ilişkileritarafından önemli ölçüde etkilendiğinin anlaşılması ile yerini politik ekolojikyaklaşımlara bırakmıştır. Temelde metodolojik olan bölgesel, yaklaşımlarıbakımından da çevresel determinist karaktere sahip Türk coğrafyası ise bufarklı paradigmaları anlamlı bir şekilde takip etmekten uzaktır. Bu çalışmabütün bu farklı yaklaşım ve süreçlerin dünya ve Türk coğrafyasındaki etki veağırlığını tartışmayı amaçlamaktadır.
CR  - Acemoğlu, D., ve Robinson J. A.  (2012). Why nations fail. the origins of power, prosperity and poverty. Londres: Profile Books, Ltd.
CR  - Aliağaoğlu, A., (2007). Davranışsal coğrafyaya bir örnek: öğrenci merkezli Balıkesir şehir imajı.  Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (1), 17-44.
CR  - Akbulut, B. ve Candan, A. B. (2014). Bir-iki ağacın ötesinde: İstanbul’a politik ekoloji çerçevesinden bakmak. Yeni İstanbul Çalışmaları içinde (s. 288-299.) İstanbul: Metis.
CR  - Arı, Y. (2003). Manyas Gölü’nün kültürel ekolojisi: tarihi süreçte adaptasyon ve değişim. Türk Coğrafya Dergisi, 40 (1), 75-97.
CR  - Arı, Y. (Ed.). (2005a). 20. yüzyılda Amerikan coğrafyasının gelişimi. Konya: Gündüz Yayınevi.
CR  - Arı, Y. (2005b). Amerikan kültürel coğrafyasında peyzaj kavramı.  Doğu Coğrafya Dergisi 10 (13), 311-339.
CR  - Arı, Y. (2013). Yeni yüzyılda Türkiye’de coğrafya: fırsatlar ve tehditler. Beşeri Coğrafya Dergisi, 1 (1), 6-13.
CR  - Arı, Y. ve Hurley, P. (2010). Doğal zenginlikler ve şehirsel politik ekolojik dönüşümler: Edremit körfezi örneği, Balıkesir. TUCAUM, VI. Ulusal Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 345-353). Ankara.
CR  - Arı, Y. ve Kaya, İ. (Ed.). (2014). Coğrafya araştırma yöntemleri. Balıkesir, Coğrafyacılar Derneği Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.17295/ataunidcd.269463
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/280801
ER  -