TY  - JOUR
TT  - Zayıf Kaya Kütlelerinde Açılan Tünellerde Ampirik ve Nümerik Yöntemlerle Duraylılık Analizi
AU  - Kaya, Ayberk
AU  - Bulut, Fikri
PY  - 2013
DA  - December
JF  - Jeoloji Mühendisliği Dergisi
PB  - TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
WT  - DergiPark
SN  - 1016-9172
SP  - 103
EP  - 118
VL  - 37
IS  - 2
KW  - Ampirik ve nümerik yöntemler
KW  - Sonlu Eleman Yöntemi
KW  - Tünel duraylılığı
KW  - Zayıf kaya kütlesi
N2  - Zayıf kayakütlelerinde açılacak tünellerin tasarımı, mühendislik jeolojisi açısından bazızorluklar sunmaktadır. Tasarım aşamasında yapılacak küçük bir hata, kazıaşamasında maliyeti yüksek ve zaman alıcı sorunlara yol açabilmektedir. Bu türciddi sorunlarla karşılaşmamak için zayıf kaya kütlelerinde açılacak tünellerin,tasarım aşamasında, en uygun ve ekonomik kazı yöntemine göre projelendirilmesigerekmektedir. Bu çalışmada, Cankurtaran (Hopa-Artvin) Tüneli’nin güzergahında yüzeylenenPaleosen yaşlı Şenkaya Sırtı Formasyonu’na ait ince tabakalı marnların duraylılığı,ampirik ve nümerik yöntemler kullanılarak incelenmiştir. İlk önce, ISRMtanımlama kriterleri esas alınarak marnların içerdiği süreksizlerin özelliklerive kaya malzemesinin jeomekanik özellikleri belirlenmiştir. İkinci aşamada, marnlarRMR89, Q ve GSI sistemleri ile sınıflandırılmış ve kütle özellikleritespit edilmiştir. Son aşamada ise marnlarda açılması planlanan tünelinduraylılığı, Singh vd. (1992), Goel vd. (1995), Bhasin ve Grimstad (1996) kriterlerive Sonlu Eleman Yöntemi (FEM) yardımıyla araştırılmıştır. Yapılan analizlersonucunda güvenlik sayısı değerinin 0.08 ile 1.43 arasında değiştiği ve tüneldeduraysızlık sorunuyla karşılaşma riskinin olabileceği sonucuna varılmıştır.
CR  - ASTM (American Society for Testing and Materials), 2005. Laboratory determination of pulse velocities and ultrasonic elastic constants of rock, ASTM Publications, 7 p.
CR  - Aydan, Ö., Akagi, T., Kawamoto, T., 1993. Squeezing potential of rocks around tunnels; theory and prediction. Rock Mechanics and Rock Engineering, 26 (2), 137-163.
CR  - Barla, G., 1995. Squeezing rocks in tunnels. ISRM News Journal, 2 (3-4), 44-49.
CR  - Barton, N., Lien, R., Lunde, J., 1974. Engineering classification of rock masses for the design of tunnel support. Rock Mechanics, 6, 189-239.
CR  - Bhasin, R., Grimstad, E., 1996. The use of stress-strength relationship in the assessment of tunnel stability. Tunnelling and Underground Space Technology, 11(1), 93-98
CR  - Bieniawski, Z.T., 1989. Engineering Rock Mass Classifications. Wiley, New York, 251 p.
CR  - Cai, M., Kaiser, P., K., Tasaka, Y., Minami, M., 2007. Determination of residual strength parameters of jointed rock masses using the GSI system. International Journal of Rock Mechanics and Mining Science, 4 (2), 247-265.
CR  - Carranza-Torres, C., Fairhurst, C., 1999. The elasto-plastic response of underground excavations in rock masses that satisfy the Hoek-Brown failure criterion. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, 36 (6), 777-809.
CR  - Carranza-Torres, C., Fairhurst, C., 2000. Application of the convergence-confinement method of tunnel design to rock masses that satisfy the Hoek-Brown failure criterion. Tunnelling and Underground Space Technology, 15 (2), 187-213.
CR  - Çapkınoğlu, Ş., 1981. Borçka-Çavuşlu (Hopa) arasının jeolojisi. K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Yüksek Lisans Tezi, 36 s (yayımlanmamış).
CR  - Fenner, R. 1938. Untersuchungen zur erkenntnis des gebirgsdrucks. Glückauf, 74 (32), 681-695.
CR  - Goel, R.K., Jethwa, J.L., Paithankar, A.G., 1995. Indian experiences with Q and RMR systems. Tunnelling and Underground Space Technology, 10 (1), 97-109.
CR  - Güven, İ.H., 1993. Doğu Pontidler’in jeolojisi ve 1/250.000 ölçekli komplikasyonu. MTA, Ankara (yayımlanmamış).
CR  - Hoek, E., Carranza-Torres, C., Corkum, B., 2002. Hoek-Brown failure criterion 2002 edition. Proceedings of the NARMS-TAC 2002, Mining Innovation and Technology, Toronto, Canada, 267-273.
CR  - Hoek, E., Diederichs, M.S., 2006. Empirical estimation of rock mass modulus. International Journal of Rock Mechanics and Mining Science, 43, 203-215.
CR  - Hoek, E., Kaiser, P.K., Bawden, W.F., 1995. Support of underground excavations in hard rock. Balkema, Rotterdam, 215 p.
CR  - ISRM (International Society for Rock Mechanics), 1977. ISRM suggested methods: rock characterization, testing and monitoring. Pergamon Press, London, 211 p.
CR  - ISRM (International Society for Rock Mechanics), 1981. ISRM suggested methods: the quantitative description of discontinuities in rock masses. Pergammon Press, Oxford.
CR  - ISRM (International Society for Rock Mechanics), 1985. Suggested method for determining point load strength. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences and Geomechanics, Abstracts, 2 (22) 53-60.
CR  - Kaya, A., 2012. Cankurtaran (Hopa-Artvin) Tünel güzergahının ve çevresinin jeoteknik açıdan incelenmesi. K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Doktora Tezi, 185 s (yayımlanmamış).
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/jmd/issue//295967
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/280911
ER  -