TY  - JOUR
TT  - Ali b. İsa er-Rumânî'nin (ö. 384/994) İ‘câz Anlayışı
AU  - Divlekci, Celalettin
PY  - 2016
DA  - December
JF  - Journal of Istanbul University Faculty of Theology
PB  - Istanbul University
WT  - DergiPark
SN  - 1303-5746
SP  - 7
EP  - 54
IS  - 35
KW  - balagha
KW  - al-Rummānī
KW  - i‘jaz
KW  - al-Nukat fī i‘jāz al-Qur’ān
N2  - Rummânî en-Nüket fî İ‘câzi’l-Kur’ân adını verdiğirisalesinde, Kur’an i‘câzının yedişekilde ortaya çıktığını belirtir. Bunlar belagat yönü, ortada ciddi sebeplerve ihtiyaç söz konusu olduğu halde, meydan okumanın Araplar tarafından cevapsızbırakılması, meydan okumanın herkese yönelik olması, sarfe, Kur’an’ın gelecekleilgili doğru haberler vermesi, üslûbundaki harikuladelik ve diğer mucizelerlemukayesesi şeklindedir.Yazareserinin büyük bölümünü belagat konularına ayırmıştır. Rummânî’nin, i‘câzınbelagat boyutu bağlamında yer verdiği sanatlara bakıldığında, bunlarınKur’an’ın iç yapısı, dış yapısı ve üslûp ve ifade biçimiyle ilgili olduğugörülür.Kur’an’ın iç yapısıyla ilgili olan sanatlar teşbih, istiâreve mübalağa; dış yapısıyla ilgili olanlar îcaz, telâüm, cinas ve fâsıla; üslûpve ifade biçimiyle ilgili olanları ise tasrîf, tadmîn ve beyandır. Rummânî busanatların her birine dair örnek ayetleri o dönemde var olan mesel ve şiir gibiedebî anlatım biçimleriyle karşılaştırır. Bu şeklide Kur’an’ın pek çok açıdanüstün olduğunu gösterir.
CR  - Abbâs, Fadl Hasen, el-Belâğa Fünûnühâ ve Efnânühâ, Dâru’l-Furkan, Amman 1997, (I-II).
CR  - Abbâs, Fadl Hasen, İ‘câzü’l-Kur’ani’l-Mecîd; dirâse fî târihi’l-i‘câz, 1. bs. Dâru’n-Nefâis, Amman 2016.
CR  - Abbâs, Fadl Hasen, Fadl-Senâ Abbâs, İ‘câzü’l-Kur’ân, 5. bs. Amman, Dâru’l-Furkan 2004.
CR  - Abdülkerim el-Hayârî, “Mebhasü’t-Teşbîh fî İ‘câzi’l-Kur’an li’r-Rummânî ve Eseruhu fi’l-Belâğiyyîn kable Abdilkâhir”, Dirâsâtü’l-Ulûmi’l-İctimâiyye ve’l-İnsâniyye, Amman, c. XXXIII, sayı: 2, 2006.
CR  - el-Bâkıllânî, Ebû Bekr Muhammed b. et-Tayyib, İ‘câzü’l-Kur’an, (thk. Seyyid Ahmed Sakr), Daru’l-Meârif, Kahire 1963.
CR  - el-Beydâvî, Abdullah b. Ömer, Envâru’t-Tenzil ve Esrâru’t-Tev’il, Dâr Sâdır, Lübnan 2001, (I-II).
CR  - el-Câhız, Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-Tebyîn, (thk. Abdusselam Harun), Dâru’l-Cîl, Beyrut, t.y. (I-II).
CR  - Cürcânî, Abdülkâhir, Esrâru’l-Belâğa, (thk. Reşid Rıza), Dâru İhyâi’l-Ulûm, Beyrut 1992.
CR  - Divlekci, Celalettin, “Hattâbî’nin (ö. 388) İ‘câz Anlayışı ve Kur’an’nın İfade Biçimine Yönelik Tenkitlere Yaklaşımı”, Ekev, yıl:18, sayı: 60, (Yaz, 2014).
CR  - Ebû Hilal el-Askerî, Kitâbü’s-Sınâateyn, (thk. Ali Muhammed el-Becâvî-Muhammed Ebu’l-Fadl), 1. bs. Dâru İhyâi’l-Kütübi’il-Arabiyye, Kahire 1952.
CR  - Ebu’s-Sü‘ûd, Muhammed b. Muhammed el-İmâdî, Tefsîru Ebi’s-Sü‘ûd, (Nşr. Abdüllatif Abdurrahman), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1999, (I-VI).
CR  - Ebû Zehre, Muhammed, el-Mu‘cizetü’l-Kübrâ, Dâru’l-Fikri’l-Arabî, Kahire t.y.
CR  - Emil Yakub, Mevsûatü Emsâli’l-Arab, 1. bs., Dâru’l-Cîl, Beyrut 1995,  (I-VI).
CR  - el-Fîruzâbâdî, el-Okyânûsu’l-Basît fi Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhit, (çev. Mütercim Asım), el-Matbaatü’l-Osmaniyye, İstanbul 1305, (I-III).
CR  - Hatîp el-Kazvînî, el-Îzah, fî Ulûmi’l-Belâğa, (thk. Behic Ğazevî), Dâru İhyâi’l-Ulûm, Beyrut 1998.
CR  - İbnü’r-Raşîk el-Kayravânî, el-Umde, (thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid), 5. bs., b.y., Dâru’l-Cîl 1981.
CR  - İbn Âşûr, Muhammed et-Tahir, Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, ed-Dâru’t-Tunusiyye li’n-Neşr, Tunus 1984, (I-XXX).
CR  - İbnü Ebî’l-İsba’ et-Tahbîr, (thk. Hafnî Şeref), Kahire, t.y.
CR  - Kâdî Abdülcebbâr, Tenzîhi’l-Kur’an ani’l-Metâin, b.y., Dâru Tullâbi’l-Marife, t.y.
CR  - Kâdî Abdülcebbâr, Şerhu Usûli’l-Hamse, (thk. Abdülkerim Osman), 4. bs. Mektebetü Vehbe, Kahire 2006.
CR  - Karacabey, Salih, “Hattâbî” TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), c. XVI.
CR  - Komisyon, Kur’an Yolu, 3. bs. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2007, (I-V).
CR  - Muhammed b. Muslihuddin el-Kûcevî, Hâşiyetü Muhyiddin Şehzâde, (nşr. Muhammed Abdülkadir Şahin), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2013, (I-VIII.)
CR  - László Tüske, “Belgatta êr-Rummânî”, çev. İsmail Demir-Mustafa Kaya, Erzurum Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi EAÜİFD, Erzurum 2003, c. XIX.
CR  - Matlûb, Ahmed, Mu’cemü’l-Mustalahâti’l-Belâgıyye ve Tetavvuruha, 1. bs. ed-Dâru’l-Arabiyye li’l-Mevsûât, Beyrut 2006, (I-III).
CR  - Mâzin el-Mübarek, er-Rummânî’n-Nahvî, 3. bs. Dâru’l-Fikr, Dimaşk 1995.
CR  - Rummânî, en-Nüket fî i‘câzi’l-Kurân, (selâse resâil fî i‘câzi’l-Kur’an içinde, thk. Muhammed Halefullah-Muhammed Za’lûl Selam,) Dâru’l-Meârif, Mısır t.y.
CR  - Saraç, Yekta, Klâsik Edebiyat Bilgisi, 3. bs. Gökkubbe, İstanbul 2004.
CR  - es-Seâlibî, Ebû Mansûr, Fıkhu’l-Lüğa, (thk. Cemal Talebe), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1994.
CR  - es-Suyûtî, el-İtkan fî Ulûmi’l-Kur’an, (haz. Mustafa Dîbü’l-büğa), Dâr İbn Kesîr, Beyrut 1973, (I-II).
CR  - Şevkı Dayf, el-Belâga; tatavvur ve târih, 12. bs., Dâru’l-Meârif, Kahire t.y.
CR  - Şevkı Dayf, Târîhu Edebi’l-Arabî: el-Asru’l-Câhilî, 11. bs. Dâru’l-Meârif, Kahire, t.y. (I-X).
CR  - Şensoy, Sedat, “Rummânî” TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), c. XXXV.
CR  - Tabâne, Bedevî, el-Beyânü’l-Arabî, Dâru’l-Menâra, Cedde 1988.
CR  - et-Tîbî, Şerefüddin Hüseyn b. Abdillah, Fütûhu’l-Ğayb, (thk. Muhammed Abdürrahim v.dğr), Dâru’l-Feth, Amman 2013, (I-XVIII)
CR  - Yakut el-Hamevî, Mucemü’l-Üdebâ, (thk. İhsan Abbâs), 1. bs., Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 1993, (I-VII).
CR  - Yılmaz, Hasan, “Ebu’l-Hasen er-Rummânî ve İ‘câzü’l-Kur’an Adlı Eseri”,  (yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri), Erzurum 1995.
CR  - ez-Zerkeşî, el-Burhân fi Ulûmi’l-Kur’ân, (thk. Y. Abdurrahman Maraşlı v.dğr.) Dâru’l-Ma‘rife, Beyrut 1994, (I-IV).
CR  - ez-Zemahşerî, Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf, (haz. M. Abdusselam Şahin), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1995, (I-IV).
CR  - ez-Zevzenî, el-Huseyn b. Ahmed, Şerhu’l-Muallâkâtü’Seb‘, (thk. M. Hayr Ebu’l-Vefâ), Dâru İhyâi Ulûm, Beyrut 1990.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/iuilah/article/331016
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/328774
ER  -