TY  - JOUR
TT  - OSMANLI BASININDA SA’Y U AMEL TARTIŞMALARI
AU  - Demir, Kenan
PY  - 2018
DA  - January
DO  - 10.17680/erciyesakademia.345600
JF  - Erciyes İletişim Dergisi
JO  - JEC
PB  - Erciyes University
WT  - DergiPark
SN  - 1308-3198
SP  - 124
EP  - 140
VL  - 5
IS  - 3
KW  - Enterprise
KW  - Economy
KW  - Press in the Ottoman Empire
KW  - Work
N2  - Teşebbüs-i şahsi fikrini savunan Osmanlı aydınları 19.yüzyılda Osmanlı devletinin iktisadi olarak Batı devletleri karşısında gerikalmaların farkına vardıklarından Batı’daki gelişmeleri takip etmeyebaşlamışlar ve Avrupa devletlerinin iktisadi olarak gelişmesinin arkasındakiana nedenleri tespit etmeye koyulmuşlardır. Aydınlar, Batı’da halkın teşebbüs-işahsi fikriyle hareket ederek özel girişim faaliyetlerinde sa’y u amelettiklerini ve çalışma psikolojisinin ekonominin tüm sektörlerinde önemli birrol oynadığını gözlemlemişlerdir. Bu nedenle sa’y u amel düşüncesini Osmanlıhalkına aşılamak için çabalamışlardır. Bu doğrultuda halkın sa’y u amel etmesiyleülkedeki ekonomik sıkıntıların ortadan kalkacağını ve üretimin artacağını ifadeetmişlerdir. Aydınlar halka ulaşmak ve onları eğitmek amacıyla gazetelerdenfaydalanmışlar, dönemin gazetelerinde halkı bilgilendirmek ve onlara modernfikirleri aşılamak amacıyla birçok yazı kaleme almışlardır. Bu çalışmanınkonusu olan sa’y u amel üzerine de aydınlar dönemin basınında birçok yazıkaleme almışlardır. Bu yazılarla halkın çalışmaya olan rağbeti artırılmakistenmiş ve halkın teşebbüs-i şahsi fikri doğrultusunda çalışmaları gerektiğiifade edilmiştir. Ayrıca halkın maddi sa’y olarak çalışmasının yanında onlarınakli sa’ya da önem vermelerini ve bugünkü modern teknolojilerin akli sa’ysonucu oluşturulduğunu dile getirmişlerdir. Osmanlı devletinin kalkınması ve ülkedeteknolojinin gelişmesi için halkın akli sa’yini kuvvetlendirmesiniistemişlerdir. Bu çalışmada Osmanlı basınında görülen sa’y u amel yazılarıtespit edilmiş, çıkan yazıların analizi yapılmıştır.
CR  - A. Fuat (18 Rebiülevvel 1309/22 Ekim 1891), “Sa’y u Gayret”, Maarif, Sayı:9, 131-133.
CR  - Ali Suavi (25 Şaban 1283/1 Ocak 1867), “Mukaddime”, Muhbir, Sayı:1, 1.
CR  - A. Remzi (20 Ağustos 1312/1 Eylül 1896), “Sa’y u Gayret”, Mütalaa, Sayı:5, 5-6.
CR  - E. Tevfik (Zilhicce 1289/Şubat 1873), “Tarik-i Servet Mukaddime”, Cüzdan, Sayı:1, 22.
CR  - E. Pertev (Şaban 1281/Ocak 1865), “Medh-i Sa’y ve Zemm-i Betalet Hakkında Meşahir-i Ulema-yı İslamiyeden Kemal Paşazadenin Arabi Risalesinin Tercümesidir”, Mecmua-i Fünun, Sayı:32, 281-289.
CR  - H. Sabri (25 Muharrem 1310/19 Ağustos 1892/a), “Sa’y u Guşiş”, Maarif, Sayı:58, 83-84.
CR  - H. Sabri (1 Safer 1310/25 Ağustos 1892/b), “Sa’y u Guşiş”, Maarif, Sayı:59, 98.
CR  - Kemal Bey (3 Kanunisani 1301/15 Ocak 1886), “Başlıksız Yazı (Sa’y Hakkında)”, Gayret, Sayı:1, 2.
CR  - Macid Bey (Cemaziyelahir 1283/Ekim 1866), “Lüzum-ı Sa’y u Amel”, Mecmua-i Fünun, Sayı:39, 201-206.
CR  - M. Azmi (1301/1884), “Sa’y u Amel”, Güneş, Sayı:1, 10-13.
CR  - M. Azmi (1301/1884), “İlm-i Servet”, Güneş, Sayı:3, 125-130.
CR  - M. Azmi (1301/1884), “İlm-i Servet”, Güneş, Sayı:4, 159-165.
CR  - M. Azmi (1301/1884), “İlm-i Servet”, Güneş, Sayı:5, 219-224.
CR  - M. Azmi (1301/1884), “İlm-i Servet”, Güneş, Sayı:7, 326-330.
CR  - M. Nadir (1 Muharrem 1300/12 Kasım 1882), “Gayret-i Ciddiye”, Afak, Sayı:2, 59-63.
CR  - Münif Efendi (Rebiülevvel 1300/Ocak 1883), “Tahsil-i Servet”, Mecmua-i Fünun, İkinci Dönem, Sayı:1-48, 15-22.
CR  - Namık Kemal (Zilhicce 1289/Şubat 1873), “Sa’y”, Cüzdan, Sayı:1, 2-5.
CR  - Ohannes Efendi (Safer 1279/Temmuz 1862), “İlm-i Servet-i Milel”, Mecmua-i Fünun, Sayı:2, 86-92.
CR  - Reşad Bey (Zilhicce 1289/Şubat 1873), “Franklin Tarik-i Servet”, Cüzdan, Sayı:1, 22-28.
CR  - R. Tevfik (20 Zilhicce 1299/2 Kasım 1882), “Cümle-i Hikemiye” Afak, Sayı:1, 7-9.
CR  - Şerif Efendi (Şaban 1279/Ocak 1863), “Lüzum-ı Sa’y u Amel”, Mecmua-i Fünun, Sayı:8, 333-337.
CR  - Tayr (3 Safer 1300/14 Aralık 1882) “Çalışma”, Afak, Sayı:4, 118-120.
CR  - “Güneş” (1986), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C:3, İstanbul, Dergâh Yayınları, 409.
CR  - “Gayret” (1986), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C:3, İstanbul, Dergâh Yayınları, 293-294.
CR  - “Maarif” (1986), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C:6, İstanbul, Dergâh Yayınları, 108.
CR  - “Mütalaa” (1986), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C:6, İstanbul, Dergâh Yayınları, 487- 488.
CR  - Berkes, N. (2003), Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 5. Baskı.
CR  - Budak, A. (2004), Batılılaşma Sürecinde Çok Yönlü Bir Osmanlı Aydını, İstanbul, Kitabevi, 2004.
CR  - Çavdar, N. (2014), “Muhbir Gazetesinin Bir Toplumsal Sorumluluk Projesi: Girit İsyanında Zarar Gören Müslümanlar İçin Yardım Kampanyası”, Sultan Abdülaziz ve Dönemi Sempozyumu, C:4, 12-13 Aralık 2013, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 99-126.
CR  - Çavdar, T. (2007), İz Bırakan Gazeteler ve Gazeteciler, Ankara, İmge Yayınevi.
CR  - Karpat, K. H. (2005), İslam’ın Siyasallaşması, İstanbul, Bilgi Üniversite Yayınları, 2. Baskı.
CR  - Mardin, Ş. (2002), Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, İstanbul, İletişim Yayınları, 3. Baskı.
CR  - Nalcıoğlu, B. U. (2013), Osmanlı’da Muhalif Basının Doğuşu, İstanbul, Yeditepe Yayınları.
CR  - Okay, M. O. (1996), “Güneş”, İslam Ansiklopedisi, C:14, İstanbul, Diyanet Vakfı Yayınları, 296- 297.
CR  - Okay, O. (1988), “Afak”, İslam Ansiklopedisi, C:1, İstanbul, Diyanet Vakfı Yayınları, 396.
CR  - Okay, M. O. (2003), “Maarif”, İslam Ansiklopedisi, C:27, Ankara, Diyanet Vakfı Yayınları, 272- 273.
CR  - Ortaylı, İ. (2000), İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul, İletişim Yayınları, 6.Baskı.
CR  - Özlük, N. (Ocak-Haziran 2011), “Afak Mecmuası ve Dizini”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Yıl:3, Sayı:5, 201-208.
CR  - Şen, N. (2009), “Tanzimat Devri Periyodikleri ve Dergicilik”, Gazi Türkiyat, Sayı:5, 381-393.
CR  - Topuz, H. 100 Soruda Türk Basın Tarihi, İstanbul, Çiçek Yayınevi, 1973.
CR  - Uçman, A. (Kasım 1999), “Tanzimat’tan Sonra Kültür Hayatımızdaki Değişme ve Yenileşmeler”, Tarih ve Toplum, C:32, S:191, 9-14.
CR  - Varlık, B. (1985), “Tanzimat ve Meşrutiyet Dergileri”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C:1, İstanbul, İletişim Yayınları, 1985, 112-125.
CR  - Yazıcı, N. (1994), “Tanzimat Dönemi Basını Konusunda Bir Değerlendirme”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, 1989, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 55-84.
CR  - Yazıcı, N. (2003), “Maarif Dergisi Penceresinden Osmanlı Başkentinde 1892 Ramazanına Bakış”, İstem, Y:1, S:1, 49-60.
CR  - Ziyad Ebuzziya (2007), Şinasi, Haz. Hüseyin Çelik, İstanbul, İletişim Yayınları, 2. Baskı.
UR  - https://doi.org/10.17680/erciyesakademia.345600
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/413755
ER  -