@article{article_346788, title={Şehristânî’nin Mefâtîhu’l-esrâr Adlı Tefsirinde Şahsî Mushaflar ve Sûre Tertipleri}, journal={İslam Araştırmaları Dergisi}, pages={45–87}, year={2017}, DOI={10.26570/isad.346788}, author={Arpa, Recep}, keywords={al-Shahristānī,Codex,‘Ali,‘Abd Allah b. Mas‘ūd,Ubayy b. Ka‘b,Mafātīh al-asrār,Ja‘far al-Sādiq}, abstract={<p style="margin-top:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:7.5pt;margin-left:0cm;text-align:justify;">Bilindiği gibi Hz. Peygamber inen
vahiyleri önce kendisi hıfzediyor sonra da vahiy kâtiplerine yazdırıyordu.
Bunun yanı sıra nâzil olan âyet ve sûreleri öğrenmek ve ezberleyebilmek için
yoğun bir gayret içine giren bazı sahâbîler de bu âyetleri kendileri için
yazıyor ve kişisel mushaflar oluşturmaya çalışıyorlardı. Söz konusu şahsî
mushaflardaki sûrelerin tertibine ve bu tertiplerin Hz. Osman mushafı ile
arasındaki farka dair Kur’ân-ı Kerim tarihi ve kitâbü’l-mesâhif türü eserlerde çeşitli
rivayetler nakledilmiştir. Şahsî mushafların sûre tertipleriyle ilgili önemli bilgiler
veren kaynaklardan biri de Muhammed b. Abdülkerîm eş-Şehristânî’ye (ö. 548/1153)
nispet edilen Mefâtîhu’l-esrâr adlı tefsirdir. Şehristânî, eserinin
mukaddimesinde okurların hiçbir yerde görme imkânı bulamayacağını ve sika
râviler ve muteber eserlerden naklettiğini belirttiği, içinde Hz. Ali, Übey b.
Kâ‘b, Abdullah b. Mes‘ûd, İbn Abbas ve Ca‘fer es-Sâdık gibi kişisel mushafların
sûre sıralamalarını içeren farklı tertiplere yer vermiştir. Şehristânî’nin bu
eseri özellikle şahsî Mushaflar ve Kur’ân-ı Kerim’in nüzûl tertibine dair
elimizdeki mevcut kaynaklarda yer almayan bazı bilgiler içermesi ve İbn
Mes‘ûd’un mushafında Fâtiha’nın yer alıp almadığı tartışmasına yeni bir boyut
kazandırması açısından kayda değer gözükmektedir. Bu makalede Şehristânî’nin
naklettiği şahsî mushafların sûre tertiplerini içeren rivayetlerin
kaynaklarının belirlenmesine çalışılacak ve bahsi geçen mushafların sûre
tertiplerini nakleden başka eserlerle kıyaslanarak aralarındaki benzerlikler ve
farklar ortaya konmaya çalışılacaktır. </p> <p> </p> <p> </p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify;"> <span style="font-size:12pt;line-height:107%;font-family:’Times New Roman’, serif;"> </span> </p> <p>  </p>}, number={38}, publisher={Turkish Religious Foundation Centre for Islamic Studies}