TY - JOUR TT - Öküz Mehmed Paşa’nın Kafkasya Seferi AU - Ağar, Enes PY - 2017 DA - November DO - 10.24186/vakanuvis.356254 JF - Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi JO - VAKANÜVİS PB - Serkan YAZICI WT - DergiPark SN - 2149-9535 SP - 1 EP - 13 VL - 2 KW - Mehmed Pasha the Ox KW - Admiral in Chief KW - Shah Abbas KW - Iran KW - Revan N2 - Karagümrüklü Türk bir aileye mensup olup 1583’deEnderun-u Hümayuna girerek burada iyi bir eğitim aldıktan sonra hızla devletkademelerinde yükselmeye başlayan Öküz lakabıyla anılan Mehmed Paşa, III.Mehmed dönemine (1595-1603)  kadar çeşitli devlet kademelerinde görevyaptıktan sonra I. Ahmed’in saltanatının ilk yıllarında Mısır Beylerbeyliğineatanmıştır. Burada başarılı bir yönetim sergileyen Mehmed Paşa, ikinci vezirlikrütbesiyle Kaptan-ı Deryalık görevine getirilmiş, Beyrut’ta düzeni sağlamasınarağmen aynı yıl İspanyol donanması karşısında yedi gemi kaybederek yenilerekgözden düşmüştür. Ancak Nasuh Paşa’nın ölümüyle zaten kâht-ı rical olarak bilinen bir dönemdeMehmed Paşanın hizmetlerine hâsıl olmuş ki bu defa Şah Abbas’ın OsmanlıDevletine karşı hasmane tavırlarını sona erdirmek için İran seferine memuredilmiştir. 22 Mayıs 1615 günü İstanbul’dan Üsküdar’a geçişle başlayan KafkasyaSeferi’nde yöredeki şerirleri tedip ederek ilerleyen Mehmed Paşa Konya-Halepüzerinden takriben bir yıl sonra Erzurum’a ulaşacak oradan da gereklitedbirleri aldıktan sonra Şah Abbas’ın üzerine yürüyecektir. Bu arada on yılıaşkın süredir dönmesine izin verilmeyen Osmanlı elçisi, yanında Şah Abbas’ıntemsilcisi olduğu halde İstanbul’a intikal etmiş bulunuyordu. Ancak yapılangörüşmeler sonuç vermeyecek ve Mehmed Paşa emrindeki kuvvetlerle Revanönlerinde görülecektir. Aynı zamanda Öküz Mehmed Paşa’nın Kafkas seferi olarakbilinen Revan’ın seferi şehrin şiddetle kuşatılmasına rağmen belirgin birbaşarı sağlanamamasıyla sonuçlanacaktır. Bu yüzden sadrazamlıktan azl edilenMehmed Paşa bir müddet sonra II. Osman döneminde (1618-1622)  tekrar sadrazam olarak atanmışsa da kısazaman sonra bu görevinden de azl edilerek Halep beylerbeyliği rütbesiyleSuriye’ye gönderilmiş ve burada kısa bir süre sonra geride pek çok hayrat eserbırakarak vefat etmiştir. (1619).  CR - Ak, Mahmut, “Öküz Mehmed Paşa”, DİA, XXVII, İstanbul 2008. Albayrak, Nurettin, “İncili Çavuş”, DİA, XXII, İstanbul 2000. Aydoğmuşoğlu, Cihat, Şah Abbas ve Zamanı (1587-1629), Ankara 2012. Bilge, Sadık Müfit, Osmanlı Çağı’nda Kafkasya, İstanbul 2015. Çelebi, Kâtip, Fezleke-i Kâtip Çelebi, I-II, İstanbul 1286 Deniz Savaşları Hakkında Büyüklere Armağan Tuhfetü'l-Kibâr fî Esfâri'l-Bihâr, İstanbul 2007. Danışmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, İstanbul 1972. Türklük Meseleleri, İstanbul 2006. Emecen, Feridun, “Fahreddin Ma’noğlu”, DİA, XII, İstanbul 1995. Feridun Bey, Münşe’âtü’s-selâttin, İstanbul, 1858. Halim, Giray, Gülbün-i Hânân, İstanbul 1874. Hammer, Joseph Von, Kırım Hanlığı Tarihi, İstanbul 2013. Kırzıoğlu, Fahrettin, Osmanlıların Kafkas-Elleri’ni Fethi, Ankara 1998. Koçi Bey, Koçi Bey Risalesi, (nşr., Zuhuri Danışman), İstanbul 2007. Küpeli, Özer, Osmanlı-Safevi Münasebetleri, İstanbul 2014. Mehmed b. Mehmed Er-Rumi, Nuhbetü’t-Tevârîh Ve’l Ahbar, (nşr., Abdurrahman Sığırlı), İstanbul Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2000. Münşi, İskender, Târih-i Âlem- ârâ-yı ‘Abbâsi, Tahran, 1382. Naima Mustafa Efendi, Naima Tarihi (nşr., Zuhuri Danışman), İstanbul 1968. Nejat, Nader, XVI. Asırda İran Kaynaklarına Göre Osmanlı-Safevi Münasebetleri (1502-1590, 1620), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, (Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum 1986. Peçevi, İbrahim, Tarih-i Peçevi II, İstanbul, 1866 Safi, Mustafa, Zübdetü’t-Tevarih (nşr., İbrahim Hakkı Çuhadar), Ankara 2003. Sümer, Faruk, “Abbas I”, DİA, I, İstanbul 1998. Süreyya, Mehmed, Sicill-i Osmanî, (nşr., Nuri Akbaylar), İstanbul 1996. Topçular Katibi, Topçular Kâtibi Abdulkadir Efendi Tarihi (nşr., Ziya Yılmazer), Ankara 2003. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi III/1, Ankara 2012. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, OsmanlıTarihi III/2, Ankara 2012. UR - https://doi.org/10.24186/vakanuvis.356254 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/368067 ER -