TY  - JOUR
TT  - I. Dünya Savaşı Döneminde Kafkasya’da Bulunan Türk Esirleri
AU  - Akkor, Mahmut
PY  - 2017
DA  - November
DO  - 10.24186/vakanuvis.356261
JF  - Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi
JO  - VAKANÜVİS
PB  - Serkan YAZICI
WT  - DergiPark
SN  - 2149-9535
SP  - 43
EP  - 59
VL  - 2
KW  - I. World War
KW  - Turkish prisoners
KW  - Russia
KW  - Caucasus
KW  - Nargin Island
N2  - OsmanlıDevleti, I. Dünya Savaşı’nda Rusya ile Kafkas Cephesinde çok kanlı muharebeleryapmış ve ağır kayıplar vermişti. On binlerce asker, Ruslar tarafından esiralınmıştı. Esirler, öncelikle cephe gerisinde sorgulanır ve gerekli kayıtişlemleri tamamlandıktan sonra Erzurum’daki toplanma kampına sevk edilirdi.Burada birkaç gün kalındıktan sonra sağlık durumu iyi olanlar trenlerebindirilerek Tiflis’e gönderilirdi. Tedaviye ihtiyaç duyanlar karantinakamplarına sevk edilirdi. Tedavi süreci tamamlandıktan sonra bu kişiler deTiflis’e gönderilirdi. Tiflis’te bir müddet kalan esirler, Azerbaycan’a doğruyola devam ederdi. Tiflis’te kalan ve esaret yaşayanlar da vardı. Esirlerin Azerbaycan’dakaldığı en büyük kamp, Bakü’nün güneyinde Hazar Denizi’nde bir ada olan NarginAdası’ydı.  Kafkaslardaki en büyüktoplama kampı olan adada binlerce asker ve sivil uzun yıllar esaret yaşamıştı.Kampın hayat koşulları son derece ağırdı. Esirler tarafından “Cehennem Adası”olarak nitelendirilen adada bitki örtüsü ve su yoktu. Su, belirli aralıklaraBakü’den getiriliyor ancak miktarı esirler için yeterli olmuyordu. Yaşamkoşullarına dayanamayan birçok esir, evine dönememişti. Azerbaycan’da bulunan birçokkurum, kuruluş ve şahıs esirlerin durumu iyileştirmek için çalışmalaryapmıştır. Yardım toplamak, yaşadıkları alanı iyileştirmeye çalışmak, gıda vekıyafet dağıtmak esirler için yapılan aktivitelerden bazılarıdır. 1915 yılıilkbaharında açılan kamp, 15 Eylül 1918’de Osmanlı ordusunun Bakü’ye girdiğitarihe kadar varlığını devam ettirmiştir.
CR  - Asaf, Mehmet, Volga Kıyılarında ve Muhtıra, Yay. Haz. Murat Cebecioğlu, İzmir, 1994.
Aslan, Betül, I. Dünya Savaşı Esnasında “Azerbaycan Türkleri”nin “Anadolu Türkleri”ne “Kardaş Kömeği (Yardımı)” ve Bakü Müslüman Cemiyet-i Hayriyesi, Ankara, 2000.
Başkâtipzade Ragıp Bey, Tarih-i Hayatım, Der. Ahmet Emin Güven, Yay. Haz. M. Bülent Varlık, Ankara, 1996.
BOA, DH.EUM.MH., 113/72.
BOA, DH.EUM.MH., 258/80.
CA, Fon Kodu: 930..1.0.0, Yer No: 2.26..2.
Cepheden Mektuplar, Milli Savunma Bakanlığı, Ankara, 1999.
Comité International De La Croix-Rouge, RAPPORT de MM. F. THORMEYER et Dr. F. FERRIERE junr. sur leurs visites aux camps de prisonniers en Russie, Octobre 1915 a Fevrier 1916, Mars 1916 (Kızılhaç Heyeti’nin Rusya Kampları Raporu).
Danilenko, İ. S., Voennıe Usiliya Rossii V Mirovoy Voyne, Moskva, 2001.
Erdoğan, Fahrettin, Rus Ellerinde Hatıralarım, Ankara 1954.
Gasimov, Musa, “Bakü’nün Kurtarılması Uğruna Türk Diplomasisinin Mücadelesi: 1918 Yılı”, Avrasya Dosyası, Azerbaycan Özel, Cilt: 7, Sayı: 1, İlkbahar 2001.
Göze, Ahmet, Rusya’da Üç Esaret Yılı, İstanbul, 1989.
Köstüklü, Nuri, “I. Dünya Savaşında Rusya’nın Ukrayna ve Diğer Bölgelerindeki Türk Savaş Esirlerine Dair Bazı Tespitler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 83, Temmuz 2012.
Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya, Ankara, 1990.
Kutlu, Cemil, I. Dünya Savaşında Rusya’daki Türk Savaş Esirleri ve Bunların Yurda Döndürülmeleri Faaliyetleri, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 1997.
Oran Arslan, Nebahat, I. Dünya Savaşı'nda Türkiye’deki Rus Savaş Esirleri ve Bunların İadeleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Erzurum, 2003.
Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti Rusya Üsera Murahhası Yusuf Akçura Bey’in Raporu, Dersaadet, 1335.
Poznahirev, Vitaliy Vitaliyeviç, Turetskiye Plenniki v voynah Rosiyi 1677-1917, Kursk, 2012.
Şahin, Enis, Türkiye ve Maverâ-yı Kafkasya İlişkileri İçerisinde Trabzon ve Batum Konferansları ve Antlaşmaları (1917–1918), Ankara, 2002.
Taşer, Mustafa Fevzi, Cepheden Cepheye Esaretten Esarete, Yay. Haz. Yrd. Doç. Dr. Eftal Şükrü Batmaz, Ankara, 2000.
The Memoirs of the National Liberation Movement in Azerbaijan, Naki Keykurun; http://www.zerbaijan.com/azeri/tomrisbook1.htm.
Tuğaç, Hüsamettin, Bir Neslin Dramı, İstanbul 1975.
Ural, Selçuk, “1914-1915 Yıllarında Kafkasya Cephesi’nde Yaşanan Askeri Olayların Türk Basınındaki Yansımaları”, Atatürk Dergisi, Cilt 4, Sayı 4 (2005).
Yanıkdağ, Yücel, “Ottoman Prisoners of War in Russia, 1914-22”, Journal of Contemporary History, Vol. 34, No.1 (Jan., 1999).
UR  - https://doi.org/10.24186/vakanuvis.356261
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/368074
ER  -